Σε καραντίνα διαρκείας η κυριακάτικη αργία – Η κληρονομιά των μνημονίων και της πανδημίας

Η πρώτη απεργία που έχει άρωμα εναντίωσης στο νομοσχέδιο Χατζηδάκη αφορά την υπεράσπιση της κυριακάτικης αργίας. Αφορμή για την κήρυξη απεργίας στα εμπορικά καταστήματα την Κυριακή 16 Μαΐου αποτέλεσε η απόφαση της κυβέρνησης να επιτρέψει το λειτουργία των καταστημάτων τις επόμενες δύο Κυριακές στις 16 και 23 Μαΐου.

Δώρο δύο ακόμα Κυριακές

Σύμφωνα με τα συνδικάτα ο η κυβέρνηση κάνει δώρο στους εργοδότες δύο Κυριακές που δεν είναι στις νομοθετημένες εργάσιμες, πριν καν ακόμη ψηφιστεί το εργασιακό νομοσχέδιο που ανοίγει όλες τις Κυριακές σε πολλούς νέους κλάδους.

Μάλιστα η Ομοσπονδία των ιδιωτικών υπαλλήλων (ΟΙΥΕ) που καλύπτει συνδικαλιστικά τους εργαζόμενους στο λιανεμπόριο καταφέρεται εναντίον των ιδιοκτητών των μεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου τονίζοντας ότι «ο ΣΕΛΠΕ αποφασίζει, ο Υπουργός εκτελεί(!!) λίγες ώρες μετά τη συνεδρίαση του ΣτΕ για τις Κυριακές, για το φωτογραφικό νόμο του Δεκεμβρίου 2019, λίγες ώρες μετά τη συνέντευξη τύπου του Υπουργού Εργασίας και την κατάθεση του νομοσχεδίου – τερατούργημα που ξηλώνει την Κυριακή Αργία, το 8ωρο και όλα τα εργατικά δικαιώματα».

Πλήρης ανατροπή σε νέους κλάδους και ειδικότητες

Η κυριάτικη αργία είναι από χρόνια στο στόχαστρο. Με το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας έχουμε πλήρη ανατροπή σε νέους κλάδους και ειδικότητες όπου η Κυριακή θα θεωρείται νόμιμα εργάσιμη ημέρα.

Οι κλάδοι αυτοί είναι οι εξής:

Υπηρεσίες ταχυδρομικών υπηρεσιών (courier), δραστηριότητες παραγωγής υγειονομικών ειδών ή νοσηλευτικών υλικών, παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού, επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics), ιδίως παραλαβής, αποθήκευσης, συλλογής και διανομής εμπορευμάτων, όπως και επισκευής και συντήρησης περονοφόρων και ανυψωτικών μηχανημάτων, κέντρα κοινών υπηρεσιών («shared services centers») ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της λογιστικής, του ανθρώπινου δυναμικού, της μισθοδοσίας, των Η/Υ (ΙΤ), της κανονιστικής συμμόρφωσης, των προμηθειών κ.ά, επιχειρήσεις ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου, παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών, παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, κέντρα δεδομένων («data centers») και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων.

Με αιφνιδιαστική απόφαση της #κυβέρνηση_μητσοτακη ανοίγουν τα καταστήματα για τις επόμενες 2 Κυριακές, αναβαθμίζοντας το νόμο του ΣΥΡΙΖΑ

Δε θα περάσει η κατάργηση της Κυριακής αργίας.

Οι εμποροϋπαλληλοι δεν είναι για σφαγή

ΑΠΕΡΓΙΑ!#Νομοσχεδιο_εκτρωμαhttps://t.co/GzKsHE1Tce

— Π.Α.ΜΕ (@PAMEhellas) May 14, 2021

Η τροχειοδεικτική του Δεκεμβρίου για λιανεμπόριο και φαρμακαποθήκες

Ουσιαστικά τροχιοδεικτική γι’ αυτή την εξέλιξη ήταν η νομοθέτηση το Δεκέμβριο του 2020 εν μέσω του δεύτερου lockdown της εξαίρεσης του λιανεμπορίου και των φαρμακαποθηκών από την Κυριακάτικη αργία με κυβερνητικό επιχείρημα για την υποστήριξη του μέτρου τη λειτουργία του click away αλλά και της στήριξης της πορείας του εμβολιασμού.

