Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης : Ανεκτίμητα κειμήλια των αγώνων του έθνους

Το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, παράρτημα του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών, φιλοξενεί στις μόνιμες συλλογές του χιλιάδες κειμήλια, που επιτρέπουν την ανασύνθεση της ιστορίας της νεότερης Ελλάδας από τους Προεπαναστατικούς Χρόνους έως την Κυπριακή Τραγωδία.

Το κτίριο όπου στεγάζεται το Μουσείο, στον ευρύτερο χώρο του στρατοπέδου του Πεδίου Άρεως (σε αυτό εδρεύει το Αρχηγείο του Γ’ Σώματος Στρατού), σχεδιάστηκε από τον ιταλό αρχιτέκτονα Βιταλιάνο Ποζέλι (1838-1918) στις αρχές του 20ού αιώνα και αρχικά χρησιμοποιήθηκε από τον Οθωμανικό Στρατό.

Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, τον Οκτώβριο του 1912, το κτίριο περιήλθε στην κυριότητα του Ελληνικού Στρατού και χρησιμοποιήθηκε για το στρατωνισμό μονάδων του.

Οι εργασίες ανακαίνισης και ανακατασκευής του κτιρίου άρχισαν το 1993, το δε Μουσείο εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του 2000.

Οι θεματικές ενότητες του Μουσείου είναι οι ακόλουθες:

Νεότερη ελληνική ιστορία

Τα εκθέματα, κειμήλια της συλλογής του Βασιλείου Νικόλτσιου, σχετίζονται με την Προεπαναστατική Περίοδο, τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, τη Βαυαροκρατία, τον Πόλεμο του 1897, το Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική Καταστροφή, το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τη διεθνή ειρηνευτική δράση του Ελληνικού Στρατού και τους κοινούς αγώνες Ελλαδιτών και Κυπρίων.

Γκαλερί όπλων και ξιφών

Όπλα και ξίφη (τυφέκια, αραβίδες, υποπολυβόλα, οπλοπολυβόλα, πυρομαχικά, ξιφολόγχες και λόγχες, ξίφη και ξιφίδια, περίστροφα και πιστόλια) που χρονολογούνται από την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης έως τον πόλεμο του Βιετνάμ, προερχόμενα από τη συλλογή του Βασιλείου Νικόλτσιου.

Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης

Στα ιδιαίτερα σημαντικά εκθέματα που αφορούν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, το 1912, συγκαταλέγονται η πρώτη ελληνική σημαία που αντίκρισαν οι άνδρες του Ελληνικού Στρατού όταν εισέρχονταν εκ δυσμών στην πόλη και το πρωτότυπο χειρόγραφο του πρωτοκόλλου παράδοσης της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες, που υπεγράφη στις 26 Οκτωβρίου 1912 από τον τότε διοικητή της πόλης, οθωμανό στρατηγό Χασάν Ταχσίν Πασά.

Αξιομνημόνευτη είναι, ασφαλώς, και η ελληνική σημαία που υψώθηκε στο Λευκό Πύργο στις 27 Οκτωβρίου 2012, στον εορτασμό της συμπλήρωσης ενός αιώνα από την απελευθέρωση της πόλης.

Αριστεία και μετάλλια

Τάγματα αριστείας και στρατιωτικά μετάλλια από τη συλλογή του Βασιλείου Νικόλτσιου συναποτελούν μια θεματική ενότητα με ξεχωριστό ενδιαφέρον.

Τετραλογία της ελληνικής ιστορίας

Σε τέσσερα ζωγραφικά έργα του ζωγράφου και χαράκτη Πολύκλειτου Ρέγκου (Νάξος 1903 – Θεσσαλονίκη 1984), που έχουν φιλοτεχνηθεί με την τεχνική της βυζαντινής νωπογραφίας, συμπυκνώνεται η ελληνική ιστορία: μάχη της Ισσού, πτώση της Κωνσταντινούπολης, Έξοδος του Μεσολογγίου, Βαλκανικοί Πόλεμοι – Έπος του ’40.

Σοφία Βέμπο

Η συλλογή της Κατερίνας Κ. Πετρίδου, που είναι αφιερωμένη στην αείμνηστη «τραγουδίστρια της νίκης», συντίθεται από ποικίλα ενθυμήματα (προσωπικά κειμήλια της Βέμπο, σπάνιες παρτιτούρες, δίσκους γραμμοφώνου, θεατρικά κοστούμια, κοσμήματα, χειρόγραφα, ανέκδοτες φωτογραφίες, αποκόμματα Τύπου κ.ά.).

Έτσι πολεμήσαμε το 1940-41

Τα ιστορικά κειμήλια της συλλογής του Κωνσταντίνου Γκιουλέκα (έγγραφα, στρατιωτικός εξοπλισμός, στρατιωτικές στολές, χάρτες, διαταγές, φωτογραφικό υλικό κ.ά.) φωτίζουν τη συμμετοχή της χώρας μας στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την περίοδο από τις παραμονές του Ελληνοϊταλικού Πολέμου έως την απελευθέρωση από τις ναζιστικές κατοχικές δυνάμεις, τον Οκτώβριο του 1944.

Κειμήλια οικογένειας Φίκα

Τα εκτιθέμενα κειμήλια μαρτυρούν την προσφορά της οικογένειας Φίκα (και, κατ’ επέκταση, πολλών άλλων ελληνικών οικογενειών) στους εθνικούς αγώνες από την Επανάσταση του 1821 έως τη Μικρασιατική Εκστρατεία.

Εκθέματα στον προαύλιο χώρο

Στο εμπρόσθιο και οπίσθιο τμήμα του προαύλιου χώρου του Μουσείου εκτίθενται πυροβόλα, ελαφρά άρματα μάχης, τορπίλες, μαχητικό αεροσκάφος και οχήματα μεταφοράς προσωπικού.

*Οι φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο παρόν άρθρο προέρχονται στο σύνολό τους από το διαδικτυακό τόπο του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (warmuseumthessaloniki.com).