Idra Kayne: «Εγκλωβίστηκα σε μια κακοποιητική σχέση»

Κορίτσι με γαλλικά, πιάνο και μπαλέτο αλλά που στα όνειρά του υπήρχε χώρος μόνο για το τραγούδι. Χρειάστηκε να περπατήσει δύσκολα μονοπάτια για να γίνει αυτό που είναι: τραγουδίστρια με ιδιαίτερο γρέζι, εντυπωσιακό βάθος και πάθος στη φωνή, που θέλει να υμνεί τη χαρά της ζωής.

Μετά την πολύμηνη αδράνεια λόγω της παγκόσμιας πανδημίας μπαίνετε ξανά με φόρα σε νέους καλλιτεχνικούς δρόμους.

Είμαι χαρούμενη γιατί με επέλεξαν από το «Λεωφορείον ο Πόθος» του Τενεσί Ουίλιαμς που θα σκηνοθετήσει ο Θανάσης Σαράντος για το Εθνικό Θέατρο. Ηθελαν μια μαύρη για να παίξει τον ρόλο της Ευνίκης (σ.σ.: της γειτόνισσας και φίλης του Στάνλεϊ και της Στέλλας), η οποία θα τραγουδάει σόουλ και τζαζ κομμάτια.

Το στοιχείο σας. Ο ανταγωνισμός, φαντάζομαι, δεν ήταν μεγάλος.

Την ημέρα που πήγα εγώ, περνούσαμε τρεις κοπέλες από ακρόαση. Μπορεί κάποιος να σκεφτεί ότι έχουν γίνει κάποια βήματα από τη στιγμή που έχει αυξηθεί ο αριθμός των μαύρων καλλιτεχνών στην Ελλάδα. Εγώ θεωρώ ότι ακόμη δεν έχει γίνει το μεγάλο άνοιγμα. Προέκυψε μια ίντριγκα, για το πώς περιγραφόταν η θέση για την ακρόαση. Η ανακοίνωση ανέφερε «ζητείται έγχρωμη ηθοποιός». Υπάρχει θέμα ακόμη με το λεξιλόγιο, «είναι ή δεν είναι δόκιμος ο όρος έγχρωμη, δεν είναι;».

Ποια είναι για σας η ιδανική λέξη;

Εγώ θα προτιμούσα το «μαύρη». Αν ψάχνεις για μαύρο ηθοποιό, πώς θα τον πεις; Ισως Αφροέλληνας θα ήταν το πιο σωστό, αλλά ακόμη είναι πολύ νωρίς για να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο.

Δεν έχουμε προχωρήσει ακόμη τόσο ως κοινωνία;

Αρχικά θεωρώ ότι η πλειονότητα είναι κολλημένη, δεν έχει αποδεχθεί τους μεικτούς γάμους. Ο πατέρας μου είναι από την Ουγκάντα, η μητέρα μου είναι Ελληνίδα, παντρεύτηκαν, έκαναν παιδιά, εμένα και τον αδελφό μου. Γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στην Ελλάδα. Ακόμη δεν με αποδέχονται πολλοί ως Ελληνίδα.

Πότε το αντιμετωπίσατε τελευταία;

Πριν από λίγες ημέρες πήγα στην τράπεζα να καταθέσω χρήματα στο ταμείο και μου είπαν ότι λόγω Covid θα πρέπει να κάνω αυτή τη συναλλαγή στο μηχάνημα. Αρχισε ο υπάλληλος να μου εξηγεί και όταν φτάνει στο σημείο να μου πει την επιλογή που πρέπει να πατήσω μου λέει: «Μιλάτε ελληνικά;». Του απαντώ: «Μα τόση ώρα σε ποια γλώσσα συνεννοούμαστε;». «Α, συγγνώμη, γιατί σας είδα μαυρούλα». Είναι λυπηρό.

