H Γερμανία και η Ευρώπη στη μετά Μέρκελ εποχή

Η Ανγκελα Μέρκελ, που σφράγισε την πολιτική της Γερμανίας και της ΕΕ στα 16 χρόνια της καγκελαρίας της, αποχωρεί τον Σεπτέμβριο. Ποια θα είναι η γραμμή της ισχυρότερης χώρας της Ευρώπης στη μετά Μέρκελ εποχή; Μία πρώτη γεύση έδωσαν οι τρεις υποψήφιοι διάδοχοί της, ο χριστιανοδημοκράτης Αρμιν Λάσετ, η πράσινη Αναλένα Μπέρμποκ και ο σοσιαλδημοκράτης Ολαφ Σολτς, στην πρώτη τους αναμέτρηση που είχαν χθες στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου «Φόρουμ-Ευρώπη» της Δυτικογερμανικής Ραδιοφωνίας WDR. Κοινός παρονομαστής: ο σαφής φιλευρωπαϊκός προσανατολισμός και η προσδοκία στενής ευρωατλαντικής συνεργασίας με τον Τζο Μπάιντεν. Διαφορές υπάρχουν στα επιμέρους σημεία.

Η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 2% του ΑΕΠ που έχει το ΝΑΤΟ για τις χώρες-μέλη του δεν ικανοποιείται ακόμη από τη Γερμανία, η οποία βρίσκεται στο 1,5% του ΑΕΠ. Η πράσινη υποψήφια καγκελάριος Μπέρμποκ χαρακτήρισε «ανόητη» την προσήλωση στον συγκεκριμένο στόχο. Για τον χριστιανοδημοκράτη Αρμιν Λάσετ, η απόφαση του ΝΑΤΟ με τη συμφωνία της Γερμανίας «παραμένει στόχος και για την επόμενη κυβέρνηση». Σημείωσε μάλιστα δηκτικά στην κατεύθυνση της Μπέρμποκ ότι ο καγκελάριος της Γερμανίας δεν μπορεί να είναι αφερέγγυος στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα. Ο σοσιαλδημοκράτης Ολαφ Σολτς εκτίμησε ότι η Γερμανία είναι σε καλό δρόμο για να υλοποιήσει τον νατοϊκό στόχο.

Στο μάτι και των τριών υποψηφίων για την καγκελαρία είναι η ομοφωνία των αποφάσεων στην ΕΕ. Με πρόσφατο το παράδειγμα της Ουγγαρίας που άσκησε βέτο σε κοινή δήλωση της ΕΕ για την κρίση Ισραήλ – Χαμάς, η Αναλένα Μπέρμποκ υποστήριξε ένθερμα τις «αποφάσεις πλειοψηφίας παντού» ακόμα και με αλλαγή της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Ο Ολαφ Σολτς υποστήριξε τις αποφάσεις πλειοψηφίας, ώστε «να μιλάμε με μία φωνή στο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών αλλά και σε άλλους τομείς, όπως στο Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών». Μόνον έτσι, σημείωσε, θα τερματιστεί το σημερινό φαινόμενο κάποιες χώρες να επιδίδονται σε «ντάμπινγκ φορολογίας». Για τον Αρμιν Λάσετ, η κατάργηση της ομοφωνίας πρέπει να εφαρμοστεί πρωτίστως στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας της ΕΕ.

Στο Μεταναστευτικό-Προσφυγικό, τόσο ο χριστιανοδημοκράτης Λάσετ όσο και ο σοσιαλδημοκράτης Σολτς τόνισαν ότι πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για μία «ευρωπαϊκή λύση» στην κατανομή των προσφύγων στις χώρες-μέλη της ΕΕ. «Το πρόβλημα είναι ότι αυτό παραμένει απόφαση των μεμονωμένων κρατών-μελών», είπε ο Λάσετ επικαλούμενος και την επίσκεψή του στη Λέσβο τον περασμένο Αύγουστο. «Οσο χώρες, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, δεν συνεργάζονται, θα πρέπει άλλες χώρες να κάνουν περισσότερα με μία «συμμαχία προθύμων»», σημείωσε. Ο Σολτς τόνισε ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια για μία κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική για την κατανομή των προσφύγων. «Μία ελεύθερη Ευρώπη χρειάζεται φυσικά ασφαλή εξωτερικά σύνορα», υποστήριξε η πράσινη Αναλένα Μπέρμποκ, προτείνοντας να ανατεθεί στη Frontex η ευθύνη για τις διασώσεις στη θάλασσα ναυαγών προσφύγων. Οταν η Ανγκελα Μέρκελ έγινε καγκελάριος το 2005, μόλις είχε αποτύχει η μεγαλεπήβολη προσπάθεια για ένα Σύνταγμα της ΕΕ. Το θύμισε στη χθεσινή της παρέμβαση στο «Φόρουμ», σημειώνοντας ότι στη γερμανική προεδρία το 2007 προετοιμάστηκε η νέα Συνθήκη της Λισαβόνας που ισχύει σήμερα. Το δίδαγμα τότε ήταν «ποτέ ξανά αλλαγή συνθήκης» είπε η Μέρκελ. Η ΕΕ ενισχύθηκε με νέους θεσμούς στην ευρωκρίση, πρόσθεσε, και στην πανδημία κορωνοϊού η Γερμανία έκανε το μεγάλο βήμα αποδεχόμενη το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ. Στην ερώτηση, τι δεν θα ήθελε να γράψουν οι ιστορικοί για αυτήν, η σύντομη απάντηση της Μέρκελ ήταν: «Οτι είμαι τεμπέλα».

Γιώργος Παππάς

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