Πάπας Φραγκίσκος: αναθεωρεί τον κώδικα της Καθολικής Εκκλησίας για να αντιμετωπίσει την παιδεραστία

Ο Πάπας Φραγκίσκος εξέδωσε σήμερα την πιο σαρωτική αναθεώρηση του κώδικα της καθολικής Εκκλησίας μέσα σε τέσσερις δεκαετίες, αυστηροποιώντας τους κανονισμούς για τους κληρικούς που κακοποιούν ανηλίκους και ευάλωτους ενηλίκους ή διαπράττουν απάτη.

Η αναθεώρηση, η οποία ετοιμαζόταν από το 2009, περιλαμβάνει ολόκληρο το έκτο τμήμα του Εκκλησιαστικού Κώδικα και Κανόνα, που αποτελείται από επτά βιβλία με περίπου 1.750 άρθρα.

Είναι η πιο εκτεταμένη αναθεώρηση μετά την έγκριση του τρέχοντα κώδικα από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο το 1983.

Υπεύθυνοι οι επίσκοποι

Ο Πάπας υπενθύμισε στους επισκόπους ότι είναι υπεύθυνοι για την τήρηση του γράμματος του νόμου και πως ένας από τους στόχους της αναθεώρησης είναι να «μειωθεί ο αριθμός των περιπτώσεων στις οποίες η επιβολή ποινής αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια των αρχών».

Το νέο τμήμα, το οποίο περιλαμβάνει περίπου 80 άρθρα που αφορούν το έγκλημα και την τιμωρία, ενσωματώνει ορισμένες αλλαγές που έγιναν στον εκκλησιαστικό κώδικα από το 1983 από τους ποντίφικες και εισάγει νέες κατηγορίες.

Ο μονσινιόρ Φιλίπο Ιανόνε, επικεφαλής του τμήματος του Βατικανού που επέβλεψε το σχέδιο, είπε πως υπήρξε ένα κλίμα «υπερβολικής χαλαρότητας στην ερμηνεία του ποινικού νόμου», όπου η ευσπλαχνία ετίθετο μερικές φορές πάνω από τη δικαιοσύνη.

Η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων τέθηκε κάτω από ένα νέο τμήμα που τιτλοφορείται «Ποινικά Αδικήματα κατά της Ανθρώπινης Ζωής, Αξιοπρέπειας και Ελευθερίας» αντί για το προηγούμενο αόριστο «Εγκλήματα Εναντίον Ειδικών Υποχρεώσεων».

Νέα εγκλήματα όπως το grooming

Το τμήμα αυτό διευρύνεται ώστε να περιλάβει νέα εγκλήματα όπως το «grooming» ανηλίκων (αθέμιτη προσέγγιση μέσω του διαδικτύου και κάμψη των αντιστάσεών τους) ή ευάλωτων ενηλίκων για σεξουαλική κακοποίηση και η κατοχή υλικού παιδικής πορνογραφίας.

Οι αλλαγές αυτές αντανακλούν τη νέα αντίληψη της εκκλησίας, ότι η ανισότητα εξουσίας μπορεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη σεξουαλική κακοποίηση.

Η… επιφοίτηση αυτή προέκυψε εξαιτίας των αποκαλύψεων στη διάρκεια των τελευταίων ετών ότι η εκκλησία δεν αντέδρασε επαρκώς σε περιπτώσεις κακοποίησης ανηλίκων από ισχυρούς ιερείς, όπως ο εκπεσών πρώην καρδινάλιος και αρχιεπίσκοπος της Ουάσινγκτον, Θίοντορ Ε. Μακάρικ.

Οι επιπτώσεις του νέου κώδικα αναμένεται να ξεπεράσουν κατά πολύ τον στενό κύκλο των ιερέων. Ενήλικες γυναίκες και άνδρες που ανήκουν στο διοικητικό προσωπικό της καθολικής εκκλησίας ενδέχεται να αρχίσουν να καταγγέλλουν πολλαπλές περιπτώσεις χειραγώγησης και κακοποίησης όχι μόνο από ιερωμένους, αλλά και από διοικητικούς υπαλλήλους της εκκλησίας.

