Ο τάφος του ακέφαλου Χουρσίτ πασά στη Λάρισα

Έχτισε τον τάφο του, οργάνωσε μία μεγαλοπρεπή κηδεία κι έπειτα αυτοκτόνησε.

Τρεις μέρες μετά, ένας δήμιος απεσταλμένος του Σουλτάνου τον ξέθαψε και τον αποκεφάλισε.

Σύντομα, το κεφάλι του δέσποζε ως λάφυρο στο Τοπ Καπί και το σώμα του παρέμενε θαμμένο στο υπέδαφος της Λάρισας.

Η περίπτωση του Χουρσίτ Πασά είναι μοναδική στα ιστορικά χρονικά.

Τον Νοέμβριο του 1822, ο περιβόητος Χουρσίτ Πασάς της Λάρισας γνώριζε ότι το τέλος του πλησίαζε.

Ο σουλτάνος είχε εκδώσει φιρμάνι για την θανάτωσή του, με την κατηγορία της κατάχρησης του θησαυρού του Αλή πασά των Ιωαννίνων. Αντί όμως να περιμένει τους δήμιους από την Κωνσταντινούπολη να τον αποκεφαλίσουν, αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Εκμεταλλεύτηκε τον χρόνο που του απέμενε για να οργανώσει ο ίδιος τον θάνατό του.

Ποιος είναι ο Χουρσίτ πασάς

Ο Χουρσίτ γεννήθηκε στον Καύκασο από Κιρκάσιους χριστιανούς,  στα τέλη του 18ου αιώνα και λέγεται ότι ο πατέρας του ήταν ιερέας. Πρώτα φώναξε τους καλύτερους μαρμαρογλύπτες και τους ζήτησε να ετοιμάσουν ταχύτατα έναν μεγαλοπρεπέστατο τάφο. Θα περιβαλλόταν από ψηλό τοίχο με μεγάλα ανοίγματα, φραγμένα με μεταλλικά κιγκλιδώματα.

Επέβλεψε ο ίδιος στην κατασκευή και έβαλε φρουρά για να μη διαρρεύσει το μυστικό στην πόλη, ενώ φιλοξενούσε κάθε βράδυ τους τεχνίτες στο σεράι. Όταν ο τάφος ετοιμάστηκε, οργάνωσε την κηδεία του.

Ειδοποίησε όλους τους στρατιωτικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς αξιωματούχους να συγκεντρωθούν στο μεγάλο τζαμί στο κέντρο της Λάρισας και έβαλε ντελάληδες να ειδοποιήσουν τον πληθυσμό. Ανέθεσε σε αξιωματικό να κανονίσει στρατιωτικό άγημα που θα απέδιδε τιμές αρχηγού κράτους στον μελλοθάνατο που επρόκειτο να κηδευτεί. Όταν ήταν όλα έτοιμα εμφανίστηκε ο Χουρσίτ με στολή Μεγάλου Βεζύρη, μπήκε στο τέμενος και έπεισε τους χοτζάδες να ψάλλουν τη νεκρώσιμη ακολουθία.

Μόλις πέρασαν τη γέφυρα του Πηνειού αποκαλύφθηκε το  μαυσωλείο.

Ο Χουρσίτ στάθηκε μπροστά, έβγαλε από τον κόρφο του ένα φιαλίδιο, ήπιε το δηλητήριο και έπεσε νεκρός μπροστά στο κατάπληκτο πλήθος. Έπειτα θάφτηκε στο μέρος που είχε υποδείξει, κοντά στη γέφυρα του Πηνειού.

Λίγες μέρες μετά, κατέφτασαν οι απεσταλμένοι του Σουλτάνου. Παρότι ενημερώθηκαν για τον θάνατο του πασά, έπρεπε να εκτελέσουν τις εντολές της Υψηλής Πύλης. Ξέθαψαν το πτώμα και απέκοψαν το κεφάλι. Ύστερα, το τοποθέτησαν σε μία αργυρή λεκάνη και το μετέφεραν στο Τοπ Καπί. Τμήμα από τον περίβολο του τάφου του Χουρσίτ πασά, με το άνοιγμά του πρόχειρα φραγμένο.

Το κεφάλι του Χουρσίτ ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά το σώμα του παρέμεινε στην Λάρισα, θαμμένο στο σημείο που ο ίδιος είχε υποδείξει. Τα χρόνια που ακολούθησαν όμως ήταν ταραχώδη.

Η επανάσταση οδήγησε σε ριζικές αλλαγές του διοικητικού και ιδιοκτησιακού καθεστώτος στην περιοχή. Ο τόπος που είχε θαφτεί ο Χουρσίτ, πλάι στον Πηνειό, σύντομα έγινε ιδιωτικό οικόπεδο. Έτσι, ξεχάστηκε και «χάθηκε» μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

Ο τάφος ανακαλύφθηκε ξανά, σχεδόν επτά δεκαετίες αργότερα. Το 1891, ο Κωνσταντίνος Λιβανός, ένας Έλληνας δικαστικός διερμηνέας της τουρκικής γλώσσας, βρήκε τυχαία την επιτύμβια στήλη του Χουρσίτ και τα ερείπια του ταφικού μνημείου.

Σε άρθρο του στην τοπική εφημερίδα «Σάλπιγξ» εξιστόρησε εν συντομία τον βίο του πασά, αναφέρθηκε στον ασυνήθιστο θάνατό του κι έπειτα περιέγραψε την κατάσταση στην οποία βρήκε τον τάφο και μετέφρασε στα ελληνικά το μακροσκελές επίγραμμα.

«Μόνος ο Θεός είναι αθάνατος» ήταν ο τίτλος. Ο Λιβανός επισήμαινε την ιστορική σημασία του μνημείου.

Έκανε μάλιστα έκκληση στους τοπικούς άρχοντες να το διαφυλάξουν και να το συντηρήσουν. Να κλεισθή ασφαλώς και διαρκώς η είσοδος, και διασωθή ο τάφος ως ζώσα ανάμνησις ενδόξου δια την πατρίδα μας εποχής Δυστυχώς, δεν εισακούστηκε.

Ο τάφος διατηρούταν σε σχετικά καλή κατάσταση για περίπου μισό αιώνα. Η τοποθεσία ήταν γνωστή στους ντόπιους ως «τάφος του πασά». Μετά τον πόλεμο όμως, η αδιαφορία των τοπικών αρχών σε συνδυασμό με περιστατικά σύλησης, είχαν ως αποτέλεσμα την σταδιακή καταστροφή του.

Πάντως μέχρι το 1962, χρονολογία όπου τοποθετείται η αρχική φωτογραφία, μπορούσε κανείς να διακρίνει καθαρά τμήματα του τάφου του στην αυλή του σπιτιού του Ανδρέα Αλιαπούλιου. Ως και το 1990, υπήρχαν μόλις λίγα υπολείμματα του τάφου στην συνοικία του Πέρα Μαχαλά (Ιπποκράτη). Σήμερα, έπειτα από τις σύγχρονες ανοικοδομήσεις στην περιοχή, δεν έχει απομείνει τίποτα που να τον θυμίζει….

Πηγή: mixanitouxronou.gr