Ο «ασκός του Αιόλου» έχει ανοίξει με τις συζητήσεις που γίνονται προκειμένου να προχωρήσει ο υποχρεωτικός εμβολιασμός συγκεκριμένων επαγγελματικών κατηγοριών με γνώμονα την προστασία της δημόσιας υγείας. Κι έχει ανοίξει ένας ασκός που κανείς δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να ξέρει αν θα φέρει και δεινά καθώς φουντώνει η συζήτηση σχετικά με τα ατομικά δικαιώματα, ακόμη και κάποιων που δεν θα εμβολιαστούν, αλλά και με τα «προνόμια» που ενδεχομένως να υπάρξουν για τους εμβολιασμένους, κάτι που βέβαια θα δημιουργήσει πολίτες «δύο ταχυτήτων» και πιθανότατα να προκαλέσει κοινωνικούς αποκλεισμούς στα όρια του… γκέτο.

Η αρχή έγινε από τα μέλη της ΕΜΑΚ, τα οποία καλούνται από το αρχηγείο τους μέχρι τις 11 Ιουνίου να εμβολιαστούν με όποιο εμβόλιο επιλέξουν.

Μάλιστα όσοι αρνηθούν να το κάνουν θα μετακινηθούν σε άλλες υπηρεσίες.

Το σκεπτικό σύμφωνα με πληροφορίες ελήφθη καθώς ο εμβολιασμός για μία σειρά ασθενειών των 8 ομάδων της ΕΜΑΚ ήταν πάντα υποχρεωτικός για λόγους επιχειρησιακής ετοιμότητας.

Οι εργαζόμενοι αντέδρασαν, όχι στον εμβολιασμό αφού όλοι δήλωσαν πρόθυμοι να κάνουν το εμβόλιο, αλλά στον τρόπο που «επικοινωνήθηκε» μια τέτοια απαίτηση από τη διοίκηση. Είπαν μάλιστα ότι ο εκβιαστικός τρόπος που τους οδηγεί στον εμβολιασμό δεν έπρεπε να γίνει έτσι και μπορεί να υπάρξουν αντιδράσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Κληθείσα να σχολιάσει την απόφαση της ΕΜΑΚ για υποχρεωτικό εμβολιασμό των πυροσβεστών η κυβερνητική εκπρόσωπος, Αρ. Πελώνη απάντησε πως «η απόφαση αυτή αφορά μια κρίσιμη δομή του κράτους από την οποία κανείς δεν πρέπει να λείπει. Από εκεί και πέρα, ο πρωθυπουργός έχει πει ότι θα γίνει η συζήτηση και για τους υγειονομικούς το Σεπτέμβριο και όχι όσο είναι σε εξέλιξη η μάχη. Σε κάθε περίπτωση ο εμβολιασμός των πυροσβεστών είναι το πρώτο βήμα. Όλα αξιολογούνται και όλα εξετάζονται», υπογράμμισε.

Ωστόσο, πέραν της θύελλας που προκάλεσε αυτή η εξέλιξη στην ΕΜΑΚ, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός των περίπου 400 εργαζομένων της ΕΜΑΚ λόγω των έκτακτων αποστολών που συχνά καλούνται να φέρουν εις πέρας, άνοιξε μία μεγάλη κουβέντα σχετικά με το αν και υπό ποιες προϋποθέσεις ο εμβολιασμός πρέπει να γίνει υποχρεωτικός σε συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες.

Ειδικότερα όπως είχε αναφέρει ο πρωθυπουργός, η κυβέρνηση θα εξετάσει τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των υγειονομικών το φθινόπωρο, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζεται και ο εμβολιασμός κι άλλων ομάδων λόγω ευρείας έκθεσης σε άλλους πολίτες.

Οι παράμετροι για να ανοίξει και επίσημα η συζήτηση

Βέβαια, για να τεθεί το θέμα στο τραπέζι και επίσημα πρέπει να εκπληρωθούν μία σειρά από προϋποθέσεις, καθώς υπάρχουν μερικά καίρια ζητήματα τα οποία αν δεν υλοποιηθούν, δεν θα είναι δυνατό να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη.

Ο πρώτος λόγος για τον οποίον δεν μπορούμε να μιλάμε ακόμη για υποχρεωτικό εμβολιασμό σε οποιαδήποτε κατηγορία είναι πως δεν έχουν ανοίξει όλες οι ηλικιακές πλατφόρμες για τα εμβόλια.

Αν δηλαδή και τα τέσσερα εμβόλια δεν γίνουν διαθέσιμα σε όλους τους πολίτες, τότε δεν θα μπορούμε να μιλάμε για υποχρεωτικό εμβολιασμό.

Πάντως υπάρχουν κι άλλοι παράμετροι που «μεταθέτουν» το ζήτημα για το Σεπτέμβρη.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ένας από τους λόγους που αργεί ακόμη η συζήτηση για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των υγειονομικών είναι το γεγονός πως κανένα εμβόλιο δεν έχει πάρει κανονική άδεια από τον EMA.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχει δώσει δηλαδή έκτακτη έγκριση στην χορήγηση των εμβολίων εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά όχι άδεια.

