Ο πρόεδρος της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών, Νίκος Μαλλιάρας μιλάει στο in.gr για τα επόμενά τους σχέδια

Η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών, που καταστατικό στόχο έχει τη συστηματική και δημιουργική ενασχόληση με τη νεοελληνική έντεχνη μουσική δημιουργία, παρουσιάζει – υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Βύρωνα Φιδετζή – το Σάββατο 19 Ιουνίου στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού ένα αριστουργηματικό δείγμα της εγχώριας δημιουργίας: τους 36 Ελληνικούς χορούς του Νίκου Σκαλκώτα. Η συναυλία εντάσσεται στο πλαίσιο του κύκλου 1821-2021 Ελευθερία – Δημιουργία, που έχει ανακηρύξει η Φιλαρμόνια για τη φετινή χρονιά.

Με τους 36 Ελληνικούς χορούς, ο Σκαλκώτας χρησιμοποιεί το παραδοσιακό υλικό ελεύθερα, δημιουργώντας από αυτό νέες αυτόνομες συνθέσεις, που συχνά απέχουν πολύ από τις πρωτογενείς πηγές τους. Ιδιαίτερη προσοχή αξίζουν η ιδιάζουσα αρμονική γλώσσα, οι καινοτόμες συνηχήσεις και τα ενορχηστρωτικά ευρήματα, που αναδεικνύουν την πρωτοτυπία και την υψηλή μουσική αξία των Χορών, που αναμφισβήτητα συγκαταλέγονται μεταξύ των κορυφαίων έργων της Νεοελληνικής Έντεχνης Μουσικής.

Οι τρεις σειρές των χορών συγκαταλέγονται μεταξύ των σημαντικότερων αντίστοιχων συλλογών των κορυφαίων συνθετών του 19 ου και του 20ού αιώνα, όπως είναι οι Μποροντίν, Γκριγκ, Ντβόρζακ, Γιαννάτσεκ και Μπάρτοκ. Ο ίδιος ο συνθέτης θεωρούσε, όπως φαίνεται, το έργο αυτό ως ένα

O Προέδρος της Φιλαρμόνια Νίκου Μαλλιάρα μίλησε στο in.gr για την μεγάλη συναυλία στο Ηρώδειο αλλά και το τρίτο διεθνές masterclass  που διοργανώνεται έως τις 4 Ιουνίου.

Μιλήστε μας λίγο για τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών. Πώς προέκυψε; Ποια είναι η πορεία της;

Η Φιλαρμόνια ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2016. Η ιδέα είχε γεννηθεί ως όραμα πριν αρκετά χρόνια και άρχισε να οργανώνεται συστηματικά το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς. Θελήσαμε να ανταποκριθούμε σε μια ανάγκη που μας φαινόταν επιτακτική. Να μελετήσουμε, να προσεγγίσουμε, να γνωρίσουμε το έργο των Ελλήνων συνθετών έντεχνης (ή κλασικής) μουσικής. Τόσο εγώ, υπό την ιδιότητά μου ως καθηγητή της Μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όσο και ο φίλος αρχιμουσικός Βύρων Φιδετζής, που επελέγη για την θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή, μελετούσαμε σε βάθος το έργο των Ελλήνων συνθετών, αλλά διαπιστώναμε ότι δεν υπάρχει μια ορχήστρα που συστηματικά να ασχολείται με την παρουσίαση και την ανάδειξή του με υψηλής καλλιτεχνικής ποιότητας εκτελέσεις. Έτσι θέσαμε αυτό ως βασικό στόχο και λόγο ύπαρξης της ορχήστρας.

Μέχρι τώρα, που έχουμε συμπληρώσει τεσσεράμιση χρόνια πορείας,  μπορούμε να πούμε ότι έχουμε πετύχει πολλά από τον στόχο μας. Έχουμε δώσει πάνω από 80 συναυλίες, πάντοτε παρουσιάζοντας ένα τουλάχιστον και συνήθως περισσότερα ελληνικά έργα σ’ αυτές. Άρα μιλάμε ήδη για πάνω από 200 έργα που έχουν παρουσιαστεί στο Ελληνικό κοινό, πολλά από αυτά για πρώτη φορά. Επίσης, έχουμε ηχογραφήσει 2 CD με έργα Ελλήνων συνθετών που ηχογραφούνται για πρώτη φορά παγκόσμια. Και έχουμε ακόμη πολλά να κάνουμε, διότι πιστεύουμε ότι το Ελληνικό κοινό πρώτα, και ύστερα και διεθνές, πρέπει να ακούσει τα έργα των συνθετών, να τα γνωρίσει, να τα εκτιμήσει και, τελικά να τα αγαπήσει και να τα αναζητά όπου κι αν βρίσκεται.

