Ελληνοτουρκικά: Νέα συνάντηση με παλιά ατζέντα

Ως μία επίσκεψη που μπορεί να αποδειχθεί κομβική χαρακτηρίζεται αυτή του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αθήνα και κυρίως στη Θράκη. Η  «ιδιωτική» περιοδεία του Τσαβούσογλου στη Θράκη άλλωστε και οι επαφές του με τη μειονότητα και τα όσα θα ειπωθούν κατ’ ιδίαν με τον Νίκο Δένδια στο επίσης «ανεπίσημο» δείπνο της Κυριακής, κάτω από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης (όπως αναφέρουν πληροφορίες), είναι αυτά που εκτιμάται ότι θα δώσουν και τον τόνο στις επίσημες συναντήσεις του και με τον Πρωθυπουργό στην Αθήνα τη Δευτέρα.

«Μόνο τα δικά της συνετά δείγματα θα επιταχύνουν τα ευρωπαϊκά βήματα» ήταν το μήνυμα που επέλεξε να στείλει χθες στην Τουρκία ο Κυριάκος Μητσοτάκης, διαμηνύοντας ότι η Ελλάδα επιμένει στην «κρυστάλλινη» θέση της για ουσιαστική προσέγγιση μόνο με τερματισμό των παράνομων κινήσεων και της επιθετικής ρητορικής.  Κατά τον Πρωθυπουργό η κοινοτική συμπαράσταση προς Ελλάδα και Κύπρο αποτελεί «ρητή αναγνώριση ότι στο πεδίο αυτό δοκιμάζονται τα στρατηγικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της ΕΕ».

Η ένταση σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο το 2020, η δημιουργία της προσφυγικής κρίσης στον Εβρο, οι προκλήσεις απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία και η αποτυχία της πενταμερούς της Γενεύης αλλά και το νέο ορόσημο της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου, για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, είναι αυτά που δημιούργησαν ένα εξαιρετικά έντονο διπλωματικό παρασκήνιο στην επίσκεψη Τσαβούσογλου, πολλαπλασιάζοντας τις δυσκολίες και αυξάνοντας το ενδιαφέρον.

Τα όσα προηγήθηκαν δε κατά την επίσκεψη Δένδια στην Αγκυρα με την απάντηση του υπουργού Εξωτερικών στις αναφορές Τσαβούσογλου περί «τουρκικής μειονότητας στη Θράκη», αλλά και «προκλήσεων και τετελεσμένων» οδηγώντας σε μία «σκληρή» συνέντευξη Τύπου πρόσθεσαν «αλατοπίπερο» στα σενάρια.

Ενδεικτικό του ότι μέχρι να ανακοινωθεί η επίσκεψη στην Αθήνα «ταξίδεψε» στα Χανιά και όχι μόνο. Το πρόγραμμα του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν αυτό που επέβαλε τελικά η συνάντησή του με τον Τσαβούσογλου να γίνει στην Αθήνα καθώς και το ότι η τουρκική πλευρά ήθελε πάση θυσία την επίσκεψη στη Θράκη, με τα χρονικά περιθώρια να στενεύουν ακόμα περισσότερο.

Οι προθέσεις της Τουρκίας

Τουρκικές πηγές μερικές μέρες πριν από την επίσκεψη διαβεβαίωναν ότι ο Τσαβούσογλου δεν έρχεται με διάθεση να πάρει τη «ρεβάνς» για όσα είπε ο Δένδιας στην Αγκυρα, αναγνωρίζοντας ότι ο υπουργός Εξωτερικών αυτό που έκανε ήταν να πει τις πάγιες θέσεις της Ελλάδας. Στην Αθήνα επίσης εκτιμάται ότι ο Δένδιας απάντησε ως όφειλε στα όσα άκουσε. Ο αστερίσκος ωστόσο σχετικά με τις προθέσεις της τουρκικής πλευράς να αναζητήσει τη «ρεβάνς» στη Θράκη δεν μπορεί να αποκλειστεί, δεδομένου ότι ο Τσαβούσογλου επέλεξε η επίσκεψή του στη συγκεκριμένη περιοχή να γίνει πριν από τις συναντήσεις του με τον ομόλογό του αλλά και την υποδοχή του από τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο τούρκος ΥΠΕΞ θα προσγειωθεί στην Αλεξανδρούπολη, Κυριακή πρωί, θα μεταβεί στο προξενείο της Κομοτηνής για συναντήσεις με παράγοντες της μειονότητας και θα γευματίσει – σύμφωνα με πληροφορίες – στο χωριό Θάμνα. Το αν θα προλάβει να μεταβεί σε Ξάνθη και Θεσσαλονίκη δεν είναι ακόμα σαφές, με την περιοδεία του να μην ικανοποιεί την ελληνική πλευρά, ωστόσο δεν αποτελεί και έκπληξη. Αυτό που περιμένουν να δουν είναι αν και κατά πόσο θα επιλέξει να ανεβάσει τους τόνους με τις εκεί δηλώσεις του, προκαταλαμβάνοντας το κλίμα. Στόχος σε κάθε περίπτωση να φανεί η ελληνική πλευρά ως αυτή που παραβιάζει δικαιώματα και ελευθερίες των πολιτών της.

