Ενα εξωτικό πτηνό στην πολιτική

Δεν είμαι βιβλιοκριτικός, όμως η αγάπη μου για τα βιβλία είναι απέραντη και νιώθω πάντα ευτυχής όταν ανακαλύπτω έναν καινούργιο συγγραφέα ικανό να μου κινήσει το ενδιαφέρον. Η τελευταία ανακάλυψή μου, στην οποία θέλησα να αφιερώσω τον χώρο τής ανά χείρας στήλης, είναι ο Γάλλος Καντέν Λαφέ με το πρώτο μυθιστόρημά του, «Το οχυρό» (εκδόσεις ΠΟΛΙΣ).

Ο λόγος που εκτίμησα αυτό το μυθιστόρημα των 250 σελίδων, το οποίο διάβασα απνευστί (έκτακτη η μετάφραση αλλά και οι σημειώσεις της Κίττυς Ξενάκη), δεν είναι μόνο η λογοτεχνική του αξία. Είναι η ειλικρίνεια την οποία διέκρινα στον συγγραφέα ο οποίος προερχόμενος από τον χώρο της πολιτικής κατάφερε με πολύ έξυπνο τρόπο να μεταφέρει στο χαρτί τις εμπειρίες του, την απογοήτευσή του αλλά και τα αδιέξοδα στα οποία προφανώς είχε ο ίδιος βρεθεί.

Προτού παραιτηθεί από τη θέση του στο Προεδρικό Μέγαρο της Γαλλίας διαφωνώντας με τη στροφή της πολιτικής του Εμανουέλ Μακρόν, ο Λαφέ είχε συνεργαστεί με τον τελευταίο τόσο στο υπουργείο Οικονομικών όσο και στην προεκλογική εκστρατεία του: διετέλεσε λογογράφος και υπεύθυνος της ομάδας εμπειρογνωμόνων τού μετέπειτα προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Αν και από την αρχή του βιβλίου ο Λαφέ ξεκαθαρίζει ότι το «Οχυρό» δεν είναι μυθιστόρημα «με κλειδί» (δεν θέτει δηλαδή επί σκηνής πρόσωπα και γεγονότα υπαρκτά), δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε ότι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους τα όσα αναγράφονται στις σελίδες του προέρχονται από βιώματα του ιδίου τα οποία με έντεχνο τρόπο μετουσιώνει σε μυθοπλασία.

Κινητήριος μοχλός της ιστορίας είναι η πιθανότητα του Frexit, η αποχώρηση της Γαλλίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, την οποία ο πρόεδρος της χώρας θέλει, ενώ ο νεο-ορισθείς υπουργός Οικονομικών της, ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματος, όχι. Η προσπάθεια που μέσα σε λίγες μέρες ο τελευταίος θα πρέπει να καταβάλει για να αλλάξει γνώμη στον αρχηγό του κράτους είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο Λαφέ ακτινογραφεί με συναρπαστικό τρόπο το τι σημαίνει πολιτικός σήμερα. Αυτή, για μένα, είναι η πιο αξιόλογη πτυχή του «Οχυρού».

Ο Λαφέ, που είναι πάρα πολύ νέος – γεννήθηκε το 1989 στη Λυών -, επισημαίνει σκληρές αλήθειες με υπέροχα ειλικρινή τρόπο. «Είναι μεγάλος ο κίνδυνος για τον υπουργό που δεν ξέρει να ξεχνάει, να συσσωρεύσει μέσα του κάθε είδους πίκρα» λέει, καθώς επίσης ότι «η πολιτική βασίζεται στο σώμα και τις κινήσεις πολύ περισσότερο από ό,τι το πνεύμα και την αλήθεια». Σε κάποιο άλλο σημείο αναφέρει ότι ένας υπουργός «ποτέ δεν ανοίγεται, παραμένει απρόσιτος και αινιγματικός κυρίως με τους συνεργάτες του». Δεν κρύβει δε ότι τις περισσότερες φορές ένας υπουργός είναι υποταγμένος σε αποφάσεις παρμένες από άλλους τις οποίες πρέπει να υπερασπιστεί στο σύνολό τους.

Και ενώ τοποθετημένος καθώς είναι στην κεφαλή του υπουργείου Οικονομικών δεν έχει το δικαίωμα να υποκύψει στις σειρήνες της ηττοπάθειας, άρα να μη δώσει τη μάχη για αυτό που πραγματικά πιστεύει (ότι η έξοδος της Γαλλίας από το ευρώ θα είναι μια οικονομική πανωλεθρία για τη χώρα), έχει συγχρόνως την τόλμη να παραδεχτεί ότι η όποια απόπειρά του να επικοινωνήσει με τον απλό κόσμο και να του μεταδώσει τα επιχειρήματά του στέφτηκε από την πλήρη αποτυχία.

Στην πραγματικότητα, ο υπουργός/ήρωας του μυθιστορήματος ο οποίος προέρχεται από τον χώρο της διδασκαλίας (είναι καθηγητής Πανεπιστημίου) νιώθει σαν «εξωτικό πτηνό μέσα στην πολιτική», λόγος για τον οποίο δεν στόχευσε ποτέ σε αυτή (η επιλογή του για τη θέση του υπουργού έγινε από τον πρόεδρο). Ποτέ δεν αισθάνθηκε την ανάγκη να ξεφύγει από αυτό που έκανε. Ομως αποδέχθηκε αμέσως την πρόταση που του έγινε. Γιατί, αλήθεια, αν όχι επειδή η επιλογή τον γοήτευσε βγάζοντας στην επιφάνεια μια ναρκισσιστική πλευρά του εαυτού του που νόμιζε ότι δεν υπήρχε;

Αναρωτιέμαι με πόσους πολιτικούς έχει συμβεί κάτι παρόμοιο. Οχι με λίγους φοβάμαι. Γι’ αυτό και η γνώμη μου είναι ότι αυτό το μυθιστόρημα θα πρέπει να το διαβάσει πολύς πολιτικός κόσμος. Αν όχι όλος, εκείνοι τουλάχιστον που όταν κοιτάζουν τον καθρέφτη θέλουν να βλέπουν αυτό που είναι και όχι αυτό που θα ήθελαν να είναι ή αυτό που νομίζουν ότι είναι.