Γιατί πιέζει ο Μακρόν για αλλαγές στην ευρωζώνη;

Ενόψει των γαλλικών προεδρικών εκλογών την άνοιξη του 2022 ο Εμανουέλ Μακρόν ζητά αλλαγή των κριτηρίων του Μάαστριχτ. Αλλά οικονομολόγοι διαφωνούν.

Πριν τις προεδρικές

Eνα χρόνο πριν τις γαλλικές προεδρικές εκλογές, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φαίνεται να προωθεί ολοένα περισσότερο την ιδέα μιας χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων που ισχύουν στην ευρωζώνη για να ικανοποιήσει ψηφοφόρους του.

Η ιδέα της χαλάρωσης έπεσε ξανά στο τραπέζι με τη μορφή paper στο πλαίσιο πρόσφατου συνεδρίου της δεξαμενής σκέψης «Συμβούλιο Οικονομικής Ανάλυσης», με έδρα το Παρίσι.

Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης πρέπει να περιορίσουν το δημόσιο χρέος στο 60% του ΑΕΠ τους και το δημόσιο έλλειμμα στο 3%. Για τους συγγραφείς της συγκεκριμένης πρότασης, ο κανόνας του 3% θα μπορούσε να εγκαταλειφθεί πλήρως, ενώ για το 60% του ΑΕΠ προτείνουν μείωση.

«Αλλη πραγματικότητα σε σχέση με τη δεκαετία του ‘90»

Ο Εμανουέλ Μακρόν χαρακτηρίζει τα κριτήρια του Μάαστριχτ ως «απότοκα του παρελθόντος» (φωτογραφία Reuters/Benoit Tessier)

Eκ των συγγραφέων της μελέτης είναι ο καθηγητής Οικονομικής Πολιτικής Ζαν Πιζανί Φερί, στη διάσημη σχολή Science Po του Παρισιού και στο Hertie School του Βερολίνου.

«Δεν θέλουμε να καταργήσουμε εντελώς τη δημοσιονομική πειθαρχία για τον προϋπολογισμό της ευρωζώνης. Είναι απαραίτητη προς αποφυγή μαζικών πτωχεύσεων αλλά και διασώσεων» εξηγεί στην DW, προσθέτοντας:

«Πρέπει ωστόσο να προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα, η οποία διαφέρει από τη δεκαετία του ’90, όταν δηλαδή δημιουργήθηκαν αυτοί οι κανόνες».

«Φυσικό επίπεδο δημόσιου χρέους»

Τόσο ο Πιζανί όσο και οι υπόλοιποι επιστήμονες της ομάδας του πιστεύουν σε ένα «φυσικό επίπεδο δημόσιου χρέους», το οποίο αποτελεί «τη βάση ενός βιώσιμου χρηματοοικονομικού συστήματος».

Οπως παρατηρεί ο Πιζανί: «Υπάρχει μια σταθερή ζήτηση για κρατικά ομόλογα χωρών της ευρωζώνης, πράγμα που σημαίνει ότι οι κυβερνήσεις μας πρέπει να έχουν χρέη».

Αλλά ακριβώς προτάσεις σαν κι αυτές είναι που προκαλούν απόγνωση στον οικονομολόγο Μαρκ Τουατί, από τη συμβουλευτική εταιρεία Aux Commandes De l’Economie et de la Finance με έδρα το Παρίσι.

«Αν αλλάξουμε τώρα τους δημοσιονομικούς κανόνες, θα ανοίξουμε το κουτί της Πανδώρας» αναφέρει στην DW.

«Εν τέλει, πρέπει να είμαστε οικονομικά φερέγγυοι ώστε να μπορούμε να δανειζόμαστε χρήματα με καλούς όρους – ειδικά όταν είμαστε ο χειρότερος μαθητής της ευρωζώνης και σχεδόν το ένα τέταρτο των κρατικών ομολόγων στην ευρωζώνη προέρχονται από τη Γαλλία».

Στο 120% του ΑΕΠ το γαλλικό χρέος

Το πρωτότυπο της Συνθήκης του Μάαστριχτ σε θησαυροφυλάκιο ολλανδικής τράπεζας

Αυτήν τη στιγμή το δημόσιο χρέος της Γαλλίας ανέρχεται στο 120% του ΑΕΠ της. Οπως εξηγεί ο Τουατί, το κόστος του δημόσιου χρέους είναι σήμερα ακόμη χαμηλό δεδομένου ότι η ΕΚΤ από το 2015 εφαρμόζει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Ο Τουατί εκτιμά ότι η κατάσταση αυτή δεν θα συνεχιστεί επ’ αόριστον. «Μετά την κρίση, η ΕΚΤ θα σταματήσει να τυπώνει χρήμα και τα επιτόκια θα αυξηθούν».

«Χωρίς να σκέφτονται»

Την ίδια άποψη συμμερίζεται και ο Φιλίπ Κρεβέλ από τη γαλλική δεξαμενή σκέψης Cercle de l’ Epargne και πρώην σύμβουλος του γαλλικού συντηρητικού κόμματος.

Οπως διερωτάται: «Τα επιτόκια δεν έμειναν ποτέ στην ιστορία πολύ χαμηλά. Γιατί να συμβεί τώρα;». Ο Κρεβέλ μάλιστα παρατηρεί πως «οι Γάλλοι φαίνεται να πιστεύουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να ξοδεύουν χρήματα χωρίς να σκέφτονται».

Για τον ίδιο, οι ρίζες του φαινομένου πρέπει να αναζητηθούν στη γαλλική ιστορία και κυρίως στη ναπολεόντεια περίοδο και την ιδέα ενός πανίσχυρου κεντρικού κράτους που διαρκώς επεκτείνει τον δημόσιο τομέα.

Σύμφωνα επίσης με τον Κρεβέλ, μια τέτοια αντίληψη αγνοεί τη γειτονική Γερμανία, με τις γνωστές θέσεις της περί δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Από την πλευρά του, ο Εμανουέλ Μακρόν φαίνεται να επαναλαμβάνει τα τελευταία χρόνια ότι «η Ευρώπη πρέπει να ξοδεύει και να επενδύσει περισσότερο» και χαρακτηρίζει τα κριτήρια του Μάαστριχτ ως «απότοκα του παρελθόντος».

«Τη στήριξη αριστερών ψηφοφόρων»

Ο Μπρουνό Κοτρές από το Κέντρο Πολιτικών Ερευνών της Science Po θεωρεί ότι ο Μακρόν θέλει να εμφανίζεται όχι απλώς ως φιλοευρωπαίος αλλά και ως «κάποιος που θέλει να επιφέρει αλλαγές στην ΕΕ».

Ειδικά σε μια προεκλογική περίοδο, όπου πολλοί κεντρώοι και αριστεροί ψηφοφόροι θεωρούν ότι οι κανόνες της ευρωζώνης αποτελούν τροχοπέδη για τη γαλλική αναδιανεμητική πολιτική.

Ο Κοτρές θεωρεί πάντως ότι οι ιδέες Μακρόν πρέπει να ιδωθούν στο πλαίσιο των γαλλικών προεδρικών. Κι όπως λέει: «Ο Mακρόν ελπίζει να ενισχύσει τη στήριξη αριστερών ψηφοφόρων, παρόλο που προς το παρόν οι περισσότεροι από τους υποστηρικτές του προέρχονται από τη δεξιά».

Πηγή: Deutche Welle