Φρούδες ελπίδες για τη σοσιαλδημοκρατία;

Εχουν ενταθεί οι φωνές στη Δύση πως φθάσαμε στο τέλος της κυριαρχίας των αγορών και του νεοφιλελευθερισμού. Και πως ο κόσμος επιστρέφει σε πολιτικές είδους σοσιαλδημοκρατίας με στιβαρό δημόσιο τομέα, περισσότερους φόρους και ισχυρές κρατικές γραφειοκρατίες. Είναι όμως τα πράγματα έτσι; Αυτές οι εντυπώσεις, περί παλινόρθωσης δηλαδή της σοσιαλδημοκρατίας  προέκυψαν κυρίως λόγω της νίκης και κάποιων έκτοτε πολιτικών αποφάσεων του Δημοκρατικού Κόμματος και του Τζο Μπάιντεν στις ΗΠΑ. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια που εξελίξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες διαδίδουν εσφαλμένα μηνύματα γισ επικείμενες εξελίξεις στον υπόλοιπο κόσμο.

Ετσι είχε γίνει με την επιτυχία και του Μπιλ Κλίντον αλλά και του Τζορτζ Μπους Jr. στις αμερικανικές εκλογές. Και ο μεν πρώτος δεν πείραξε καθόλου τις καθαρά οικονομικές πολιτικές ελεύθερης αγοράς των προκατόχων του, ενώ ο δεύτερος μέσω του λεγόμενου «συμπονετικού συντηρητισμού» κατέληξε σε κάποιες προστατευτικές και παρεμβατικές πολιτικές που διόγκωσαν τα προβλήματα της οικονομίας, με κορύφωση βέβαια την καταλυτική κρίση των στεγαστικών δανείων. Οι οπαδοί του κρατισμού τότε πανηγύριζαν για «την επιστροφή του κράτους». Για να καταπιούν βέβαια γρήγορα τη γλώσσα τους.

Ετσι και τώρα. Οι πανηγυρισμοί για παλινόρθωση ενός είδους σοσιαλδημοκρατίας θα απογοητεύσει τους πρόωρα πανηγυρίζοντες οπαδούς της. O πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλος λ.χ. έχει ήδη προεξοφλήσει «το «ναυάγιο» του νεοφιλελευθερισμού και τη δικαίωση του Κέινς» (σε ομιλία του σε μεταπτυχιακούς της Νομικής Αθηνών). Αυτό που έχει σημασία δεν είναι οι πολιτικές που εξαγγέλλει ο Τζο Μπάιντεν.

Αλλά τα αποτελέσματα των εφαρμογών τους. Στις εξαγγελίες είχε ενθουσιάσει και ο «συμπονετικός» Τζορτζ Μπους Jr. Στην εφαρμογή όμως ήρθε η καταστροφή. Σε όλους σχεδόν τους τομείς. Μένει να δούμε τα αποτελέσματα των πολιτικών των Δημοκρατικών σήμερα: στην «πράσινη στροφή», στον χειρισμό των εισερχομένων μεταναστών, στην κατάργηση των πατεντών στα εμβόλια και στην αύξηση φόρων και δημοσίων δαπανών. Hδη ανησυχητικά μηνύματα εκπέμπονται. Παρά το τεράστιο δημοσιονομικό πακέτο του Τζο Μπάιντεν, η ανεργία αυξήθηκε στο 6,1% τον Απρίλιο σε σχέση με 6% τον Μάρτιο. Και η διαλλακτικότερη, σε σχέση με τον Τραμπ, μεταναστευτική του πολιτική βρίσκεται ήδη σε ανώμαλο έδαφος.

Κι ο κόσμος γενικότερα δεν δείχνει να ακολουθεί μια τέτοια αριστερότερη στροφή. Διαπιστώνουμε ισχυρή τάση προς τα δεξιά στην Ισπανία, η Λε Πεν έρχεται απειλητική στη Γαλλία, οι Συντηρητικοί δείχνουν πανίσχυροι στη Βρετανία, και δεν συζητώ βέβαια για την Ανατολική Ευρώπη. Οσο για τη Γερμανία οι Ελληνες σχολιάζουν για πιθανή άνοδο στην καγκελαρία της νέας ηγέτιδος των Πρασίνων. Αυτοί που όμως παραμένουν ισχυροί σε εκλογές είναι οι δεξιότερα τοποθετημένοι εναλλακτικοί του AfD. Αρα;

Στη Λατινική Αμερική, που συνήθως εκφράζονται οι νέες τάσεις,  διαπιστώνονται περίεργα πράγματα. Μια ενίσχυση αυταρχικών χειρισμών και συμπεριφορών, με πινελιές δραματικών (νεοφιλελεύθερων;) κινήσεων εναντίον των φόρων (Κολομβία) κι επιθέσεων σε θεσμικούς φορείς και στην αποκαλούμενη «αντιλαϊκή» γραφειοκρατία (Ναγίμπ Μπουκέλε, στο Ελ Σαλβαντόρ). Μήπως τελικά οι προσδοκίες περί αναβίωσης της σοσιαλδημοκρατίας δεν είναι παρά αντανάκλαση σε γυάλινη επιφάνεια των ελπίδων αυτών που τις «βλέπουν» και που με αγωνία τις περιμένουν.