Το ζήτημα της μειονότητας και η διαρκής προσπάθεια της Αγκυρας να τη μετατρέψει από θρησκευτική σε εθνική έχει μπει ψηλά ήδη στην ατζέντα από τα τουρκικά ΜΜΕ, με ελληνικές πηγές να υπογραμμίζουν ότι θα απαντηθεί με τη Συνθήκη της Λωζάννης. Παράλληλα διαρροές από την τουρκική πλευρά έχουν ήδη προϊδεάσει για το ότι ο Τσαβούσογλου θα θέσει όλες τις τουρκικές διεκδικήσεις στο τραπέζι, σε Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο, για την υφαλοκρηπίδα και τα χωρικά ύδατα, για τον εναέριο χώρο, την απαίτηση για αποστρατικοποίηση των νησιών αλλά και το Μεταναστευτικό. Δεν αποκλείεται να θιγεί και ζήτημα «γκιουλενιστών» και άλλων «τρομοκρατών» στους οποίους η Ελλάδα δίνει – σύμφωνα πάντα με την Τουρκία – άσυλο… Οπως διέρρευσε ο τούρκος ΥΠΕΞ ίσως επιχειρήσει να θέσει επί τάπητος και το μέλλον των διερευνητικών και αν μπορούν να συνεχιστούν, λόγω της ελληνικής «αδιαλλαξίας», όπως ισχυρίζεται η Αγκυρα.

Οι θέσεις της Αθήνας

Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα σημειώνουν ότι η ελληνική πλευρά είναι έτοιμη να δώσει απαντήσεις σε όλα, ενώ θα θέσει όπως είναι φυσικό το ζήτημα του τουρκολιβυκού μνημονίου, του casus belli, την ανάγκη η επίλυση της διαφοράς της υφαλοκρηπίδας να γίνει με βάση το διεθνές δίκαιο και αν δεν υπάρξει δυνατότητα διμερούς συμφωνίας να ακολουθηθούν τα απαραίτητα βήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Επίσης θα απαιτηθεί η αποκλιμάκωση να έχει διάρκεια και να αποφεύγονται ενέργειες και δηλώσεις που θα οξύνουν την ένταση. Παράλληλα θα τονιστεί η ανάγκη συνέχισης των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ και όχι προτάσεων εκτός πλαισίου όπως αυτή των δύο κυρίαρχων κρατών στην οποία επιμένει η Τουρκία.

Με Ερντογάν

Στην ατζέντα σαφώς και η προετοιμασία μίας συνάντηση του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη με τον τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις 14 Ιουνίου, στο περιθώριο του ΝΑΤΟ. Κάτι που η Τουρκία επιδιώκει και σχεδόν προεξοφλεί, λόγω και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που θα ακολουθήσει και θα είναι κρίσιμο για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Η Αθήνα κρατάει τον πήχη χαμηλά και για αυτή την επίσκεψη, αναγνωρίζοντας ότι η οχύρωση της τουρκικής πλευράς πίσω από σκληρές θέσεις δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας. Ως παράθυρο θετικών δηλώσεων χαρακτηρίζεται η συνάντηση των ΥΦΥΠΕΞ Κώστα Φραγκογιάννη και Σεντάτ Ονάλ στην Καβάλα, σήμερα, που θα έχει προπαρασκευαστικό χαρακτήρα και θα επικεντρωθεί σε ζητήματα οικονομίας και εμπορίου, που δεν εγκυμονούν «κινδύνους».

Το χαρτί του διαλόγου

Δεδομένου ότι ο Τσαβούσογλου φτάνει στην Ελλάδα, σύμφωνα με πληροφορίες, με πολυπληθή αντιπροσωπεία, στην οποία έχουν συμπεριληφθεί και δημοσιογράφοι, καθιστά σαφές ότι η τουρκική πλευρά θέλει να διαφημίσει ιδιαίτερα την επίσκεψη και να εμφανιστεί ως η υπέρμαχος του διαλόγου, έστω και αν φροντίζει αυτός να μην οδηγεί πουθενά. Το ερώτημα είναι αν αυτό θα είναι αρκετό ώστε να λειτουργήσει υπέρ της Αγκυρας τόσο στην ΕΕ που ζητά συνέχιση του διαλόγου όσο και στους συμμάχους αποδυναμώνοντας την ελληνική θέση, ή αν η Αθήνα θα μπορέσει να αναδείξει τα εμπόδια που θέτει η Τουρκία αξιοποιώντας τη στάση της υπέρ των ανοιχτών διαύλων προς όφελός της. Το πώς θα «παίξουν» οι δύο πλευρές το χαρτί του διαλόγου και τι θα κερδίσουν είναι και αυτό που θα δείξει αν η επίσκεψη ήταν επιτυχημένη και για ποιον.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