Διδακτορικά

Τι είναι τελικά καλύτερο; Να μένει κάποιος περισσότερο στην ακαδημαϊκή ζωή και να διεκδικεί ένα διδακτορικό δίπλωμα, ακόμα και αν δεν επιθυμεί να ακολουθήσει πανεπιστημιακή καριέρα; Ή μήπως να αρχίσει από μικρή, σχετικά, ηλικία να ψάχνει για δουλειά, ιδιαίτερα σε μια χώρα με κακές συνθήκες εργασίας και ακόμα χειρότερες αμοιβές – ιδιαίτερα στα πρώτα του βήματα;

Δύσκολη απάντηση, είναι η αλήθεια. Ανθρωποι με όρεξη για σπουδές έχουν υποχρεωθεί να αρνηθούν τα όνειρά τους, είτε διότι δεν μπορούσαν οικονομικά να τα υλοποιήσουν είτε διότι άλλες υποχρεώσεις τούς κράτησαν πίσω. Αλλοι, πάλι, ξεκίνησαν και δεν τα κατάφεραν ή το πάλεψαν υπό αντίξοες συνθήκες και το κατάφεραν – και γνωρίζοντας πολύ καλά έναν εκ των συναδέλφων μου αντιλαμβάνομαι πλήρως πόσο «μάτωσε» για να το κάνει. Ο Αλέξης Πατέλης, ίσως αφελώς, κατάφερε να αποξενώσει όλες αυτές τις κατηγορίες με την πρόσφατη, ατυχή, δήλωσή του. Η συγγνώμη που ακολούθησε είναι μεν σημαντική. Δεν είναι όμως αρκετή. Η γνωστή ρήση «να βουτάς τη γλώσσα στο μυαλό πριν μιλήσεις» που έλεγαν οι παππούδες μας ίσως να είναι, επίσης, χρήσιμη σε όσους κατέχουν δημόσια αξιώματα.

Πώς ορίζεται άραγε η «όρεξη για δουλειά»; Το ερώτημα θα μπορούσε να έχει και συνέχεια. «Ορεξη για τι είδους δουλειά;». Μήπως για αυτήν των 400 ή των 500 ευρώ ενός νεοπροσλαμβανομένου που μπορεί ακόμα και στα 30 του να υποχρεώνεται να μένει με τους γονείς του αδυνατώντας να νοικιάσει δικό του διαμέρισμα ή να μην μπορεί, εφόσον το επιθυμεί, να κάνει οικογένεια; Και πώς αλήθεια θα δημιουργήσουμε ουσιαστικές και καλοπληρωμένες δουλειές, όπως είναι το κυβερνητικό σύνθημα των ημερών; Δεν συνδέονται αυτές με την καλή εκπαίδευση; Μήπως επίσης συνδέονται και με μια αναβάθμιση της τεχνικής εκπαίδευσης (όπου, ναι, το διδακτορικό δεν έχει και τόση σημασία) σε τομείς κρίσιμους για την ελληνική οικονομία; Τα ερωτήματα είναι πολλά, δύσκολα και αβυσσαλέα.

Η Ελλάδα έχει πολλές παθογένειες να βελτιώσει και προτού βγάζουμε βιαστικά συμπεράσματα θα ήταν χρήσιμο να κοιτάμε πρώτα τι κάνουμε και τι λέμε εμείς οι ίδιοι. Αν το σύνθημα «Ελλάδα 2.0», το οποίο πρεσβεύει και ο κ. Πατέλης, είναι να γίνει πραγματικότητα, θα απαιτηθούν αλλαγές νοοτροπιών ανήκουστες. Είναι προφανές ότι δεν είναι όλοι πολιτικοί. Οι τεχνοκράτες είναι αναγκαίοι. Είναι επίσης προφανές ότι δεν μπορούν οι πάντες να κάνουν ένα διδακτορικό. Τους οφείλεται όμως σεβασμός για αυτό που ήδη κάνουν, όσο μικρό και αν είναι – κάτι που ακόμα και οι στενοί τους φίλοι μπορεί να μη γνωρίζουν. Διαφορετικά, θα αποξενωθούν από την όποια προσπάθεια.

Τα παραπάνω γράφονται από κάποιον που δεν έχει διδακτορικό δίπλωμα και άρχισε να εργάζεται σε ηλικία 22 ετών, έχοντας σπουδάσει σε ελληνικά πανεπιστήμια. Και ακόμη, σήμερα, σκέφτεται ότι θα ήθελε να κάνει ένα…