Είναι αυταρχικός, δεν το κρύβει

Αν και είναι γεγονός αναμφισβήτητο, παραμένει ασύλληπτο: κρατική αεροπειρατεία εις βάρος διεθνούς πτήσης μεταξύ δύο ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Το επαναλαμβάνεις μόνος σου για να το χωρέσει ο νους σου.

Παρόμοια πειρατική συμπεριφορά ενός κράτους (της Λευκορωσίας του Λουκασένκο) έναντι της διεθνούς κοινότητος είχαμε χρόνια να δούμε στην Ευρώπη. Τέτοια επιχείρηση για την αρπαγή πολιτικού αντιπάλου προϋποθέτει νοοτροπία ανάλογη εκείνης των Σοβιετικών στις δεκαετίες του Μεσοπολέμου, όταν το σοβιετικό καθεστώς διεξήγαγε συστηματική εκστρατεία δολοφονιών και απαγωγών των αυτοεξόριστων αντιπάλων του ανά τον κόσμο – η δολοφονία του Τρότσκι στο Μεξικό ήταν μόνο το αποκορύφωμά της.

Αλλά ο Λουκασένκο είναι ένα τέρας που έρχεται κατευθείαν από τα σκοτεινά βάθη του περασμένου αιώνα. «Ενα αυταρχικό ύφος εξουσίας είναι το χαρακτηριστικό μου και πάντα το παραδεχόμουν», είπε σε συνέντευξή του στο BBC το 2003 (ο μπαγάσας!), για να προσθέσει και την ασυναρτησία: «Χρειάζεται να ελέγχεις τη χώρα και το κυριότερο είναι να μην καταστρέφεις τις ζωές των ανθρώπων». Οι αντίπαλοι του καθεστώτος, όπως ο δημοσιογράφος που απήχθη με τη μέθοδο της κρατικής αεροπειρατείας, μάλλον δεν λογίζονται ως άνθρωποι, οπότε οι ζωές τους λίγη σημασία έχουν. Μπορεί να τις καταστρέψει.

Την ίδια απαράδεκτη εξαίρεση επεσήμανε αμέσως το κοινό του Twitter, στο επιπόλαιο μήνυμα της επιτρόπου Μεταφορών της ΕΕ, Αντίνα Βαλεάν, με το οποίο η ευρωπαία αξιωματούχος ανήγγειλε περιχαρής την απογείωση του αεροσκάφους της Ryanair από το Μινσκ: «Σπουδαία νέα για όλους», έγραψε η καλή κυρία, «ιδίως για τις οικογένειες και τους φίλους των επιβατών». Πλην των δύο που κρατήθηκαν από τις αρχές στο Μινσκ, του αντιπολιτευόμενου δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς και της φίλης του. Αυτών οι οικογένειες και οι φίλοι τώρα πρέπει να ανησυχούν!

Η έντονη διαμαρτυρία της Αθήνας ήταν δικαιολογημένη, δεδομένου ότι το ελληνικό έδαφος χρησιμοποιήθηκε από τις υπηρεσίες της Λευκορωσίας για την επιχείρηση της απαγωγής. Ενδεχομένως, εγείρονται και ερωτήματα σχετικά με τη στάση των δικών μας αντίστοιχων υπηρεσιών, όπως έσπευσε να υποστηρίξει το ΠΑΣΟΚ με ανακοίνωσή του – κάτι που μάλλον πρέπει να αποδώσουμε στον μικρομεγαλισμό της νοοτροπίας τους.

Από την άλλη, όμως, μια υπηρεσία πληροφορίων μικρής χώρας, όπως η ΕΥΠ, πώς μπορεί να γνωρίζει κάθε μυστικό σχέδιο που εξυφαίνεται ανά τον κόσμο; Αυτό ούτε η CIA ούτε η MOSSAD το μπορούν. Οι μόνοι που, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να είχαν γνώση της επιχείρησης και ίσως συμμετείχαν και στην προετοιμασία της, ήταν οι Ρώσοι. Η αντίδρασή τους έδειξε μόνον έκπληξη για την έκπληξη της Δύσης. Αλλά παρά τις επιφανειακά καλές σχέσεις μας με τη Ρωσία (κατά σύμπτωση, μόλις χθες συναντήθηκαν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών…), οι σχέσεις δεν είναι τόσο στενές ούτε και μπορούν να είναι, γιατί δεν παύουμε να ανήκουμε σε διαφορετικούς κόσμους.

ΔΕΝ ΕΠΡΕΠΕ

Νομίζω ότι, αν προσπαθήσω, μπορώ να φαντασθώ τα φοβερά αισθήματα, που πρέπει να τρέφει η υπουργός Πολιτισμού για τον Αλέξη Τσίπρα, έπειτα από όλα αυτά που της έχει κάνει. Καταλαβαίνω, επίσης, πόσο δύσκολο είναι για την υπουργό να ελέγξει αυτά τα αισθήματα. Ομως η δημοσιοποίηση των διαλόγων της με τον Τσίπρα, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Ακρόπολη, ήταν μέγα λάθος εκ μέρους της κυρίας Μενδώνη.

Κατ’ αρχάς, η ίδια η επίσκεψη του Τσίπρα ήταν αφ’ εαυτής μια νίκη για την υπουργό: ο Τσίπρας αναγκάστηκε επιτέλους να δει ο ίδιος τι είναι αυτό το οποίο κακίζει εδώ και καιρό. Το ότι αρνήθηκε την ξενάγηση από την υπουργό είναι κατανοητό: έπειτα από τα όσα της έχει καταλογίσει ως και αυτός ίσως να ντρέπεται να τη συναντήσει κατ’ ιδίαν. Το ότι, ωστόσο, η υπουργός τον υποδέχθηκε στην Ακρόπολη, παρά την προηγηθείσα άρνηση, ήταν άψογο εκ μέρους της: όφειλε να τιμήσει τον θεσμό, όχι το ανάξιο πρόσωπο. Η δημοσιοποίηση των διαλόγων, όμως, ήταν περιττή και, εν τέλει, μειωτική για την ίδια την υπουργό.  Ξέραμε πόσο τενεκές είναι ο Τσίπρας. Δεν χρειαζόταν όμως να μάθουμε και πόσο εκδικητική μπορεί να είναι η κυρία Μενδώνη…