Γιατί είναι νευρικός ο Ερντογάν: Η τουρκική λίρα, οι δημοσκοπήσεις και ο αρχιμαφιόζος «βυθίζουν» τον Σουλτάνο

Όλα δείχνουν ότι τα νεύρα του Ταγίπ Ερντογάν είναι ιδιαιτέρως τεντωμένα αυτή την περίοδο. Από τη μία οι δημοσκοπήσεις που φέρνουν τον ίδιο και το κόμμα του σε ελεύθερη πτώση, από την άλλη το νέο σκάνδαλο με πρωταγωνιστή αρχιμαφιόζο ο οποίος ισχυρίζεται πως έχει στενές σχέσεις με ανώτατα κυβερνητικά κλιμάκια, σε συνδυασμό και με την κατάσταση συναγερμού στην οποία παραμένει η τουρκική οικονομία – όλα αυτά, προφανώς, συντελούν ώστε ο «σουλτάνος» να έχει χάσει εσχάτως τον… ύπνο του.

Η νέα παρέμβασή του στην κεντρική τράπεζα, μόλις δύο μήνες μετά την «καρατόμηση» του προηγούμενου επικεφαλής της Νατσί Αγμπάλ, αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Όπως έγινε γνωστό, ο Ερντογάν απέπεμψε μέσα στη νύχτα τον ένα από τους τέσσερις αναπληρωτές διοικητές, τον Ογκουζάν Οζμπάς, για να τοποθετήσει στη θέση του έναν από τους έμπιστους συμβούλους του, τον Σεμίχ Τουμέν.

Αυτή τη φορά, μάλιστα, πρέπει να σημειωθεί πως δεν υπήρξε εμφανής αφορμή για την αποπομπή του τραπεζίτη. Εκτός και εάν υποθέσουμε πως θεωρήθηκε υπεύθυνος για το γεγονός ότι στην τελευταία της συνεδρίαση, στις αρχές Μαΐου, η διοίκηση της κεντρικής τράπεζας διατήρησε το βασικό επιτόκιο στο 19% και δεσμεύτηκε να συνεχίσει τη «σφιχτή» νομισματική πολιτική – κάτι που είναι γνωστό ότι δεν επιθυμεί ο Ερντογάν.

Ο πληθωρισμός «δαγκώνει»

Το σίγουρο είναι πως η παραπάνω απόφαση ελήφθη μπροστά στην απειλή του πληθωρισμού, ο οποίος τον Απρίλιο ξεπέρασε το 17%, καθώς και της αδυναμίας της λίρας, η ισοτιμία της οποίας παραμένει κοντά στα ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου (λεπτομέρειες στο σχετικό γράφημα).

Πρόκειται για μια κατάσταση η οποία, με απλά λόγια, οδηγεί εκατομμύρια Τούρκους σε εξαιρετικά δεινή οικονομική θέση – αν όχι στην εξαθλίωση – δυσκολεύοντας την καθημερινή τους επιβίωση και την εξυπηρέτηση των δανείων τους. Το τελευταίο, μάλιστα, αφορά άμεσα και χιλιάδες επιχειρήσεις, οι οποίες έχουν στα συρτάρια τους σχέδια για μαζικές απολύσεις, που εφόσον υλοποιηθούν, θα εντείνουν περαιτέρω το ήδη οξύ πρόβλημα της ανεργίας.

Αυτό είναι κάτι που, με τη σειρά του, επιδρά καθοριστικά και στις δημοσκοπήσεις. Εκεί, δηλαδή, όπου το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης φέρεται να συγκεντρώνει κάτω από 30%, που είναι το χαμηλότερο ποσοστό από την ίδρυσή του. Όσο για τον ίδιο τον Ερντογάν, βλέπει τη δική του δημοφιλία να υπολείπεται τόσο των δημάρχων της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, Εκρέμ Ιμάμογλου και Μανσούρ Γιαβάς όσο και της επικεφαλής του «Καλού Κόμματος», Μεράλ Ακσενέρ.

Απομακρύνονται οι πρόωρες εκλογές

Η εικόνα αυτή ασφαλώς απομακρύνει το σενάριο των πρόωρων εκλογών, καθώς με τα σημερινά δεδομένα κάτι τέτοιο θα έμοιαζε περίπου με πολιτική… αυτοκτονία για τον πρόεδρο και το κυβερνόν κόμμα της Τουρκίας. Υπενθυμίζεται ότι, τυπικά, η επόμενη αναμέτρηση πρέπει να διεξαχθεί το 2023, έτος που συμπίπτει με τη συμπλήρωση των 100 ετών από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ.

Μέχρι τότε, ο Ερντογάν ελπίζει πως θα έχει καταφέρει να αντιστρέψει το κλίμα, ώστε να έχει ελπίδες να κερδίσει την παρτίδα. Πέρα από τα φαραωνικά έργα που προωθεί (όπως η διάνοιξη νέας διόδου στον Βόσπορο), έχει επίσης στα σκαριά τη συνταγματική μεταρρύθμιση και την αλλαγή του εκλογικού νόμου.

Όσοι δε τον γνωρίζουν, δεν αμφιβάλλουν για τους στόχους του. Θεωρούν δεδομένο, πρακτικά, ότι θα αξιοποιήσει το «μαγείρεμα» που γίνεται ώστε να παραχθεί ένα νομοθετικό μείγμα που θα διευκολύνει τη συνέχιση της κυριαρχίας του – και, βεβαίως, της παραμονής του στην προεδρία.

Η τελευταία λέξη στον λαό          

Ωστόσο, είναι φανερό ότι ο «αφέντης λαός» διατηρεί – τυπικά και σε μεγάλο βαθμό ουσιαστικά – την τελευταία λέξη. Όσο κι αν έχει πιστέψει στο παρελθόν στον Ερντογάν, όσο κι αν έχει δει αρκετά «ψίχουλα» να μπαίνουν στην τσέπη του από την αλματώδη ανάπτυξη των περασμένων ετών, όσο κι αν έχει παραπλανηθεί από τα εθνικοπατριωτικά του σαλπίσματα, η πραγματικότητα είναι ωμή και αμείλικτη.

Ειδικά εάν η φτωχολογιά της Τουρκίας πειστεί πως την ώρα που η ίδια υποφέρει, κυβέρνηση, ολιγάρχες και μαφιόζοι κάνουν… πάρτι, τότε πιθανότατα δεν θα υπάρξει τίποτα που να σώσει τον Ερντογάν. Ούτε καν ένα νέο πραξικόπημα-οπερέτα…