Ποια είναι η πιο ρατσιστική εμπειρία που ζήσατε;

Στην ενήλικη ζωή μου έχω πολλές. Κατ’ αρχάς, ρατσιστικά σχόλια που άκουγα πάνω στη σκηνή, επιθέσεις στα καμαρίνια. Κάποιος θεωρεί ότι επειδή είναι ισχυρός, επώνυμος, έχει κάθε δικαίωμα να με ακουμπά με άνεση. Αυτό δεν συνδέεται με το χρώμα μου αλλά με το γεγονός ότι είμαι γυναίκα. Επίσης στα social media ο καθένας μπορεί να σου στείλει ό,τι του έρθει. Θυμάμαι, όταν ανέβηκαν στο YouΤube βίντεο από την εκπομπή «Στην υγειά μας», όπου είχαμε πάει το 2016 όταν συνεργάστηκα με τον Γιάννη Κότσιρα, τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και τον Γιάννη Ζουγανέλη, τα ρατσιστικά σχόλια που έγραψαν από κάτω ήταν πάρα πολλά, όπως «Δεν είσαι Ελληνίδα, να επιστρέψεις στην Αφρική». Μια μεγάλη κυρία μού έστειλε στο Facebook, ντροπή μου που κλέβω τη δουλειά από ελληνίδες τραγουδίστριες. Επίσης στο λεωφορείο με έχουν σηκώσει για να καθίσει κάποιος Ελληνας. Την κατάσταση που περιγράφει το βίντεο που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες, με τον μετανάστη στο λεωφορείο, εγώ τη ζω από 11 ετών.

Εχετε υποστεί μπούλινγκ στο σχολείο;

Μεγάλωσα στην Κυψέλη, τελείωσα τη Λεόντειο στα Πατήσια και ήμουν το μόνο μαύρο παιδί στο σχολείο. Οι γονείς ήθελαν να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερη παιδεία, και εγώ και ο αδελφός μου. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω υποστεί ως παιδί ακραίες συμπεριφορές. Εχω ζήσει κάποια σποραδικά και μικρής έκτασης περιστατικά, «δεν σε παίζουμε γιατί είσαι μαύρη» κ.λπ. Ενιωθα πολύ άσχημα και δεν απαντούσα. Ο αδελφός μου ήταν πιο μαχητικός, εγώ ντρεπόμουν.

Γιατί;

Με ενοχλούσε ότι σε όποιο χώρο και να έμπαινα – εκκλησία, δημόσιες υπηρεσίες κ.λπ. – θα γυρνούσαν να με κοιτάξουν. Ηθελα να πηγαίνω κάπου και να περνάω απαρατήρητη. Δεν είμαι αξιοθέατο επειδή το δέρμα μου είναι σκούρο και τα μαλλιά μου είναι διαφορετικά. Καταλαβαίνω ότι δεν ήταν πολύ συνηθισμένο παλαιότερα να βλέπεις μαύρους στην Ελλάδα. Είμαστε στο 2021 και νομίζω ότι μπορούμε ν’ αντιληφθούμε καλύτερα το διαφορετικό που υπάρχει γύρω μας.

Η μουσική ήταν ένας τρόπος για να απελευθερώσετε αυτό που σας βασάνιζε;

Ηθελα πάντα να γίνω τραγουδίστρια. Πήγαινα από μικρή ωδείο, έκανα μαθήματα πιάνου, μπαλέτου, ήμουν στη χορωδία του σχολείου και συμμετείχα με χαρά στις εκδηλώσεις, αλλά δεν το ομολογούσα σε κανέναν. Το είπα στους γονείς μου όταν ήμουν στην Τρίτη Λυκείου και ετοιμαζόμουν να δώσω Πανελλαδικές. Δεν έφεραν αντίρρηση, απλώς απαίτησαν – λογικό – να σπουδάσω. Πέρασα στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας – τώρα ανήκει στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής -, παρακολούθησα, έκανα πρακτική, πτυχιακή εργασία και είχα τρομερή άρνηση να δώσω τα τελευταία μαθήματα για να πάρω το πτυχίο. Δεν μ’ ενδιέφερε.

Ετσι αποφασίσατε να κάνετε το μεγάλο άλμα.

Είχα ξεκινήσει ήδη μαθήματα φωνητικής, μετά τις Πανελλαδικές, με τη Νένη Ζάππα. Εκείνη μου πρότεινε να πάω να κάνω φωνητικά σε μια μπάντα που έπαιζε στον Σταυρό του Νότου. Μέχρι τότε εγώ δεν ήξερα τι είναι τα λάιβ και οι μουσικές σκηνές. Από εκείνο το σημείο, η μια δουλειά μού έφερνε την άλλη παράλληλα με τις πρωινές εργασίες που έκανα για να συντηρούμαι. Το 2010 όμως αποφάσισα ότι δεν μπορώ να δουλεύω μακριά από τη μουσική γιατί πάθαινα κατάθλιψη. Δεν ήθελα να χάσω τη χαρά του «τραγουδάω». Αυτό προσπαθώ να μεταφέρω και στα παιδιά στα οποία διδάσκω φωνητική.