Και μπορεί η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων να είναι καταδικαστέα από όλους, σε βαθμό που κανείς να μην μπορεί να την υπερασπιστεί, όμως στις περιπτώσεις που τα θύματα είναι ενήλικα, δεν είναι βέβαιο ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν με εξίσου ξεκάθαρους όρους, υποστηρίζουν ειδικοί μιλώντας στους Times.

Ο Νίκολας Π. Καφαρντί, ένας διακεκριμένος νομικός με ειδίκευση στον κώδικα της καθολικής εκκλησίας στις ΗΠΑ, τονίζει μιλώντας στους Times ότι η αναθεώρηση του κώδικα τον έκανε να «συνάδει περισσότερο με τις προσδοκίες των σημερινών επαγγελματιών».

Η δυναμική μεταξύ ιερέα και πιστού, συνεχίζει «είναι σίγουρα μια σχέση εξουσίας».

Η αναθεώρηση καλωσορίστηκε και από ορισμένους από τους πλέον συνεπείς επικριτές του Βατικανού.

«Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς την αναγνώριση του πραγματικού εύρους της κακοποίησης εντός της Καθολικής Εκκλησίας», ανέφερε το Δίκτυο Επιζήσαντων από Κακοποίηση Ιερέων σε ανακοίνωσή του.

Όμως, πρόσθεσε η οργάνωση, «οι αλλαγές που ανακοινώθηκαν από το Βατικανό είναι καλές μόνο εφόσον εφαρμοστούν».

Οι νέοι κανόνες θα τεθούν σε εφαρμογή από τις 8 Δεκεμβρίου.

Μέχρι τώρα, ο εκκλησιαστικός νόμος θεωρούσε αμαρτία τις συναινετικές σχέσεις μεταξύ ιερέων και ενηλίκων, όχι όμως και έγκλημα – παρά το γεγονός ότι ο βιασμός και η επίθεση ήδη θεωρούνταν ποινικά κολάσιμα.

Συχνά, οι κληρικοί που παραβίαζαν τον νόμο αναγκάζονταν να κάνουν ψυχοθεραπεία, όμως στην πράξη σπανίως τα αδικήματά τους θεωρούνταν αρκετά σημαντικά ώστε να καθαιρεθούν.

Ο Πάπας Φραγκίσκος έχει προχωρήσει τα τελευταία χρόνια σε αρκετά βήματα για την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από ιερείς, περνώντας εκκλησιαστικούς νόμους που τιμωρούν τους παραβάτες και που δεν καταφέρνουν να προστατεύσουν το ποίμνιό τους από τους κακοποιητές.

Οι επικριτές των κινήσεών του, έχουν καλέσει το Βατικανό να παραπέμπει αυτομάτως τους παραβάτες στις αστυνομικές αρχές, όμως η εκκλησία αντιστέκεται σε αυτό το ενδεχόμενο, λέγοντας ότι αποτελεί παγκόσμιο οργανισμό και ότι σε πολλές χώρες αυτού του είδους οι καταγγελίες θα εξέθεταν τους κατηγορούμενους σε τεράστιους κινδύνους.

Ο αιδεσιμότατος Χανς Τσόλνερ, ένας από τους κυριότερους αξιωματούχους της καθολικής εκκλησίας για ζητήματα σεξουαλικής κακοποίησης, δήλωσε ότι το πρόβλημα είναι πως «αν όλοι μπορούν να ισχυριστούν ότι τους κακοποίησαν στην οποιαδήποτε κατάσταση, πώς μπορείς να αποδείξεις τι έγινε; Είναι πολύ θολό».

Επιπλέον πρόσθεσε: «κάποια πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο νομίζετε ή ελπίζετε ότι είναι».

Πηγές: ΑΜΠΕ, Reuters, AFP, Times της Νέας Υόρκης