Ποια είναι τα άμεσα σχέδιά της;

Όλα μας τα σχέδια εντάσσονται στην πορεία που έχουμε χαράξει και στους στόχους που έχουμε θέσει. Τον Μάιο που μας πέρασε είχαμε μια σειρά ηχογραφήσεων έργων Ελλήνων συνθετών από τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Συγκεκριμένα, αρχίσαμε την ηχογράφηση των σωζόμενων έργων για ορχήστρα εγχόρδων του Μιχαήλ Στρατίκου, ενός συνθέτη που έζησε στην Κροατία και τη Βενετία τον 18ο αιώνα, είχε όμως καταγωγή από την Κρήτη. Επίσης, ηχογραφήσαμε όλα τα έργα για συμφωνική ορχήστρα του Νικόλαου Μάντζαρου, που Κερκυραίου συνθέτη του Εθνικού μας Ύμνου. Όλα αυτά πρόκειται να κυκλοφορήσουν σε CD πολύ σύντομα, πιθανότατα εντός του 2021 και θα είναι κι εδώ η πρώτη φορά που ηχογραφούνται. Επίσης σχεδιάζουμε την παραγωγή και παράσταση μιας όπερας που μέχρι πρόσφατα είχε χαθεί και ανευρέθηκε πολύ πρόσφατα: θα παιχτεί για πρώτη φορά. Επίσης, προγραμματίζουμε την παραγωγή μιας μουσικής παράστασης για παιδιά σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής, και πιθανόν μερικές διεθνείς περιοδείες για την επόμενη καλλιτεχνική περίοδο. Φυσικά, η άμεση προτεραιότητά μας είναι η συμμετοχή στο Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου με τους 36 Ελληνικούς χορούς του κορυφαίου Έλληνα συνθέτη, Νίκου Σκλακώτα.

Με ποια κριτήρια επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο του Σκαλκώτα για τη συναυλία στο Ηρώδειο το Σάββατο 19 Ιουνίου;

Το κυριότερο κριτήριο είναι ότι το θεωρούμε ένα από τα κορυφαία έργα, ένα από τα αριστουργήματα της Νεοελληνικής έντεχνης μουσικής δημιουργίας, που το έχει γράψει ο κορυφαίος ίσως Έλληνας συνθέτης. Παρ’ όλα αυτά, είναι ένα έργο που δεν παίζεται συχνά: τόσο διότι είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, όσο και γιατί ο τρόπος με τον οποίο έχει φτάσει ως τις μέρες μας δεν διευκολύνει τη συχνή εκτέλεσή του. Είναι, λοιπόν, η στιγμή για να απολαύσει κανείς αισθητικά το έργο και να αναγνωρίσει την αξία του. Πιστεύουμε, επίσης, πως ένα έργο, που είναι εμπνευσμένο από την ελληνική παραδοσιακή μας μουσική ανταποκρίνεται κατ’ εξοχήν προς ιδιοσυγκρασία και τον πολιτισμό των Ελλήνων. Επομένως, είναι το πιο κατάλληλο για μια χρονιά σαν τη φετινή, που θυμόμαστε των Αγώνα για την Ελευθερία. Για μας αυτή η επέτειος εορτάζεται ως η αναγνώριση της δύσκολης πορείας των Ελλήνων συνθετών να σταθούν στα πόδια τους και να δημιουργήσουν μέσα σε πάρα πολύ αντίξοες συνθήκες. Είναι κι αυτός ένας αγώνας για την ελευθερία της έκφρασης, και αυτόν θέλουμε να τιμήσουμε με αυτή τη συναυλία.

