Μήτσος Αλεξανδρόπουλος: Το νήμα της συνέχειας

«Πράγματα, στάσεις ζωής που με τον καιρό μπορεί να μεταβάλλονται, αλλάζουν χρόνο, τόπο και μορφές, είναι όμως επί της ουσίας οι ίδιες ανθρώπινες ανάγκες κι επιλογές που ακολουθούνται από τις αρετές και τις ατέλειες με τις οποίες μεγαλώνουμε και δεν είμαστε πάντα σε θέση να πούμε ποιες απ’ αυτές ήταν δικές μας, ποιες του καιρού που ζήσαμε».

*Από τον πρόλογο που είχε γράψει ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος για το μυθιστόρημά του «Νύχτες και αυγές» (εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2000).

«Νομίζω κανένας συγγραφέας της λογοτεχνικής πράξης, που κοιτάει να κάνει τη δουλειά του όσο μπορεί καλύτερα, δεν παίρνει τοις μετρητοίς τους επιστημονικούς όρους και ορισμούς. Πλησιάζει ό,τι του έρχεται καλύτερα κι απ’ αυτό που θα πάρει τίποτα δεν του είναι υποχρεωτικό, μια λογοτεχνική μορφή ή κάποιοι χειρισμοί. Θα βρεθούν όλα μόνα τους πάνω στη ζεστή σχέση με το αντικείμενο».

*Από συνομιλία του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου με την Έλενα Χουζούρη (εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 2007).

«Τη δουλειά μου την αισθάνομαι να έχει σε μεγάλο βαθμό καθοριστεί από τη βιωματική ποίηση. Όσο προσπαθώ τώρα να δω και τις επιρροές που ασκήθηκαν πάνω μου από άλλους, πάλι καταλήγω εκεί, τα περισσότερα μού τα καθόρισε ο τρόπος της ζωής μου. Όχι το άλφα ή βήτα γεγονός, αλλά η ροή τους, όλη μαζί η κίνηση αυτή υπαγόρευσε ρυθμούς, θέματα, μορφές, τον τρόπο της γραφής και μια συνοχή που τώρα τη βλέπω καθαρά. Τώρα καταλαβαίνω μερικά πράγματα που άλλοτε μάλλον δεν τα ήξερα, δεν τα σκεφτόμουν, ήταν από κάτω και δούλευαν μόνα τους. Τώρα βλέπω πως μέσα από τα βιβλία μου έβγαινε απάνω η σειρά, το νήμα της συνέχειας. Εκείνη ήταν για μένα το πιο μεγάλο γεγονός, αυτήν έχω υπόψη μου όταν μιλώ για καθορισμούς στη δουλειά μου. Τα βιβλία μου, ανεξάρτητα από πού παίρνουν την ύλη, ανεξάρτητα επίσης κι από τα είδη που καλλιέργησα, έχουν κάτι χερούλια και πιάνονται απαραίτητα από το παραμύθι της ζωής μου. Είναι οι δικές μου αντιδράσεις σ’ έναν και τον αυτό έντονο πειρασμό της ζωής μου στο δρόμο που πήρε. Ο δρόμος, αυτό ήταν το πρόβλημά μου. Θα το πω και σ’ εσάς, ότι αισθάνομαι πως έγραφα συνέχεια το ίδιο βιβλίο. Αλλά δεν μπορώ αυτή τη στιγμή να τα αναλύσω αυτά και να σας δείξω πώς ακριβώς βλέπω τις επαφές».

*Από συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος στον Νίκο Λαγκαδινό (Μάιος 1993).

Ο λογοτέχνης Μήτσος Αλεξανδρόπουλος γεννήθηκε στην Αμαλιάδα στις 26 Μαΐου 1924 και απεβίωσε στην Αθήνα στις 19 Μαΐου 2008.

Παρακολούθησε μαθήματα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του.

Σε ηλικία 18 ετών εντάχθηκε στο ΕΑΜ Νέων, μετά στην ΕΠΟΝ και αργότερα στο ΚΚΕ.

Στα χρόνια του Εμφυλίου εντάχθηκε στον ΔΣΕ και τραυματίστηκε βαριά.

Με το πέρας του Εμφυλίου κατέφυγε ως πολιτικός πρόσφυγας αρχικά στο Βουκουρέστι και ακολούθως (από το 1956) στη Μόσχα.

Εκεί σπούδασε τη ρωσική λογοτεχνία στο Λογοτεχνικό Ινστιτούτο και επιδόθηκε παράλληλα στη συντήρηση αγιογραφιών και στη μελέτη της ρωσικής λαϊκής παράδοσης.

Ο Αλεξανδρόπουλος επαναπατρίστηκε το 1975 μαζί με τη σύζυγό του, την ερευνήτρια της ελληνικής λογοτεχνίας Σόνια Ιλίνσκαγια.

Το λογοτεχνικό έργο του Αλεξανδρόπουλου

Ο Αλεξανδρόπουλος, εξέχων μελετητής και μεταφραστής της ρωσικής λογοτεχνίας, πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα ενόσω βρισκόταν στη Ρουμανία.

Το συγγραφικό έργο του, στο οποίο αναμειγνύονται η ελληνική και η ρωσική λογοτεχνική και πολιτισμική παράδοση, είναι στενά συνδεδεμένο με τις μεταπολεμικές περιπέτειες του ελληνικού λαού.

Η γραφή του κινείται εντός του πλαισίου του ποιητικού ρεαλισμού, με στοιχεία πολιτικού και κοινωνικού προβληματισμού, καθώς και επιρροές από τη ρωσική λογοτεχνία του β’ μισού του 19ου αιώνα και από ευρωπαίους συγγραφείς του Μεσοπολέμου.

Πέραν των διηγημάτων και των μυθιστορημάτων, σημαντικό μέρος του έργου του αποτελούν οι λογοτεχνικές μεταφράσεις και οι βιογραφικές μυθιστορίες για μεγάλους ρώσους συγγραφείς.

Ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος τιμήθηκε για το συνολικό έργο του με το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας το 2001.

*Στην κεντρική φωτογραφία εικονίζεται ο Μήτσος Αλεξανδρόπουλος στη Γιάλοβα, όταν έγραφε τον «Τολστόι», το 2005 (πηγή: περιοδικό Διαβάζω, τεύχος 501, Νοέμβριος 2009).