Τελικά μ’ αυτά και μ’ αυτά η πανδημία καθιστά στην πράξη ως εξαίρεση την κυριακάτικη αργία η οποία για παρά πολλές δεκαετίες ήταν ο κανόνας για τη συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελμάτων.

Αν και το Δεκέμβριο ο υπουργός Ανάπτυξης υποστήριζε ότι για το λιανεμπόριο η εξαίρεση από την κυριακάτικη αργία θα ισχύσει μόνο στην πανδημία, εντούτοις η αντιπολίτευση και τα εργατικά συνδικάτα έκαναν λόγο για ένα ακόμα αντεργατικό χτύπημα στην κατεύθυνση της κατάργησης της Κυριακής αργίας.

Χωρίς ημερομηνία λήξης το μέτρο

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2019 σε νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης προβλέφθηκε η εξαίρεση από την κυριακάτικη αργία των κέντρων διανομής εμπορευμάτων που προμηθεύουν τα καταστήματα λιανικής.

Ενδεικτικό του πως είχαν εισπράξει οι εργαζόμενοι των δύο κλάδων (εμπόριο και φάρμακο) το εν λόγω μέτρο για την «κατ’ εξαίρεση» δουλειά τις Κυριακές είναι και το γεγονός ότι η Ομοσπονδία των εργαζομένων στο Φάρμακο και ο Σύλλογος εμποροϋπαλλήλων Αθήνας είχαν πραγματοποιήσει παράσταση διαμαρτυρίας έξω από τη Βουλή με κεντρικό σύνθημα «κάτω τα χέρια από τις Κυριακές, δούλοι δεν θα γίνουμε στις πολυεθνικές».

«Κάτω τα χέρια από τις Κυριακές, δούλοι δεν θα γίνουμε στις πολυεθνικές»

Παρέμβαση έξω απ τη Βουλή πριν λίγο από αντιπροσωπείες της Ομοσπονδίας και του Συνδικάτου Φαρμάκου, του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας με αφορμή το νέο νομοσχέδιο που περνάει στα μουλωχτά η κυβέρνηση pic.twitter.com/BqmuLW5qb0

— Π.Α.ΜΕ (@PAMEhellas) December 21, 2020

Προαιρετικά για τους μικρούς

Το ζήτημα της κυριακάτικης αργίας που μάλλον μετατρέπεται σε κυριακάτικη εργασία έχει μια μακρά ιστορία και είναι πάμπολες οι παρεμβάσεις όλων των κυβερνήσεων που προηγήθηκαν ιδίως την τελευταία 10ετία των μνημονίων όπου έχουν γίνει μεθοδικές παρεμβάσεις για το ξήλωμα του πουλόβερ.

Συγκεκριμένα το 2013 με νόμο της συγκυβέρνησης ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για τη ρύθμιση της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών δίνονταν στα εμπορικά καταστήματα μέχρι 250 τ.μ., να λειτουργούν «προαιρετικά», όλες (52) τις Κυριακές του χρόνου.

Μάλιστα έδινε στην αρμοδιότητα στον αντιπεριφερειάρχη ή δήμαρχο για Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πειραιά να καθορίζει τον ακριβή αριθμό των Κυριακών που θα επιτρέπεται η λειτουργία των καταστημάτων.

8 Κυριακές για όλους

Για 8 Κυριακές το χρόνο θα άνοιγαν και τα πολύ μεγάλα καταστήματα, άνω των 250 τ.μ.

Σε αυτό το πλαίσιο καθιερώνονταν τέσσερις περίοδοι εκπτώσεων το χρόνο, από δύο που ήταν τότε, όπου θα μπορούσαν να λειτουργούν κανονικά όλα τα καταστήματα, μικρά ή μεγάλα. Σε αυτές τις τέσσερις εργάσιμες Κυριακές ήρθαν τότε να προστεθούν τρεις Κυριακές την περίοδο των Χριστουγέννων και μία Κυριακή την περίοδο του Πάσχα.

Ο τουρισμός έκανε τις Κυριακές 30-32

Σημειώνεται ότι την περίοδο 2017-2018 επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ δόθηκε ένα ακόμα χτύπημα στην κυριακάτικη αργία ορίζοντας μια σειρά από περιοχές σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ως τουριστικές ζώνες στις οποίες επιτρεπόταν η λειτουργία των καταστημάτων έως και 30-32 Κυριακές το χρόνο.

