KGB και ΕΕ, 2021

Και ξαφνικά, ο κόσμος απέκτησε ξανά άρωμα Ψυχρού Πολέμου. Η πρωτοφανής κρατική αεροπειρατεία Ρώσων και Λευκορώσων σε πτήση από την Αθήνα μοιάζει βγαλμένη από εφημερίδες εποχής ή από ασπρόμαυρες, έστω και πρώιμες έγχρωμες, τηλεοπτικές ειδήσεις, που η αναλογική εικόνα τους τρεμοπαίζει και είναι γεμάτη χιόνια. Ενας άλλος κόσμος επανεμφανίζεται από το πουθενά και προκαλεί σοκ σε όσους αφελώς πιστεύουν ότι «αυτά δεν γίνονται σήμερα». Ή μήπως αυτός ο κόσμος απλώς δεν είχε εξαφανιστεί ποτέ; Γιατί να που γίνονται. Μάλιστα, για την ακρίβεια, τα όσα συνέβησαν με την εν λόγω πτήση υπερβαίνουν ακόμα και τις πιο σκοτεινές επιχειρήσεις των πιο οξυμένων δεκαετιών του Ψυχρού Πολέμου. Τουλάχιστον τότε οι πράκτορες δεν καταλάμβαναν επιβατικά αεροσκάφη και δεν τα εξέτρεπαν από την πορεία τους. Ακόμα και στα μεγάλα θρίλερ της εποχής, υπήρχε μια συνθήκη: αν ένα αεροπλάνο σηκωνόταν από το έδαφος, ο «καλός» ή, αντίστοιχα, ο «κακός» που είχε καταφέρει να ανέβει σε αυτό, είχε ξεφύγει.

Η αεροπειρατεία έρχεται μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τη σχεδιαζόμενη πρώτη συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν, αλλά είναι αμφίβολο πόσο θα την επηρεάσει πραγματικά. Δεν αφορά τους Αμερικανούς και η Ευρώπη δεν θέλει δικές τους «παρεμβάσεις» – άλλο της Ρωσίας… Ασφαλώς στη Μόσχα έχουν μετρήσει όλα τα ενδεχόμενα. Εν προκειμένω εκείνος που θίγεται περισσότερο είναι η Ελλάδα (καλά, ουδείς το μετράει αυτό σε τέτοια επίπεδα) και, φυσικά, η ΕΕ, η οποία γκρινιάζει και παίρνει μέτρα για τις πτήσεις λες και το μέσον είναι η ουσία. Ομως δεν είναι. Η ουσία είναι ότι η ΕΕ για μία ακόμη φορά είναι μπερδεμένη ανάμεσα στις αντιφατικές πολιτικές της και τις συγκρούσεις συμφερόντων της. Γιατί μπορεί να φωνάζει και να απειλεί για το ζήτημα της Λευκορωσίας, μπορεί να επιβάλλει τελικά κυρώσεις, αλλά είναι πάντοτε πάρα πολύ προσεκτική με το «αφεντικό», με τη Μόσχα. Οπως είναι και με την Αγκυρα, αλλά περισσότερο…

Οι λόγοι είναι πολλοί και προφανείς. Από τους πιο σημαντικούς ανάμεσά τους είναι η ενεργειακή πολιτική της Γερμανίας και οι πολύπλοκες ισορροπίες της. Αλλωστε ένας πρώην καγκελάριος της χώρας είναι εδώ και χρόνια ο κύριος άνθρωπος των Ρώσων στην ενεργειακή πολιτική τους στην Ευρώπη. Αυτό έχει μεγάλη σημασία καθώς εδώ βρίσκεται και μια βαθύτερη, αληθινή, πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο σήμερα και σε εκείνες τις ψυχροπολεμικές δεκαετίες. Που δεν είναι εντυπωσιακή όσο οι νυχτερινές επιχειρήσεις κατασκόπων γύρω από το πάλαι ποτέ Τείχος του κρύου Βερολίνου, αλλά που σε πολιτική και οικονομική ουσία δεν έχει σύγκριση με εκείνες.

Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου θα ήταν εντελώς αδιανόητο ένας πρώην επικεφαλής δυτικής κυβέρνησης, και μάλιστα τόσο μεγάλης χώρας, να έχει δουλέψει ανοιχτά, επίσημα και από πολύ υψηλή θέση και μάλιστα επί πολλά χρόνια για τα συμφέροντα μιας κολοσσιαίας επιχείρησης του ανατολικού μπλοκ, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια με τον Γκέρχαρντ Σρέντερ. Και να επηρεάζει την ενεργειακή πολιτική όχι μόνον της Γερμανίας αλλά και ολόκληρης της ΕΕ. Ομως στη μεταψυχροπολεμική Ευρώπη αυτό είναι κάτι εντελώς κανονικό. Στον Ψυχρό Πόλεμο, αν κάποιος υπερασπιζόταν τέτοια συμφέροντα από το «απέναντι» στρατόπεδο, θα τον έλεγαν αμέσως πράκτορα. Και ίσως δικαίως. Αν μεν ήταν δυτικός και δούλευε για τους ανατολικούς, το πολύ-πολύ θα έπρεπε μετά να ζήσει στην Ελβετία. Αν όμως ήταν το αντίστροφο, ανατολικός που το έκανε για τους δυτικούς, δεν θα τον έβλεπε ποτέ ξανά κανείς.

Αυτό ακριβώς είναι και το πνεύμα της αεροπειρατείας της KGB από την Αθήνα, εν έτη 2021. Και ας γκρινιάξει, για λίγο, η ΕΕ. Θα της περάσει. Εχει λόγους.