Εισβολή «θαλάσσιας μύξας» πνίγει τις ακτές της Τουρκίας

Ένα αχανές στρώμα καφετιάς γλίτσας συσσωρεύεται εδώ και μήνες στις ακτές της Θάλασσας του Μαρμαρά, ανάμεσα στο Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα, φέρνοντας απορία στους περαστικούς και απόγνωση στους επαγγελματίες αλιείς. Οι επιστήμονες, από την πλευρά τους, προειδοποιούν ότι το φαινόμενο θα εμφανίζεται όλο και συχνότερα καθώς η κλιματική αλλαγή θερμαίνει τα νερά.

Το βλεννώδες υλικό, γνωστό ως «θαλάσσια μύξα» ή γλίχρασμα, είναι ένα σύνθετο μείγμα οργανικών ουσιών που εμφανίζεται όταν το φυτοπλαγκτόν βρει την ευκαιρία να πολλαπλασιαστεί ανεξέλεγκτα.

Αυτό συμβαίνει συνήθως σε θερμά, ήρεμα νερά με υψηλές συγκεντρώσεις θρεπτικών συστατικών όπως το άζωτο και ο φώσφορος. Τα στοιχεία αυτά υπήρχαν ανέκαθεν σε αφθονία στη Θάλασσα του Μαρμαρά, η οποία δέχεται τα απόβλητα 20 εκατομμυρίων ανθρώπων και τροφοδοτείται από την πλούσια σε θρεπτικά συστατικά Μαύρη Θάλασσα.

Όταν βρεθεί σε συνθήκες στρες, το φυτοπλαγκτό εκκρίνει βλεννώδεις ουσίες που είναι μεν ακίνδυνες, μπορούν όμως να παγιδεύσουν νεκρά κύτταρα, ιούς ή ακόμα και δυνητικά παθογόνα βακτήρια σαν την η Escherichia coli. Τελικά, η γλίτσα βυθίζεται στον βυθό, όπου μπορεί να καλύψει και να σκοτώσει ασπόνδυλα ζώα όπως τα κοράλια.

Το φετινό συμβάν είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί ποτέ στην Τουρκία, αναφέρει ο Guardian. Ξεκίνησε σε βαθιά νερά τον Δεκέμβριο, και αρχικά ήταν μια απλή ενόχληση για τους ψαράδες, που έβλεπαν τα δίχτυα τους να γεμίζουν με βλέννα αντί με ψάρια.

Τότε ήταν που ο δρ Μπαρίς Οζάλπ, θαλάσσιος βιολόγος του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, συνάντησε τυχαία το γλίχρασμα στη διάρκεια κατάδυσής του στα Στενά των Δαρδανελλίων, τα οποία συνδέουν τη Θάλασσα του Μαρμαρά με το Αιγαίο.

«Συνειδητοποίησα τη βαρύτητα της κατάστασης όταν καταδύθηκα για μετρήσεις τον Μάρτιο και διαπίστωσα εκτεταμένη νέκρωση των κοραλλιών» λέει ο Οζάλπ, αναφερόμενος στα είδη Savalia savaglia και Paramuricea clavata. Αν το φαινόμενο συνεχιστεί, προειδοποιεί, το οικοσύστημα του βυθού θα δεχθεί σημαντικές πιέσεις.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε όταν το γλίχρασμα έφτασε στην ακτή και άρχισε να απειλεί περιοχές αναπαραγωγής ψαριών. Τα μικρόβια που άρχισαν να αποδομούν τη νεκρή γλίτσα εξάντλησαν το διαθέσιμο οξυγόνο, εξηγεί ο δρ Μουσταφά Σάρι του Πανεπιστημίου του Μπαλικεσίρ, ο οποίος πραγματοποιεί μελέτη για τις οικονομικές επιπτώσεις της θαλάσσιας μύξας. Ως αποτέλεσμα, χιλιάδες ψάρια εκβράστηκαν νεκρά στις νότιες ακτές του Μαρμαρά.

«Ο κύριος παράγοντας πίσω από το φαινόμενο είναι η θέρμανση λόγω της κλιματικής αλλαγής» λέει από την πλευρά του ο δρ Νεσιλάν Οζντέλιτσε του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, επισημαίνοντας ότι η θερμοκρασία της θάλασσας έχει αυξηθεί κατά 2-3 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Τονίζει πάντως ότι η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω της υπεραλίευσης, η οποία μείωσε τα διηθηματοφάγα ψάρια που κανονικά τρώνε το φυτοπλαγκτόν.

Ακόμα και χωρίς την κλιματική αλλαγή, λέει ο Οζντέλιτσε, η κλειστή Θάλασσα του Μαρμαρά μετά βίας μπορούσε να αντέξει τις πιέσεις του πυκνού πληθυσμού και της εκβιομηχάνισης.

Τώρα που η θερμοκρασία ανεβαίνει, η υγεία της θάλασσας κρέμεται από μια κλωστή.