Βασικό Ένστικτο: Κυκλοφορεί με σκηνές που «η Σάρον Στόουν δεν θέλει να δούμε» – Οπότε γιατί να το κάνουμε;

Δεν πρόκειται για τη σημαντικότερη είδηση της ημέρας. Δεν πρόκειται καν για κάτι ιδιαιτέρως πρωτότυπο. Το «Βασικό Ένστικτο» επανακυκλοφορεί στην επέτειο των 30 ετών από την πρεμιέρα του και αυτή τη φορά θα συμπεριλάβει κι άλλες «ακατάλληλες σκηνές».

Γαργαλιστικό, έτσι δεν είναι;

Για τους τρεις ανθρώπους που δεν το γνωρίζουν, πρόκειται για την ταινία που καθιέρωσε τη Σάρον Στόουν ως σύμβολο του σεξ, εν πολλοίς παρά τη θέλησή της. Στην πιο εμβληματική σκηνή, η Στόουν ξεδιπλώνει τα πόδια της ενώ βρίσκεται στο δωμάτιο του ανακριτή, για να αποκαλύψει ότι δεν φορά εσώρουχο. Μόνο που το συγκεκριμένο πλάνο τραβήχτηκε – και κυρίως προβλήθηκε σε μια «μεγαλύτερη από τη ζωή» οθόνη – χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της.

Η ίδια έχει γράψει στα απομνημονεύματά της, «The Beauty of Living Twice», που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ότι ο σκηνοθέτης της ταινίας, Πολ Βερχόφεν, την έπεισε να αφαιρέσει το εσώρουχό της για να μην αντανακλά παράξενα στο φως της κάμερας – και ότι μάλιστα, όταν είδε την ταινία, τον επισκέφθηκε, τον χαστούκισε και κάλεσε τον δικηγόρο της.

Τώρα, η Στόουν δεν μπορεί, όπως δήλωσε στην αυστραλιανή εκπομπή «A Current Affair, να κάνει απολύτως τίποτα για να εμποδίσει την προβολή των σκηνών που αφαιρέθηκαν από το αρχικό μοντάζ. Σκηνές που χαρακτηρίζονται ένθεν κι ένθεν ως «τολμηρές», ενώ στην πραγματικότητα μπορούν να περιγραφούν μόνο ως «κακοποιητικές».

Αλήθεια, αφού η Στόουν μάς έχει ενημερώσει ότι δεν επιθυμεί να παρακολουθήσουμε τις σκηνές που τραβήχτηκαν λόγω της ευαλωτότητάς της, τι είναι αυτό που ενδεχομένως θα μας κάνει να την παρακούσουμε; Ή μάλλον, για να είμαστε ακριβείς, ποιο ένστικτο – πιθανότητα όχι βασικό, πάντως σίγουρα αρκετά αρρωστημένο – θα κάνει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να θελήσουν ακόμη περισσότερο να παρακολουθήσουν τη νέα εκδοχή της ταινίας;

Άλλωστε, το σταυροπόδι της Στόουν είναι ευθύς εξαρχής ο μόνος λόγος που συζητάμε για το «Βασικό Ένστικτο» ακόμη και σήμερα.

Δεν πρόκειται για μοναδικό περιστατικό.

Πριν λίγους μήνες, η Έμιλι Ρατακόφσκι είχε γράψει ένα μακροσκελές κείμενο στο The Cut, μιλώντας για μια εξωφρενικά παρεμφερή δική της εμπειρία. Συγκεκριμένα, για μια σειρά από φωτογραφίες που είχαν τραβηχτεί στην αρχή της καριέρας της από έναν φωτογράφο που της επιτέθηκε σεξουαλικά, αφού πρώτα επιχείρησε να τη μεθύσει. Μεταξύ άλλων, πριν την παρενοχλήσει τη φωτογράφισε γυμνή, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που όπως περιγράφει την έκανε να αισθανθεί εξαιρετικά άβολα.

Χρόνια αργότερα, εκείνος επέλεξε τις γυμνές της φωτογραφίες που κατά τη γνώμη της φαίνονταν «πιο χυδαίες από όλες» και τις εξέδωσε σε βιβλίο. Η ίδια προσπάθησε να κινηθεί νομικά, όμως εντέλει «βρήκε τοίχο». Εξάλλου, οι εικόνες είχαν ήδη πλημμυρίσει το παγκόσμιο internet.

