Κοιτάζοντας μπροστά

Καθώς με αργά και (εύχεται κανείς) προσεκτικά βήματα οδεύουμε προς την πολυπόθητη «απελευθέρωση» που υπόσχεται το καλοκαίρι που έρχεται, οι βόλτες μου στις γειτονιές περιοχών όπως η Καλλιθέα και το Κουκάκι έχουν αρχίσει να αυξάνονται τόσο σε έκταση όσο και σε χρόνο.

Γι’ αυτές τις περιοχές είμαι σε θέση να μιλήσω, όμως δεν είναι δύσκολο να φανταστείς ότι παρόμοια εικόνα παρουσιάζουν και άλλες περιοχές της Αθήνας, ίσως και όλης της ελληνικής επικράτειας.

Με χαρά ανακαλύπτω ότι νέα στέκια ετοιμάζονται να εγκαινιαστούν ή ήδη εγκαινιάζονται – τα περισσότερα, η συντριπτική πλειοψηφία θα έλεγα, αφορούν την εστίαση. Πολλά μάλιστα από αυτά τα μαγαζιά είχαν αρχίσει να φτιάχνονται ή και ανοίξει ακόμα μέσα στο lockdown, δουλεύοντας βεβαίως μόνο με επιτόπια παράδοση ή παράδοση κατ’ οίκον.

Θετικές κινήσεις μέσα στην τόλμη που χρειάζεται για να τις κάνεις, διότι όλα αυτά βεβαίως δε έγιναν δωρεάν, πράγμα που σημαίνει ένα οικονομικό ρίσκο για όσους το αποφάσισαν.

Παρατηρώ επίσης τα προϊόντα, όπως και το στήσιμο των καταστημάτων, και κάτι που μπορώ να πω ότι με εντυπωσιάζει είναι η προσπάθεια για μια στοιχειώδη πρωτοτυπία, για μη αντιγραφή του άλλου, φαινόμενο που τα τελευταία χρόνια είχε καταντήσει ανιαρό για απαιτητικούς πελάτες σαν εμένα και καταστροφικό για επιχειρηματίες του «ποδαριού» που – όπως θα το περίμενες άλλωστε – δεν άντεξαν και έκλεισαν.

Δεν είναι ωστόσο μόνο αυτή η εικόνα που παρουσιάζουν οι δύο περιοχές που προανέφερα. Την ίδια ώρα – και αυτό είναι το στενάχωρο – παρατηρείς ότι σημεία που ήξερες (και δεν αναφέρομαι μόνο στην εστίαση) έχουν κλείσει και ότι οι χώροι όπου στεγάζονταν είναι προς ενοικίαση και απλώς υπάρχουν εκεί άδειοι, σιωπηλοί, ανεκμετάλλευτοι.

Σε κάθε κρίση υπάρχουν οι παράπλευρες απώλειες, οπότε σε αυτή εδώ που ζούμε δεν θα μπορούσε, δυστυχώς, να γίνει διαφορετικά. Κάποιοι προχωρούν, κάποιοι σταματούν, κάποιοι πατούν το γκάζι σανίδα, κάποιοι αναγκάζονται να αλλάξουν αυτοκίνητο επειδή χάλασε ή να μην το αλλάξουν καν.

Δεν είναι πάντως τυχαίο που διεθνείς οργανισμοί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αναγνωρίσει τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε η κοινωνική οικονομία στην ανθεκτικότητα και αλληλεγγύη μέσα στην κρίση. Μάλιστα, η EE δημιούργησε ειδική σελίδα για παρουσίαση καλών παραδειγμάτων κοινωνικής οικονομίας μέσα στην κρίση.

Το γεγονός είναι ότι η πανδημία, έστω και με το ζόρι, μπόρεσε να προσφέρει μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για τις ευκαιρίες και δυνατότητες που υπάρχουν ή και υπήρχαν ακόμα – απλώς δεν τις βλέπαμε.

Επίσης, για πρώτη φορά, μέσα στην κρίση του COVID-19 είδαμε μια κοινωνική συνοχή που δεν γνωρίζαμε ως τώρα.

Είδαμε μια μεγαλύτερη προσοχή στην προστασία των ευάλωτων ομάδων.

Είδαμε μια στοχευμένη εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα νέων τεχνολογιών και είδαμε μια επιτάχυνση της κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας.

Ξέρουμε πολύ καλά ότι η επόμενη μέρα, η μετά την πανδημία COVID-19 εποχή, δεν μπορεί να είναι ίδια με την προηγούμενη. Θα επιστρέψουμε ίσως στις παλιές μας συνήθειες, ήδη από την πρώτη μέρα του ανοίγματος της εστίασης η εικόνα που είδα στο Κουκάκι ήταν ίδια με εκείνη πριν από το κλείσιμο, όμως δεν νομίζω ότι θα υπάρξει πραγματική επιστροφή στο παρελθόν. Νοοτροπίες έχουν διαφοροποιηθεί, συνειδήσεις έχουν ξυπνήσει, η επιφυλακτικότητα και η προσοχή βρίσκονται πλέον στο πετσί μας – τουλάχιστον των περισσοτέρων.

Ευχής έργον είναι η ανάκαμψη να οδηγήσει σε ένα πιο ανθεκτικό, υγιές, πράσινο, κοινωνικά δίκαιο, κλιματικά ουδέτερο και βιώσιμο μέλλον. Ομως αυτό το μέλλον, το οποίο θα θεμελιωθεί σε νέες αξίες, μπορεί να έχει αποτελέσματα μόνο με τον πραγματικά ενεργό ρόλο των πολιτών.