Πώς θα την περιγράφατε αυτή τη χαρά;

Ως ένα μοίρασμα. Οποιος κάνει αυτή την επιλογή συνειδητά δεν επιδιώκει να είναι τέλειος φωνητικά όσο να εκφραστεί και να μεταδώσει το συναίσθημά του. Σαφώς, πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης και εξέλιξης τεχνικά, αλλά δεν πρέπει να χάνουμε αυτή τη λεπτή ισορροπία.

Το είδος που τραγουδάτε – pop, r&b, soul, hip-hop – δεν είναι και το πιο διαδεδομένο στην Ελλάδα. Γιατί επιλέξατε να κινηθείτε σε αυτό το πεδίο;

Πίστευα ότι ταιριάζει περισσότερο με την εικόνα μου – λόγω χρώματος.

Σας έχει εγκλωβίσει;

Ναι. Φοβόμουν να ασχοληθώ με το ελληνικό. Θέλω όμως πολύ να παντρέψω τον ήχο που μου αρέσει πολύ με τον ελληνικό στίχο. Μου λένε ότι είναι δύσκολο, εγώ όμως το πιστεύω πολύ. Για παράδειγμα, αν πριν από μερικά χρόνια έλεγε κάποιος ότι θα υπάρχει ελληνική τραπ, θα γελάγαμε. Οι παραγωγές είναι άρτιες, οι στίχοι είναι άθλιοι.

Χάσατε ποτέ τη χαρά που περιγράφατε;

Βέβαια, για αρκετό καιρό, περίπου τέσσερα χρόνια. Βρέθηκα σε μια κακοποιητική σχέση, από την οποία απεγκλωβίστηκα δύσκολα.

Τι ακριβώς συνέβη;

Υπήρχε έντονη συναισθηματική κακοποίηση. Εννέα φορές στις δέκα έφταιγα εγώ για οτιδήποτε στραβό γινόταν. Επρεπε ν’ απολογηθώ γιατί με κοιτάζουν στον δρόμο, που γνώριζα κάποιον που ενδεχομένως με χαιρετούσε, γιατί με παίρνουν τηλέφωνο αργά οι φίλοι μου κ.ά. Ηταν μια εφιαλτική κατάσταση. Ημουν δυστυχής και είχα αρχίσει μάλιστα να σκέφτομαι ότι μπορεί να έχει και δίκιο. Δεν μεγάλωσα καλλιεργώντας μέσα μου την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση, οπότε αυτό μεγέθυνε ό,τι ζούσα εκείνη την περίοδο. Εβλεπα ότι δεν ήταν φυσιολογικό αυτό που ζούσα. Να ξυπνάω δηλαδή και να έχω μονίμως μια αγωνία μήπως προκαλέσει κάποια κίνησή μου, ένα βλέμμα μου καβγάδες και λεκτικές επιθέσεις.

Πώς απεγκλωβιστήκατε;

Δυσκολεύτηκα να φύγω. Ηταν μεγάλος ο φόβος της εγκατάλειψης και της μοναξιάς που ένιωθα και έλεγα «από το τίποτα ας είμαι σε αυτό». Κάποια στιγμή διάβασα ότι η Τζούλι Μασίνο δημιούργησε μια σχολή και αμέσως είδα ότι μπορεί να είναι ένας τρόπος να αποκτήσω ξανά τη σχέση μου με τη μουσική. Δεν με άφηνε να τραγουδάω τα βράδια και έκανα μόνο πρωινές δουλειές. Ακόμα σκέφτομαι πού βρήκα το θάρρος και τη δύναμη να το πω. Εννοείται ότι έγινε ένας επικός καβγάς, μάζεψα τα πράγματά μου σε μια σακούλα σκουπιδιών και επέστρεψα για λίγο καιρό στο σπίτι της μητέρας μου.

Πώς καταφέρατε να βρείτε τον βηματισμό σας;

Μέσω της ψυχοθεραπείας βρήκα και κάποιες απαντήσεις για ό,τι έχω ζήσει αλλά και τρόπο ν’ ανακτήσω την αυτοπεποίθησή μου και την αυτοεκτίμησή μου. Ηταν οδυνηρό όλο αυτό, αλλά, όπως λέει και η θεραπεύτριά μου, με λύτρωνε η άσβεστη δίψα που έχω για τη ζωή.