Υπουργείο Δικαιοσύνης: Ρυθμίσεις για την καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες

Τις νομοθετικές πρωτοβουλίες του υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως τις παρουσίασε ο αρμόδιος υπουργός, Κώστας Τσιάρας, στο υπουργικό συμβούλιο, περιέγραψε με ανακοίνωσή της η κυβερνητική εκπρόσωπος, Αριστοτελία Πελώνη.

Συγκεκριμένα, ο κ. Τσιάρας παρουσίασε νομοθετικές πρωτοβουλίες που αφορούν στον Κώδικα Οργανικών Διατάξεων Ελεγκτικού Συνεδρίου και στην Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2018/1673 για την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της κυρίας Πελώνη, το νομοσχέδιο για τον Κώδικα Οργανικών Διατάξεων Ελεγκτικού Συνεδρίου αποτελεί προϊόν νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, αποτελούμενης από τον Πρόεδρο και άλλους δικαστές του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στόχοι του νομοσχεδίου είναι:

• Η συνοχή των ρυθμίσεων μέσω της άρσης των αντιφάσεων που εμφανίζει το υφιστάμενο πλαίσιο σήμερα.
• Η προσαρμογή των υφιστάμενων ρυθμίσεων στα νεότερα δεδομένα της συνταγματικής νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
• Η συμπλήρωση νομοθετικών κενών, για να διασφαλιστεί η προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ελεγχομένων, με παράλληλη ευθυγράμμιση στις διεθνείς καλές πρακτικές αποτελεσματικότητας του ελέγχου.
• Η αναβάθμιση της συνεργασίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου με τη Βουλή, ώστε να παρέχεται σε αυτήν υψηλού επιπέδου τεχνοκρατική ενημέρωση επί δημοσιονομικών και συνταξιοδοτικών θεμάτων.

Οι βασικές μεταβολές που επέρχονται με τον Κώδικα είναι οι εξής:

• Δημιουργία του αναγκαίου οργανικού υποβάθρου, ώστε οι Εκθέσεις και Γνωμοδοτήσεις που παράγονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο με κύριο αποδέκτη τη Βουλή, να ευθυγραμμιστούν με τα σχετικά διεθνή πρότυπα πληρότητας και επικαιρότητας. Προς τον σκοπό αυτό, προβλέπεται η σύσταση ενός δεύτερου Τμήματος Ελέγχων και ενός Τμήματος Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, με παράλληλη σύσταση δύο επιστημονικών συμβουλίων.
• Αντικατάσταση του καθεστώτος δημοσιονομικής ευθύνης. Εισάγεται ένα διαφορετικό σύστημα δημοσιονομικής ευθύνης, που αποτελεί πραγμάτωση των αρχών της αναλογικότητας και της δίκαιης ισορροπίας.
• Εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας στις ελεγκτικές διαδικασίες, τόσο για τον έλεγχο της αξιοπιστίας των πληροφοριακών συστημάτων του ελεγχόμενου, όσο και για τη διενέργεια των ελέγχων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, με την ανάπτυξη ή την προμήθεια λογισμικών τεχνητής νοημοσύνης, ικανών να εντοπίζουν προβληματικούς λογαριασμούς, συναλλαγές ή δράσεις.

Με το νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1673, επιδιώκεται η βελτίωση και ενίσχυση της εφαρμογής της εθνικής νομοθεσίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες μέσω του Ποινικού Δικαίου, έτσι ώστε να ευθυγραμμιστεί με τις πρόσφατες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο και να καταστεί δυνατή η αποτελεσματικότερη και ταχύτερη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων Αρχών.

Οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου καταλαμβάνουν οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο τελεί στην Ελλάδα πράξη νομιμοποίησης. Επιπλέον, καταλαμβάνει πράξεις νομιμοποίησης που τελεί Έλληνας στην αλλοδαπή, κακούργημα ή πλημμέλημα, δίχως να απαιτείται η πράξη να είναι αξιόποινη κατά τους νόμους της χώρας που τελέστηκε, ούτε να υπάρχει έγκληση του παθόντος ή αίτηση της χώρας όπου τελέστηκε το πλημμέλημα.

Καταλαμβάνει επίσης πράξεις νομιμοποίησης που τελεί αλλοδαπός στην αλλοδαπή προς όφελος νομικού προσώπου ή οντότητας που έχει έδρα ή εγκατάσταση στην Ελλάδα.

Ανάμεσα στα άλλα:

• Ορίζονται με σαφήνεια οι τρόποι στοιχειοθέτησης του αδικήματος της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, ώστε να μην δημιουργείται σύγχυση ως προς την σχέση των προβλεπόμενων εγκληματικών συμπεριφορών με εκείνες του Γενικού και του Ειδικού μέρους του Ποινικού Κώδικα.
• Επικαιροποιούνται τα εγκλήματα με βάση τις αλλαγές που επέφερε ο Ποινικός Κώδικας και περιλαμβάνονται  νέα αδικήματα.
• Επέρχονται αλλαγές στις επιβλητέες ποινικές κυρώσεις.
• Επικαιροποιούνται οι ρυθμίσεις για την αποζημίωση υπέρ του Δημοσίου.
• Προσαρμόζεται η  δυνατότητα του Προέδρου της Αρχής να διατάσσει τη δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων των ελεγχόμενων προσώπων, όταν υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες για την τέλεση των αδικημάτων της νομιμοποίησης.