Το πιο σκληρό της πρόσωπο δείχνει η Ευρώπη στους αιτούντες άσυλο και τους μετανάστες που επιδιώκουν να περάσουν τα σύνορά της, με τη Δανία, αλλά και τη χώρα μας, δυστυχώς να πρωτοστατούν.

«Ιδιαίτερες» νομοθετικές ρυθμίσεις και αμφιλεγόμενες τεχνολογίες χρησιμοποιούνται εις βάρος ανθρώπων σημαδεμένων από τον πόλεμο, με ανθρωπιστικές οργανώσεις και διεθνείς φορείς να προειδοποιούν ότι η εισαγωγή τους απειλεί θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπως είναι η αίτηση ασύλου.

Την περασμένη Πέμπτη, το δανικό κοινοβούλιο ψήφισε νομοθεσία που επιτρέπει την αποστολή αιτούντων άσυλο σε χώρες εκτός Ευρώπης, όπου θα περιμένουν μέχρι την επισκόπηση των αιτήσεών τους.

Στην Ελλάδα, είδαμε την εισαγωγή «ηχητικών κανονιών» για την απώθηση των μεταναστών που επιχειρούν να διασχίσουν τα χερσαία της σύνορα με την Τουρκία.

Όπως τονίζει η Washington Post, η οποία αναφέρεται μεν στη δανική απόφαση, αλλά εστιάζει τον κύριο όγκο του καταγγελτικού της κειμένου στη στάση της Ελλάδας, και οι δύο στρατηγικές αποτελούν συμπτώματα της σκληρότερης στάσης ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών απέναντι στους μετανάστες από την αρχή της πανδημίας και έπειτα.

Τα ηχητικά κανόνια στα σύνορα του Έβρου, για τα οποία έγραψε πρώτο το Associated Press, παράγουν ήχους τόσο δυνατούς όσο και μια μηχανή αεροσκάφους. Είναι τοποθετημένα επάνω σε τεθωρακισμένα οχήματα και στραμμένα προς τα τουρκικά σύνορα, ενώ εκπέμπουν εκκωφαντικό θόρυβο δημιουργώντας ουσιαστικά ένα αόρατο τείχος (πέραν του ορατού) που δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να πλησιάσουν.

Τα ισχυρά ηχητικά κύματα μπορούν «να προκαλέσουν έντονο πόνο και σοκ στο ανθρώπινο σώμα, και είναι ικανά να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα υγείας, ισχυρό πόνο ή ακόμη και κώφωση», αναφέρει το Ευρω-Μεσογειακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένας ανεξάρτητος οργανισμός με έδρα τη Γενεύη.

Αντίστοιχες συσκευές χρησιμοποιούνται σε όλο τον κόσμο για την καταστολή διαδηλώσεων και την απομάκρυνση της άγριας ζωής από αεροδρόμια, παρατηρεί η οργάνωση, αποκαλώντας τη στρατηγική της δημιουργίας ηχητικού τείχους εις βάρος των μεταναστών «ανατριχιαστική».

Υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι η χρήση των κανονιών αυτών ενδέχεται να παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκφράσει ανησυχίες, αναφέροντας ότι θα ζητήσει περαιτέρω διευκρινίσεις από την ελληνική κυβέρνηση. Τα κράτη-μέλη έχουν την ελευθερία να αποφασίζουν με ποιον τρόπο θα ελέγχουν τα σύνορά τους, όμως οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν για αυτό το σκοπό θα «πρέπει να συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην αξιοπρέπεια», όπως τόνισε στο AP ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Άνταλμπερτ Τζανζ.

Τα ηχητικά κανόνια εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική απώθησης των προσφύγων που επιχειρούν να μπουν στην Ελλάδα, ελπίζοντας να καταφέρουν να υποβάλουν αίτηση ασύλου. Τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης πρόκειται να αξιοποιηθούν για την ανάλυση δυνητικά ύποπτων κινήσεων που θα καταγράφονται από κάμερες μεγάλης εμβέλειας, ενώ η Ελλάδα πειραματίζεται και με τη χρήση τεχνολογιών ανίχνευσης ψεύδους που θα χρησιμοποιούνται στη διάρκεια των συνεντεύξεων των αιτούντων άσυλο, σύμφωνα με το AP.

Αυτού του είδους οι συσκευές έχουν καταδικαστεί από σχετική έκθεση της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR), που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο και είχε επισημάνει ότι καταπατούν την αξιοπρέπεια των προσφύγων.

Κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς, το UNHCR είχε καταγγείλει επαναπροωθήσεις προσφύγων (μια διαδικασία παράνομη υπό οποιαδήποτε συνθήκη στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου) από κράτη-μέλη της ΕΕ, αλλά και για βία εις βάρος προσφύγων στα ευρωπαϊκά σύνορα, με τη χώρα μας, δυστυχώς, να συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που πρωτοστατούν σε αυτές τις εξαιρετικά ντροπιαστικές καταγγελίες.

Παρά το γεγονός ότι οι προσφυγικές ροές μειώθηκαν στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλοί ειδικοί προβλέπουν ότι η τάση αυτή σύντομα θα αντιστραφεί.

Ήδη τον περασμένο μήνα, χιλιάδες πρόσφυγες έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή τους κολυμπώντας ή περπατώντας μέσα στο νερό από το Μαρόκο μέχρι τον ισπανικό θύλακα της Θεούτα, με την Ισπανία να κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να αποστέλλει στρατεύματα στην περιοχή.

Ένας Έλληνας αστυνομικός δήλωσε στο AP ότι τα ηχητικά κανόνια είναι ένα εργαλείο που σχεδιάστηκε για να χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις «απόπειρας μαζικής εισβολής στην ελληνική επικράτεια» – με την «εισβολή» να είναι αναμφίβολα μια ιδιαίτερη επιλογή λέξης, όταν κάποιος αναφέρεται σε άτομα που προσπαθούν να διαφύγουν από τη φρίκη του πολέμου.

Στη Δανία, οι απόπειρες αποθάρρυνσης της μετανάστευσης έλαβαν διαφορετική μορφή, μέσω της νέας νομοθεσίας που ορίζει πως οι αιτούντες άσυλο μπορούν να περιμένουν την εξέταση του αιτήματός τους σε κράτη εκτός Ευρώπης.

«Αν υποβάλεις αίτηση στη Δανία, ξέρεις ότι θα σε στείλουν σε μια χώρα εκτός Ευρώπης και αυτό μας κάνει να ελπίζουμε ότι οι άνθρωποι θα σταματήσουν να αιτούνται άσυλο στη Δανία», δήλωσε – αν μη τι άλλο με μεγάλη ειλικρίνεια – ο Ράσμους Στόκλουντ, εκπρόσωπος της δανικής κυβέρνησης, στο κανάλι DR, σύμφωνα με το Reuters.

Παρά το γεγονός ότι δεν έχει διευκρινιστεί μέχρι στιγμής ποιες χώρες θα συνεργάζονται με τη Δανία σε αυτό το πλαίσιο, η χώρα υπέγραψε πρόσφατα μνημόνιο συνεργασίας με τη Ρουάντα, οδηγώντας σε εύλογες εικασίες για τον ρόλο τής αφρικανικής χώρας στη νέα νομοθεσία.

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων τονίζουν ότι η κίνηση αυτή θα οδηγήσει τους πρόσφυγες σε κράτη με λιγότερους πόρους, θέτοντας δυνητικά σε κίνδυνο την ασφάλεια και την ευημερία τους, ενώ αμφισβητούν τον βαθμό στον οποίο η Δανία μπορεί να έχει την εποπτεία της αντιμετώπισης των προσφύγων από τα κράτη αυτά, επομένως και να διασφαλίσει τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματά τους.

Ο Ανώτατος Επίτροπος του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι η πολιτική αυτή μπορεί να είναι η αρχή ενός «αγώνα δρόμου προς τον πάτο», καθώς και άλλα πλούσια ευρωπαϊκά κράτη ψάχνουν τρόπο να απαλλαγούν από τις ευθύνες τους απέναντι στους αιτούντες άσυλο.

Η Δανία, μια από τις πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης, τηρεί μια ολοένα και πιο σκληρή στάση απέναντι στη μετανάστευση στη διάρκεια των τελευταίων ετών. Σε ανακοίνωσή του, το Δανικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες ανέφερε ότι η αποστολή προσφύγων σε μια χώρα του τρίτου κόσμου αναλογεί στην πολιτική της Αυστραλίας, που έχει δεχθεί σφοδρές επικρίσεις, στο πλαίσιο της οποίας οι πρόσφυγες στεγάζονται σε camps σε απομονωμένα νησιά (μια πρακτική που ενδέχεται σύντομα να δούμε και στην Ελλάδα), προειδοποιώντας ότι το μοντέλο αυτό συνεπάγεται πως οι πρόσφυγες θα αντιμετωπίσουν «σωματικές επιθέσεις, καθυστερήσεις στις διαδικασίες εξέτασης του αιτήματος ασύλου τους, έλλειψη πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη και απουσία πρόσβασης σε νομική υποστήριξη».

Με πληροφορίες από Washington Post

Headlines