Αυτές τις μέρες διοργανώνετε το τρίτο διεθνές Masterclass διεύθυνσης Ορχήστρας. Ποια είναι η πορεία του θεσμού; Πώς έχει εξελιχθεί αυτά τα τρία χρόνια;

Πράγματι, είναι η τρίτη χρονιά φέτος. Ο θεσμός ξεκίνησε το 2019 από μια ιδέα-πρόταση του πολύ καλού φίλου, μαέστρου Μιχάλη Οικονόμου. Είμαστε η πρώτη και η μοναδική ορχήστρα στην Ελλάδα που διοργανώνει κάτι τέτοιο. Απευθυνόμαστε σε νέους, ανερχόμενους μαέστρους, που είτε ολοκληρώνουν τις σπουδές τους είτε βρίσκονται σε μεταπτυχιακό επίπεδο ή ήδη έχουν τελειώσει και ξεκινούν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Οι νέοι αυτοί άνθρωποι έχουν μεγάλη ανάγκη να συνεργαστούν με μια υψηλού επιπέδου επαγγελματική ορχήστρα για να μπορέσουν να γνωρίσουν την τέχνη του μαέστρου υπό πραγματικές συνθήκες, αλλά και να έχουν την ευκαιρία να εκφραστούν καλλιτεχνικά. Κάθε χρόνο είναι πάνω από εκατό οι αιτήσεις που υποβάλλονται και επιλέγουμε μόνο 14 μαέστρους για να έρθουν στην Ελλάδα και να εργαστούν με την ορχήστρα καθημερινά για μία εβδομάδα. Η ορχήστρα, μετά την ολοκλήρωση των προβών ψηφίζει για να βγάλει τον νικητή της χρονιάς. Έχει αποδειχθεί ότι το επίπεδο του μάστερκλας είναι πολύ υψηλό: ήδη φέτος, τρεις από τους μαέστρους που μαθήτευσαν κοντά μας κέρδισαν υποψηφιότητες για να γίνουν βοηθοί μαέστροι στην Συμφωνική ορχήστρα του Λονδίνου, μια από τις πιο διάσημες ορχήστρες του κόσμου. Αυτό μας χαροποιεί πολύ και μας πείθει για την ποιότητα και την αξιοπιστία του θεσμού.

Ως Ιδρυτής της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών, πού θα θέλατε να βρίσκεται η Ορχήστρα σε 10 χρόνια;

Θέλουμε να είμαστε η ορχήστρα που όλος ο κόσμος θα εκτιμά για το έργο και την προσφορά της. Να μπορούμε να κάνουμε περιοδείες στην Ελλάδα και το Εξωτερικό και να παρουσιάζουμε τη μουσική μας ακριβώς όπως οι Γαλλικές ορχήστρες έρχονται στην Ελλάδα για να παρουσιάσουν τη Γαλλική μουσική και οι Ρωσικές τη Ρωσική. Όλες οι μουσικές διάλεκτοι και τα μουσικά ιδιώματα των λαών ανήκουν στην παγκόσμια γλώσσα της μουσικής και αξίζει όλα να τα γνωρίσουμε και να τα απολαύσουμε. Επίσης, θέλουμε να δημιουργήσουμε και άλλα CD και να επεκταθούμε και στον εκδοτικό τομέα, ώστε όλες οι ορχήστρες να μπορούν να δανειστούν ελληνικά έργα από εμάς και να τα ερμηνεύσουν και αυτές.

Πριν από όλα, όμως, θέλω η ορχήστρα να συνεχίσει να υπάρχει και να μην καταρρεύσει από τα οικονομικά βάρη. Μέχρι τώρα, με εξαίρεση τις δύο συμπαραγωγές με το Φεστιβάλ Αθηνών (μία το 2018 και μία φέτος), δεν έχουμε καμία απολύτως οικονομική στήριξη. Εν τούτοις, είμαστε απολύτως εντάξει στις υποχρεώσεις μας και θέλουμε έτσι να συνεχίσουμε. Μέχρι τώρα βασιζόμαστε μόνο στις δικές μας ιδιωτικές οικονομικές δυνάμεις. Είμαι βέβαιος, όμως, πως, με την αγάπη και τη στήριξη του κόσμου και χωρίς καμιά άλλη εξάρτηση, θα τα καταφέρουμε.