Αναζητώντας τις ευθύνες για την παραβατικότητα των νέων

Γράφει η Νίκη Αραμπατζή*

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα (σε άλλες Χώρες πολύ προγενέστερα) σχηματίζονται καθημερινά δικογραφίες με δράστες ανήλικους που είτε βλέπουν είτε όχι το φως της δημοσιότητας. Δραματική αύξηση των προφυλακίσεων στο Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων στον Αυλώνα ή στον Βόλο λόγω παραβατικής συμπεριφοράς αλλοδαπών και ημεδαπών δραστών.

Πρόσφατα η κοινωνία σοκαρίστηκε με το ξυλοδαρμό ενός σταθμάρχη από δυο ανήλικους,  επίσης με το ότι ανήλικοι χτύπησαν συνομηλίκους  τους για να τους ληστέψουν (συμμορίες ανηλίκων  σε διάφορες περιοχές της Αθήνας), άλλο περιστατικό αποτέλεσε αυτό στο οποίο ανήλικοι πόζαραν με βαρύ οπλισμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης  στην Δυτική Αττική και το πιο πρόσφατο συμμορίες ανηλίκων με δράστες έως και 10 ετών(!) επιτέθηκαν σε συνομηλίκους τους σε σταθμό του ΗΣΑΠ.

Γενικά τα νέα παιδιά φαίνεται να βιώνουν μια αγριότητα, μια βαρβαρότητα στην καθημερινή τους συμπεριφορά, όπως καταγράφεται από κοινωνιολόγους και ψυχολόγους.  Είτε ως θύτες, είτε ως θύματα, είτε ως θεατές τέτοιων συμπεριφορών.

Αυτό θα έπρεπε να μας απασχολήσει σε βάθος και να αναρωτηθούμε ποιοι είναι οι παράγοντες που συντελούν σε αυτή την αγριότητα σε τόσο νεαρή ηλικία.

Δεν πρέπει να παίρνουμε μεμονωμένους παράγοντες και να λέμε φταίει μόνο το ένα ή μόνο το άλλο. Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων · Οικογενειακών, σχολικού περιβάλλοντος, φιλικού περιβάλλοντος, καθημερινών  προσλαμβανουσών, περιθωριοποίησης λόγω άλλων κοινωνικών θεμάτων π.χ. άλλης γλώσσας άλλης κουλτούρας, οικονομικού αποκλεισμού και πολλών άλλων.

Αγριότητα σίγουρα λένε οι ψυχολόγοι βγάζει ένας άνθρωπος όταν έχει βιώσει βαναυσότητα  και συμπεριφέρεται με βαρβαρότητα για να επιβιώσει. Έχει βιώσει είτε άγρια αδιαφορία, είτε άγρια επιθετικότητα, είτε άγρια περιθωριοποίηση.

Γι’ αυτό πριν κρίνουμε την συμπεριφορά ενός ανηλίκου, έστω και την παραβατική, καλό θα ήταν να κοιτάξουμε τις ευθύνες πρωτίστως στο οικογενειακό περιβάλλον, στο σχολικό και στο ευρύτερα κοινωνικό τους.

Αυτά τα παιδιά έχουν ανάγκη πραγματικού σωφρονισμού και όχι τιμωρίας και παραδειγματισμού, όπως υφίστανται οι ενήλικοι παραβάτες. Αν υποστούν όπως συμβαίνει στην πράξη τιμωρία εξαγριώνονται ακόμα περισσότερο και βγαίνουν ξανά στην κοινωνία απόκοσμοι έτοιμοι να κατασπαράξουν το επόμενο θύμα.

Συνεπώς πριν την προσπάθεια δικαιολόγησης εκ του οικογενειακού περιβάλλοντος των επιθετικών συμπεριφορών του παιδιού τους λ.χ. μέσω της σχολικής τους απόδοσης, οφείλει ο κάθε γονιός να αναζητήσει τις δικές του παραλείψεις απέναντι στο παιδί του. Ποιος είπε ότι η έλλειψη αγάπης, τρυφερότητας και στοργής εξισορροπούνται με τη χρηματοδότηση ξένων γλωσσών ή φροντιστηρίων ή με την απόκτηση πτυχίων; Και από την άλλη πλευρά ποιος είπε ότι όποιος τα έχει όλα αυτά  δεν βιώνει μέσα του αγριότητα;

Κανείς δεν γεννιέται έτοιμος για γονέας για δάσκαλος για οποιαδήποτε ορθή εξωστρεφή συμπεριφορά και όλοι κάνουν λάθη.

Ας δούμε πρώτα τις δικές μας ευθύνες ως κοινωνία που τις ελλείψεις τα λάθη και παραλείψεις της οικογένειας και του σχολείου τις επιτείνει η αδιαφορία μας απέναντι σε αυτά τα  παιδιά.

Δεν ήρθαμε απλά να παλέψουμε για την «πάρτη» μας σε αυτή τη ζωή. Έχουμε κι έναν σπουδαίο προορισμό, τον κοινωνικό και την διαμόρφωση κοινωνικής συμπεριφοράς. Ο καθένας είναι υπόλογος στον εαυτό του για ό,τι έχει κάνει ή δεν έχει κάνει πάνω σε αυτό, αλλά πριν εναποθέσουμε ευθύνες και απαριθμήσουμε τους λόγους που οδήγησαν στην παραβατική συμπεριφορά του ανηλίκου -του κάθε ανηλίκου- ας δούμε πρώτα τι κάναμε ή μάλλον τι δεν κάναμε ατομικά ο καθένας μας για να μη φτάσει ο κάθε ανήλικος σε αυτή τη συμπεριφορά.

*Δικηγόρος – Δημοτική σύμβουλος Δήμου Αθηναίων – Πρόεδρος του Ρ/Σ «Αθήνα 984»