Κοροναϊός: Οι παγκόσμιοι ηγέτες δεν κάνουν αρκετά για να καταπολεμήσουν τις μελλοντικές πανδημίες στη ρίζα τους

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν επιστήμονες, υποστηρίζοντας ότι οι πολιτικοί εξακολουθούν να αγνοούν τη βασικότερη πηγή των πανδημιών: Την καταστροφή του περιβάλλοντος.

Όπως εξηγούν, οι παγκόσμιοι ηγέτες, προκειμένου να προλάβουν μελλοντικές εξάρσεις, δεν λαμβάνουν υπόψη τους την πολύ φθηνότερη και πιο αποτελεσματική στρατηγική της αποτροπής της μετάδοση ζωονόσων από τα άγρια ζώα στον άνθρωπο.

Η αποψίλωση των δασών και το κυνήγι της άγριας ζωής, φέρνουν τα ζώα και τα μικρόβια που κατοικούν στους οργανισμούς τους σε επαφή με ανθρώπους και οικόσιτα ζώα. Περίπου το 70% των νέων μεταδοτικών ασθενειών έχουν προκύψει από ζώα, συμπεριλαμβανομένου του νέου κοροναϊού, αλλά και του SARS, της γρίπης των πτηνών, του Έμπολα και του HIV.

Ωστόσο, η καταπολέμηση της ρίζας του κακού μόλις και μετά βίας αναφέρεται στις προτάσεις των ηγετών και των επιμέρους κρατικών αρχών, σημειώνουν οι επιστήμονες μιας νέας ανεξάρτητης ομάδας εργασίας, η οποία πρόκειται να αναφέρεται στη συμμαχία για την Αποτροπή των Πανδημιών στη Ρίζα τους (PPS).

Η PPS έχει δηλώσει ότι ακόμη και η Παγκόσμια Συνέλευση για την Υγεία αγνοεί το ζήτημα, όπως και πρόσφατη έκθεση του ΠΟΥ για την πανδημία του κοροναϊού.

Πρόσφατες έρευνες εκτιμούν ότι το ετήσιο κόστος πρόληψης μελλοντικών πανδημιών στην επόμενη δεκαετία θα έπρεπε να κινηθεί στα $26 δισ., δηλαδή μόλις στο 2% της οικονομικής καταστροφής που επέφερε ο κοροναϊός.

Τα μέτρα θα περιλάμβαναν την προστασία των δασών, τη διακοπή του επικίνδυνου εμπορίου άγριας ζωής, την καλύτερη προστασία των κτηνοτροφικών μονάδων από τις λοιμώξεις και την ενίσχυση της επιτήρησης ασθενειών σε αγορές άγριας ζωής.

Η νέα ομάδα εργασίας αποτελείται από ειδικούς από όλο τον κόσμο και φιλοξενείται από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στις ΗΠΑ. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα έχει εκδώσει σχέδιο δράσης για την αποτροπή της μετάδοσης ζωονόσων στον άνθρωπο, το οποίο στη συνέχεια πρόκειται να προπαγανδίσει μια ομάδα επιφανών προσωπικοτήτων.

«Ο κοροναϊός ήταν μια προειδοποίηση που εξέπεμψε ολόκληρη η φύση προς το είδος μας», δήλωσε στον Guardian ο Άαρον Μπέρνστιν, του Κέντρου για το Κλίμα, την Υγεία και το Παγκόσμιο Περιβάλλον του Χάρβαρντ, ο οποίος είναι επικεφαλής της ομάδας. «Όμως μέχρι στιγμής, οι παγκόσμιοι ηγέτες αδρανούν. Τους ακούς να μιλούν για τις κινήσεις που υποτίθεται ότι θα αποτρέψουν μελλοντικές πανδημίες, όμως η ιδέα της καταπολέμησης των κεντρικών τους αιτιών σχεδόν δεν αναφέρεται καν – και σίγουρα δεν συζητιέται».

«Το τρέχον αφήγημα ασχολείται με την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, τον περιορισμό της εξάπλωσης και τους εμβολιασμούς», σημειώνει. «Αυτό προϋποθέτει ότι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να εμποδίσουμε την εξάπλωση μιας ασθένειας, όταν αυτή έχει πλέον εξαπλωθεί. Όμως έχουμε μάθει ότι η σωτηρία μας είναι φθηνή. Το κόστος των δράσεων για την αποτροπή της μετάδοσης ζωονόσων είναι ένα ψήγμα του κόστους της διαχείρισης μιας πανδημίας, από τη στιγμή που αυτή θα ξεσπάσει».