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι το γεγονός ότι εκείνη η νομοθετική παρέμβαση του 2013 ξεκίνησε από την απελευθέρωση των μικρών καταστημάτων και  δεν απελευθέρωνε τη λειτουργία για τα μεγάλα καταστήματα και πολυκαταστήματα πέραν των 8 Κυριακών, καθώς οι μικρομεσαίοι έμποροι ήταν αυτοί που αντιδρούσαν στην απελευθέρωση φοβούμενοι και εύλογα ότι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό με τα μεγάλα καταστήματα.

Από τα τετραγωνικά στο τζίρο

Τότε, το 2013 το κριτήριο για τη διάκριση στα μικρά και μεγάλα καταστήματα για την κατάργηση της κυριακάτικης αργίας ήταν τα τετραγωνικά μέτρα.

Πριν από περίπου ένα μήνα, η βουλή ψήφισε έναν ακόμα νόμο όπου επιτρέπεται και πάλι το προαιρετικό άνοιγμα τις Κυριακές για τα καταστήματα με ετήσιο τζίρο έως 1,5 εκατομμύριο ευρώ και με αριθμό εργαζομένων έως 9 για δημοτικές κοινότητες κάτω των 5000 μόνιμων κατοίκων.

Μάλιστα ο νόμος αυτός αφορούσε ενσωμάτωση κανονισμού της ΕΕ και συνδεόταν και με το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-shop). Όπως είχε σημειώσει ο υπουργός Ανάπτυξης αυτή η ρύθμιση ερχόταν να καλύψει επιχειρήσεις που έτσι κι αλλιώς λειτουργούσαν αλλά χωρίς άδεια του αρμόδιου αντιπεριφερειάρχη με αποτέλεσμα οι ελεγκτικές υπηρεσίες να επιβάλλουν συνεχώς πρόστιμα.

Οι λαϊκές αγορές

Στον ίδιο νόμο του περασμένου Νοεμβρίου τροποποιούνταν τα προβλεπόμενα και για τη λειτουργία των λαϊκών αγορών.

Συγκεκριμένα προβλέπει ότι οι λαϊκές αγορές «λειτουργούν έως 6 ημέρες την εβδομάδα», αντικαθιστώντας την προηγούμενη ρύθμιση του 2017 που ανέφερε ότι «λειτουργούν από Δευτέρα έως Σάββατο». Η διαφορά στη διατύπωση είναι εμφανής ως προς την υποβάθμιση της Κυριακής ως θεσμοθετημένης αργίας.

Εντατικοποίηση και μείωση στις αμοιβές

Σε κάθε περίπτωση οι αλλαγές στο καθεστώς της κυριακάτικης αργίας, εκτός από τις επιπτώσεις που είχαν μεταξύ του επιχειρηματικού ανταγωνισμού, ταυτόχρονα είχαν δυσμενείς επιπτώσεις και για τους εργαζόμενους, καθώς εκτός της εντατικοποίησης των συνθηκών εργασίας, άλλαζαν και οι όροι της αμοιβής εργασίας. Όσο ίσχυε αυστηρά η εργασία Δευτέρα με Σάββατο, το κυριακάτικο ημερομίσθιο προσαυξανόταν και γινόταν διπλάσιο. Οι αλλαγές όμως στις εργασιακές σχέσεις, η έλλειψη συλλογικών συμβάσεων και η κάθε λογής ατομικές συμβάσεις ουσιαστικά αντιμετωπίζουν τους όρους αμοιβής της εργασίας κατά την Κυριακή όπως μια οποιαδήποτε άλλη από τις υπόλοιπες 6 ημέρες της εβδομάδες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ και πολλούς μήνες η κυβέρνηση δεχόταν σφοδρά πυρά ότι χρησιμοποιεί την πανδημία για να προωθήσει αντεργατικά μέτρα τα οποία θα μείνουν και μετά την πανδημία ως αρνητική κληρονομιά αυτής της κρίσης όπως έμειναν ως μόνιμα σωρεία ανατροπών στην αγορά εργασίας κατά την περίοδο των μνημονίων.

Τελικά το νομοσχέδιο Χατζηδάκη ήρθε να επιβεβαιώσει τους παραπάνω φόβους.