Είναι μια παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψιν, διότι η μη χορήγηση οριστικής άδειας δεν θα επέτρεπε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό καθώς κάποιος θα μπορούσε να προσφύγει στα δικαστήρια.

Σε κάθε περίπτωση το θέμα του υποχρεωτικού εμβολιασμού πλέον έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και από συνταγματικής πλευράς, με συνδικαλιστές, βουλευτές και συνταγματολόγους να μιλούν για παραβίαση συνταγματικών ελευθεριών.

Τι ισχύει στη χώρα μας με βάση το νόμο

Στη χώρα μας πάντως νομοθετικά από τον Μάρτιο του 2020 προβλέπεται η δυνατότητα επιβολής της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού «για την αποτροπή της διάδοσης νόσου»).

Το θέμα του υποχρεωτικού εμβολιασμού προβλέπεται στο ν. 4675/11.3.2020: «β) Σε περιπτώσεις εμφάνισης κινδύνου διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, που ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, μπορεί να επιβάλλεται, με απόφαση του Υπουργού Υγείας … υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με σκοπό την αποτροπή της διάδοσης της νόσου».

Σημειώνεται πως δεν έχει, επί του παρόντος, εκδοθεί η σχετική υπουργική απόφαση.

Ο πρωθυπουργός τόνισε σε πρόσφατη συνέντευξή του:«Θεωρώ ότι η συζήτηση για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό κάποιων κατηγοριών εργαζόμενων, ειδικά των υγειονομικών, πρέπει να ανοίξει …τον Σεπτέμβρη– Οκτώβριο».

Ωστόσο διευκρινίζεται πως: «Κανείς εργοδότης δεν μπορεί να απολύσει έναν εργαζόμενο σε μια ιδιωτική επιχείρηση … επειδή ο εργαζόμενος θα επιλέξει να μην κάνει το εμβόλιο». Μια θέση ξεκάθαρη, όμως, που θα μπορούσε με διάφορους τρόπους, ακόμη και αυθαίρετους, να ακυρωθεί στην πράξη.

Η απόφαση του ΣτΕ

Από την πλευρά του το ΣτΕ, με την υπ’ αριθμ. 2387/2020  απόφασή του διευκρινίζει:

«Το μέτρο του εμβολιασμού, καθ’ εαυτό, συνιστά σοβαρή μεν παρέμβαση…, πλην όμως συνταγματικώς ανεκτή, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α)ότι προβλέπεται από ειδική νομοθεσία… και β)ότι παρέχεται δυνατότητα εξαίρεσης από τον εμβολιασμό σε ειδικές ατομικές περιπτώσεις, για τις οποίες αυτός αντενδείκνυται.».

Κυρώσεις για τους αρνητές, αλλά όχι απόλυση

Όπως αναφέρει και ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου και πρώην υπουργός, Αντώνης Μανιτάκης η απόφαση για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των στελεχών της ΕΜΑΚ είναι «απολύτως σύμφωνη με τους νόμους και το Σύνταγμα της χώρας»

Ωστόσο, διευκρίνισε μιλώντας στο «Πρώτο Πρόγραμμα» ότι οι όποιες κυρώσεις για τους αρνητές, δεν μπορούν να φτάσουν έως την απόλυση.

«Δεν μπορεί να έχει τέτοια δυσμενή συνέπεια ο πολίτης. Δεν μπορούν οι κυρώσεις να είναι δυσανάλογες σε σχέση με αυτό που θες να πετύχεις, αλλά μπορείς να πεις σε έναν δάσκαλο, για παράδειγμα, ότι “από τη στιγμή που δεν έχεις εμβολιαστεί, για ένα διάστημα δεν θα διδάσκεις”», είπε χαρακτηριστικά.

Συνταγματική η υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού

Εξήγησε ότι «τυχόν άρνηση του πολίτη, δεν μπορεί να έχει κυρώσεις πολύ αρνητικές για τη σχέση εργασίας που έχει. Και στο Δημόσιο και στον Ιδιωτικό τομέα».

«Δεν μπορείς να απολύσεις κάποιον επειδή αρνήθηκε να εμβολιασθεί. Εάν κάποιος προβάλλει βάσιμους λόγους υγείας, ή λόγους συνειδησιακούς, όπως συμβαίνει με τους αντιρρησίες συνείδησης, τότε οφείλει ο αρμόδιος φορέας, το Δημόσιο, να τους σεβαστεί. Αλλά ο πολίτης πρέπει να αιτιολογεί την άρνησή του, να την τεκμηριώνει», υπογράμμισε ο κ. Μανιτάκης.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η εν λόγω απόφαση (για την ΕΜΑΚ) είναι απολύτως σύμφωνη με τη νομοθετική πρόβλεψη που υπάρχει ήδη από τον Απρίλιο του 2020, η οποία επιτρέπει σε διάφορες υπηρεσίες, να επιβάλουν ορισμένες υποχρεώσεις – μεταξύ των οποίων και ο εμβολιασμός – προκειμένου να προστατεύσουν τη ζωή των ανθρώπων κα την υγεία τους από την επιδημία.