Η Ρατακόφσκι μίλησε ανοιχτά για το γεγονός, πολύ πριν το κείμενο στο The Cut, πριν την κυκλοφορία του βιβλίου και πριν την έκθεση που παρουσίαζε τις φωτογραφίες. Η μη συναίνεσή της ήταν γνωστή σε όλους. Κι όμως, το βιβλίο εξαντλήθηκε τρεις φορές, ακολούθησαν άλλα δύο και οι εκθέσεις του φωτογράφου έγιναν sold-out.

Γιατί να θέλουμε τόσο πολύ να δούμε τις εικόνες που λειτουργούν κακοποιητικά εις βάρος μιας γυναίκας, της οποίας το γυμνό σώμα έχουμε έτσι κι αλλιώς δει αμέτρητες φορές;

Και πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν γνωρίζει σύνορα. Στα δικά μας, ίσως το πιο επιτυχημένο marketing που έχει γίνει ποτέ στη χώρα, αφορούσε την πορνογραφική ταινία της Τζούλιας Αλεξανδράτου. Τον Μάρτιο του 2010, όλη η Ελλάδα παρακολουθούσε το ίδιο πορνό.

Το οποίο, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, δεν ήταν καν κάποιο σπουδαίο πορνό.

Και δεν το έκανε μόνο επειδή σε αυτό έτυχε να πρωταγωνιστεί μια από τις πιο εντυπωσιακές γυναίκες που έχουν περάσει ποτέ από την ελληνική τηλεόραση, αλλά και γιατί η ταινία κυκλοφορούσε με τίτλο «Το Απαγορευμένο». Για πολύ καιρό, αυτή ήταν και η διαφημιστική στρατηγική της: Το κλείσιμο του ματιού στο ενδεχόμενο να παρακολουθούμε μια στιγμή που η Αλεξανδράτου δεν θα ήθελε να δούμε.

Η περσινή χρονιά έφερε πολλαπλά τέτοια παραδείγματα. Τρεις πρώην παίκτριες ριάλιτι γελοιοποιήθηκαν δημοσίως εξαιτίας του revenge porn.

Κι όλη η Ελλάδα έγραφε το ίδιο πράγμα στη γραμμή αναζήτησης του Google: «Τούνη ροζ βίντεο».

Όλο αυτό δεν μπορεί να εξηγείται απλώς βάσει της ομορφιάς των εμπλεκόμενων γυναικών – εξάλλου το έχουμε δει πολλές φορές να συμβαίνει με την ίδια και μεγαλύτερη ένταση εις βάρος άλλων, που δεν θεωρήθηκαν «σύμβολα του σεξ» ούτε πριν ούτε αφού έπεσαν θύματα της εκδικητικής πορνογραφίας.

Μπορεί όμως να εξηγηθεί αρκετά ικανοποιητικά βάσει της συλλογικής πεποίθησης ότι το σεξ είναι κάτι που εκ φύσεως υποτιμά τη γυναίκα, τη θέτει σε θέση υποταγής, την απεκδύει από την «σοβαρότητά» της.

Και φυσικά, βάσει της συλλογικής διάθεσης να γίνει πράξη αυτή η υποτίμηση.

Προφανώς κανείς μας δεν είναι πλήρως απαλλαγμένος από τον σεξισμό – της γράφουσας συμπεριλαμβανομένης. Όμως όταν αγνοούμε τις κραυγές των θυμάτων, είτε σε περιπτώσεις revenge porn, είτε σε περιπτώσεις που ακούγονται πιο light, όπως αυτή της Σάρον Στόουν, δεν παρακολουθούμε «απλώς» μια κακοποίηση: Συμμετέχουμε ενεργά σε αυτή.

Κανείς δεν θα προσπαθούσε να εκδικηθεί κανέναν μέσω της πορνογραφίας αν δεν υπήρχε ένα κοινό διψασμένο για αυτό το περιεχόμενο. Και κανείς δεν θα προσπαθούσε να δημιουργήσει υπεραξία προβάλλοντας μη-συναινετικό περιεχόμενο αν γνώριζε πως δεν θα το βλέπαμε ποτέ.

Όσο δεν δείχνουμε (και δεν βιώνουμε) την αηδία μας απέναντι σε τέτοια φαινόμενα, τόσο κινδυνεύουμε από φαινόμενα όπως αυτό του ChatPic, που έσπειρε τον τρόμο σε αμέτρητες γυναίκες στη χώρα μας λιγότερους από έξι μήνες πριν.