Πολλές από αυτές τις κινήσεις αφορούν και την καταπολέμηση των κρίσεων του κλίματος και της βιοποικιλότητας, συνεχίζει ο Μπέρνστιν.

Η Παγκόσμια Συνέλευση για την Υγεία είναι το σκέλος του ΠΟΥ που λαμβάνει αποφάσεις, και στο οποίο συμμετέχουν όλα τα κράτη-μέλη. Όμως έχοντας εξετάσει την ατζέντα της συνέλευσης, το PPS αναφέρει: «Η συμμαχία μας ανησυχεί πραγματικά για το γεγονός ότι δεν αναφέρεται η πραγματική αιτία όλων των πανδημιών που ξέσπασαν στη διάρκεια του περασμένου αιώνα. Επομένως δεν καταφέρνει να μιλήσει για ουσιαστική πρόληψη».

Ανεξάρτητη έκθεση του ΠΟΥ για την πανδημία του κοροναϊού που δημοσιεύθηκε στις 12 Μαΐου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτή θα μπορούσε να έχει αποτραπεί και να μην κοστίσει εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές, αν ο πλανήτης είχε αντιδράσει εγκαίρως. Όμως το PPS τονίζει ότι και αυτή η έκθεση αγνόησε την βασική πηγή όλων των πανδημιών: Τη μετάδοση των ζωονόσων στον άνθρωπο.

Ο Μπέρνστιν αναφέρει στον Guardian ότι η ιατρική απάντηση στον κοροναϊό ήταν ζωτική και η ταχύτητα ανάπτυξης των εμβολίων ήταν απίστευτη, «όμως η φύση δεν πρόκειται να μας δώσει τους ιούς που ταιριάζουν με τα εμβόλια που έχουμε διαθέσιμα. Αν καταφέρουμε να αποτρέψουμε εξ αρχής τη μετάδοση, δεν θα έχουμε ανάγκη για εμβόλια».

Ο Νιλ Βόρα, γιατρός στην Conservation International και μέρος της PPS δήλωσε στον Guardian: «Μετά από μια δεκαετία εργασίας για το CDC στην διαχείριση επιδημιών όπως ο Έμπολα και η Covid-19, μου έχει γίνει ξεκάθαρο ότι είναι απαραίτητη μια πλήρης αλλαγή της προσέγγισής μας προκειμένου να αντιμετωπίσουμε μελλοντικές πανδημίες. Αυτό θα πρέπει να συμπεριλάβει την αποτροπή της μετάδοσης ζωονόσων στον άνθρωπο».

Ο Μπέρνστιν υποστηρίζει ότι η αδράνεια που παρατηρούνταν μέχρι σήμερα σχετίζεται με τις δυσκολίες που ενέχει πάντα η πρόληψη, καθώς δεν υπάρχει επαρκές κίνητρο. «Βρίσκουμε κίνητρο για δράση αφού ασθενήσουμε. Επίσης, πολλοί από τους ανθρώπους που παίρνουν αποφάσεις δεν έχουν ενημερωθεί πλήρως για το τι έχει αποδείξει η επιστήμη και, για να είμαι απολύτως ειλικρινής, τα φάρμακα, τα εμβόλια και οι διαγνώσεις έχουν καλύτερα λεφτά. Δεν μπορείς να βγάλεις κέρδος από την προστασία των δασών».

Ο ΠΟΥ δεν απάντησε σε κρούση του Guardian για κάποιο σχόλιο. Ο επικεφαλής τους οργανισμού, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγιέσους απάντησε στις 22 Μαΐου σε ένα tweet της Γκρέτα Τούνμπεργκ για την κατεστραμμένη σχέση του ανθρώπου με τη φύση: «Μας δείχνει πόσο εύθραυστη και πόσο απειλούμενη είναι η σχέση μεταξύ ανθρώπινης, ζωικής και περιβαλλοντικής υγείας. Θα πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να διορθώσουμε τις ανισορροπίες, διαφορετικά οι πανδημίες, η περιβαλλοντική καταστροφή και άλλες κρίσεις θα μετατραπούν σε κανόνα».