Μηταράκης: Νομολογία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου επιτρέπει τα κράτη να εφαρμόσουν υποχρεωτικό εμβολιασμό

Στην εκπομπή Κοινωνία Ώρα Mega μίλησαν οι κ.κ. Νότης Μηταράκης, υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, και Δώρα Αυγέρη, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, αναφορικά με το θέμα της υποχρεωτικότητας των εμβολίων για συγκεκριμένες ομάδες, μετά και τη σχετική απόφαση του αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος για την ΕΜΑΚ.

«Υπάρχει νομολογία του ευρωπαϊκού δικαστηρίου που επιτρέπει στα κράτη κατά περίπτωση να εφαρμόζουν υποχρεωτικό εμβολιασμό. Ο εμβολιασμός πρέπει να είναι υποχρεωτικός εκεί που οι δημόσιοι λειτουργοί έρχονται σε επαφή με τους πολίτες σε σημεία που είναι δύσκολο να ληφθούν μέτρα προστασίας.

Οι υγειονομικοί για εμένα είναι λάθος που δεν έχουν εμβολιαστεί γιατί θέτουν σε κίνδυνο τους ασθενείς τους. Έχουν αυξημένη ευθύνη σε σχέση με τον κοινό πολίτη. Θα έπρεπε σε ένα ιδανικό κόσμο αυτοί οι εμβολιασμοί να έχουν πραγματοποιηθεί σε εθελοντική βάση. Αλλά η πολιτεία πρέπει να προστατεύσει τον κόσμο και, όπου κρίνεται, ο εμβολιασμός να είναι υποχρεωτικός. Είναι περιορισμένοι οι τομείς που θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός. Δεν έχει προκύψει σχετικό θέμα για τους εργαζόμενους στις δομές προσφύγων, αλλά αν προέκυπτε θα το έβλεπα θετικά», είπε ο κ. Μηταράκης μιλώντας στο Mega.

Αυγέρη (ΣΥΡΙΖΑ): Υπάρχουν ζητήματα συνταγματικότητας για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό

Από την πλευρά της η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε πως «είναι πολύ σημαντικό να μην προκαλείται αναταραχή σε σχέση με τον εμβολιασμό και την εμπιστοσύνη που πρέπει να έχουν σε αυτόν όλοι οι πολίτες. Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές και ενδεχομένως πρέπει να υπάρξουν και πολιτικές πρωτοβουλίες, είναι να εδραιωθεί κλίμα εμπιστοσύνης προς το εμβόλιο και προς τον εμβολιασμό. Με τα στοιχεία που έχουμε, ο εμβολιασμός των υγειονομικών είναι στο άνω του 82%.

Πρέπει να δούμε αν αυτή η συζήτηση περί υποχρεωτικότητας μπορεί να δημιουργήσει κλίμα δυσπιστίας και αμφιβολίας στον κόσμο. Δεν μπορεί να επιβληθεί διά της υποχρεωτικότητας η αναγκαιότητα του εμβολίου. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα κίνημα ενημέρωσης για την επίδραση του εμβολίου στην ανακοπή της εξάπλωσης της πανδημίας, αλλά να γίνουν και άλλες συζητήσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας, όπως είναι το τι θα γίνει με τα φάρμακα, την εισαγωγή των μονοκλωνικών. Η κυβέρνηση είχε έρθει και διαφήμιζε τα self-tests στα σχολεία, και είχε κάνει λόγο για δύο την εβδομάδα, και έρχεται 15 ημέρες μετά να κάνει ένα το τεστ την εβδομάδα. Υπάρχουν και ζητήματα συνταγματικότητας για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό.

Πρέπει να εδραιωθεί κλίμα εμπιστοσύνης όλων των πολιτών προς το εμβόλιο. Νομίζω ότι θα έχει αποτύχει η ίδια η κυβέρνηση αν προχωρήσει στην υποχρεωτικότητα. Δεν ξέρω κατά πόσο θα μπορούσε να γίνει και νομικά αυτό».

Για το ίδιο θέμα μίλησε στο MEGA και η Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων και αντιεισαγγελέας του Άρειου Πάγου, Άννα Ζαΐρη.

Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων: Η υποχρεωτικότητα σε έναν τέτοιο τομέα είναι περίπου αδύνατη

Σύμφωνα με την αντιεισαγγελέα, δεν μπορεί να υποχρεωθεί στον εμβολιασμό κανένας άνθρωπος.

«Δεν μπορείς να υποβάλλεις έναν άνθρωπο να υποστεί μια σωματική επέμβαση, ακόμα και αν αυτή είναι μια ένεση. Και μάλιστα, στον βαθμό που αυτό μπορεί να έχει επίδραση στον οργανισμό του. Η υποχρεωτικότητα σε έναν τέτοιο τομέα είναι περίπου αδύνατη. Δεν μπορείτε να υποχρεώσετε κανέναν να θέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του. Είναι μια κίνηση απολυταρχική» κατέληξε.

Headlines