Οι παγίδες πίσω από την αναγνώριση της Τουρκίας ως «ασφαλούς χώρας» για τους πρόσφυγες

Ως τρίτη ασφαλή χώρα αναγνωρίζει πλέον η Ελλάδα την Τουρκία, για πρόσφυγες οι οποίοι προέρχονται από Συρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Μπαγκλαντές και Σομαλία.

Σύμφωνα με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου όσοι προέρχονται από τις χώρες αυτές δεν κινδυνεύουν στη γείτονα χώρα λόγω φυλής, θρησκείας, ιθαγένειας, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής τους σε ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα και δύνανται να αιτηθούν τη χορήγηση ασύλου στην Τουρκία έναντι της Ελλάδας.

Όπως τόνισε και σε δηλώσεις του ο υπουργός Νότης Μηταράκης, η απόφαση αυτή επιχειρεί να ασκήσει πίεση στην εφαρμογή της Κοινής Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας, που υποχρεώνει τη γείτονα χώρα να μην επιτρέπει τη δράση των κυκλωμάτων των λαθροδιακινητών και τη διέλευση στην Ελλάδα.

Η απόφαση αυτή θα οδηγήσει, ωστόσο, πρακτικά στο 70% των εκκρεμουσών αιτήσεων διεθνούς προστασίας να βγαίνουν απαράδεκτες και έτσι να μην εξετάζονται στην ουσία του αιτήματος και με απόφαση επανεισδοχής στην Τουρκία. Ως αποτέλεσμα, οι πρόσφυγες θα μένουν απορριφθέντες και άρα παράνομοι στην Ελλάδα.

Σημειώνεται μάλιστα, πως η απόφαση αυτή «μεταφέρει» το βάρος του να αποδειχθεί ότι η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα στον εκάστοτε αιτούντα, ενώ μέχρι τώρα το βάρος αυτό το «σήκωνε» η Υπηρεσία Ασύλου.

Υπενθυμίζεται πάντως, πως η Τουρκία δεν δέχεται, με αφορμή την πανδημία του κοροναϊού, από τον Μάρτιο του 2020, επιστροφές προσφύγων, με δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες να κινδυνεύουν να εγκλωβιστούν στην Ελλάδα χωρίς κάποιο νομικό πλαίσιο.

Είναι η Τουρκία ασφαλής χώρα;

«Οι Σύροι απελαύνονται στον κίνδυνο» έχει αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Human Rights Watch, καταγγέλλοντας απαράδεκτες πρακτικές των τουρκικών αρχών σε Σύρους πρόσφυγες.

Πρόσφυγες που είχαν έρθει σε επικοινωνία με την ομάδα, είχαν καταγγείλει ότι οι τουρκικές αρχές τους ανάγκασαν να υπογράψουν έγγραφα τα οποία δεν τους επέτρεψαν πρώτα να τα διαβάσουν.

Ένας άντρας από τη Συρία, ο οποίος βρισκόταν στην Τουρκία από το 2013, δήλωσε ότι συνελήφθη στις 17 Ιουλίου στην Αντιόχεια ενώ προσπαθούσε να ενημερώσει τα προσωπικά του στοιχεία.

Σύμφωνα με καταγγελία του, Τούρκοι αξιωματούχοι τον χτύπησαν και τον ανάγκασαν να υπογράψει έντυπο εθελούσιας επιστροφής.

Την επόμενη μέρα, τον έβαλαν σε ένα λεωφορείο με περίπου 30 άτομα που κατευθύνονταν στα σύνορα. «Όλοι είπαν ότι είχαν δεχτεί πιέσεις να υπογράψουν μια φόρμα και μια από τις γυναίκες έκλαιγε, λέγοντας ότι οι αξιωματούχοι την χτύπησαν για να την αναγκάσουν να υπογράψει», είπε. «Κανείς στο λεωφορείο δεν ήθελε να επιστρέψει στη Συρία».

Η Τουρκία θα πρέπει να επιτρέψει στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) να έχει ελεύθερη πρόσβαση στα κέντρα προσφύγων, ώστε να παρακολουθεί τη διαδικασία απόκτησης άδειας επιστροφής για να βεβαιωθεί ότι είναι εθελοντική και να παρακολουθήσει συνεντεύξεις και διαδικασίες επιστροφής για να διασφαλίσει ότι η αστυνομία ή αξιωματούχοι μετανάστευσης δεν χρησιμοποιούν βία εναντίον Σύρων ή άλλων προσφύγων, τονίζει η HRW.

Σφυρίζει αδιάφορα η Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να υποχρεούται να αξιολογήσει μεμονωμένες υποθέσεις, μετά την απόφαση της Αθήνας.

Από πλευράς της η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων για τη διαχείριση του προσφυγικού, Ίλβα Γιόχανσον, μιλώντας την Τρίτη σε δημοσιογράφος, σχολίασε ότι «δεν βλέπει κάτι περίεργο σε αυτή την απόφαση».

«Αυτό σημαίνει φυσικά ότι μπορεί να υπάρξει μια γρήγορη προσέγγιση για τις επιστροφές, αλλά πρέπει να είναι μια μεμονωμένη απόφαση για κάθε άτομο» ανέφερε, η Επίτροπος το οποίο εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη διαδικασία που θα ακολουθήσουν οι ελληνικές αρχές, καθώς σύμφωνα με τον κ. Μηταράκη, ο οποίος ανέφερε πως «αντικειμενικά δεν έχουν λόγο να μη θεωρούν την Τουρκία ασφαλή χώρα».

«Μη συμβατό με τους ευρωπαϊκούς νόμους»

Το EUObserver φιλοξενεί δηλώσεις του νομικού συμβούλου και υπεύθυνου προάσπισης δικαιωμάτων της οργάνωσης Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο, Μίνου Μουζουράκη, σύμφωνα με τον οποίο η απόφαση της Αθήνας αντιβαίνει στο δίκαιο της ΕΕ.

Μια ανάλυση για την Τουρκία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (Ecre) που εδρεύει στις Βρυξέλλες, δημιουργεί αμφιβολίες για το νέο καθεστώς της ως ασφαλής χώρας.

Η Τουρκία φιλοξενεί πάνω από 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες από τη γειτονική Συρία, καθώς και εκατοντάδες χιλιάδες άλλες εθνικότητες κυρίως από το Αφγανιστάν, το Ιράν και το Ιράκ.

Η Αθήνα είχε νωρίτερα φέτος πιέσει την Τουρκία να αποδεχθεί την άμεση επιστροφή περίπου 1.450 δυνάμει της συμφωνίας της ΕΕ. Η Άγκυρα αρνήθηκε. Περίπου 9.000 αιτούντες άσυλο και μετανάστες βρίσκονται επί του παρόντος στα ελληνικά νησιά.