Τρομάζει η εγκληματικότητα: Εφηβοι θύτες και θύματα

Η μάχη της κυριαρχίας. Αντίπαλες ομάδες που «στελεχώνουν» ανήλικοι μετακινούνται από την περιοχή που διαμένουν και πηγαίνουν σχολείο στη «γειτονική» με στόχο να στείλουν το μήνυμα πως «εδώ κουμάντο κάνουμε εμείς». Οι επιθέσεις είναι στοχευμένες και αφορούν συνήθως «διαφορές» ανάμεσα σε σχολεία, σε περιοχές, σε συνοικίες ή ακόμα και για τις οπαδικές προτιμήσεις. Η μια ομάδα γνωρίζει τα στέκια της «αντίπαλης» και είτε κλείνονται ραντεβού… ξεκαθαρίσματος διαφορών είτε γίνονται αιφνιδιαστικές επιθέσεις – σε κάποιες περιπτώσεις αιματηρές – με νεαρούς να καταλήγουν σε νοσοκομεία έχοντας δεχθεί μπουνιές, κλωτσιές, ακόμα και τραύματα από ρόπαλα, μεταλλικά ή αιχμηρά αντικείμενα.

Παιδιά στην εφηβεία που έχουν να αντιμετωπίσουν εκτός από τα περιστατικά παρενόχλησης (είτε διά ζώσης είτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και μια διαχρονική μορφή αντιπαλότητας που συχνά δεν φτάνει στα γραφεία των κατά τόπους αστυνομικών τμημάτων καθώς οι διαφορές λύνονται χωρίς την εμπλοκή των Αρχών.

Επίδειξη δύναμης

Οι υποθέσεις επίδειξης δύναμης καταγράφονται σχεδόν σε όλες τις γειτονιές της Αθήνας. Δυο πρόσφατα περιστατικά σε Καισαριανή και Νέο Ηράκλειο με θύτες και θύματα παιδιά – στη συντριπτική πλειονότητα αγόρια – στην εφηβεία από 13 έως 17 ετών επανέφεραν το θέμα στην επικαιρότητα. Κατά κύριο λόγο τα παιδιά αυτά οργανώνονται σε ομάδες 10-30 ατόμων. Η παρατεταμένη καραντίνα, ωστόσο, που είχε ως απόρροια τον περιορισμό στις μετακινήσεις και τη διακοπή λειτουργίας σχολείων και φροντιστηρίων, φαίνεται πως επέδρασε στη μείωση των περιστατικών με «πρωταγωνιστές» ανηλίκους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., το 2019 τις υπηρεσίες της απασχόλησαν 148 υποθέσεις επιθέσεων από ανήλικους εκ των οποίων 48 στην Αττική και το 2018 92 υποθέσεις (20 στην Αττική).

Το 2020 καταγράφηκαν σε όλη τη χώρα 132 υποθέσεις που αφορούσαν σε απλή σωματική βλάβη, απρόκλητη σωματική βλάβη, επικίνδυνη σωματική βλάβη, απόπειρα σωματικής βλάβης, βαριά σωματική βλάβη, πρόσκληση βλάβης με συνεχή σκληρή συμπεριφορά, συμπλοκή και σωματική βλάβη από αμέλεια. Αντιμέτωποι με τη Δικαιοσύνη βρέθηκαν 194 ανήλικοι. Στην Αττική πέρυσι καταγράφηκαν 52 υποθέσεις με 90 κατηγορούμενους.

Επιθετικότητα

Η δρ Κωνσταντίνα Κωστάκου, αστυνόμος Β’ (Υ/Γ), ψυχολόγος στην Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της Ασφάλειας Αττικής μιλώντας στα «ΝΕΑ» ανέφερε ότι τα παιδιά για πολύ μεγάλο διάστημα λόγω της καραντίνας δεν είχαν πρόγραμμα στη ζωή τους και δεν εκτόνωναν την ενέργειά τους φυσιολογικά «μέσα από τις παρέες τους, το γέλιο, την έξοδό τους. Επίσης δεν αθλούνταν καθώς είχαν σταματήσει όλες οι δραστηριότητες και κατά συνέπεια φυσικά και είχαμε συσσώρευση ενέργειας. Ακόμα και το παιδάκι το 5χρονο που όταν είναι άρρωστο δεν εκτονώνει ενέργεια και αυτό γίνεται επιθετικότητα και γκρίνια με τον ίδιο τρόπο σε μεγαλύτερα παιδιά που η ενέργεια αυτή είναι ακόμα πιο ισχυρή μπορεί να γίνει επιθετικότητα και παραβατικότητα».

Ακόμη επισημαίνει τον πολύ σημαντικό ρόλο που παίζουν οι οικογένειες, λέγοντας πως συνήθως οι συμμετέχοντες σε τέτοια επεισόδια είναι παιδιά που δεν έχουν την προσοχή ή την αναγνώριση που θα ήθελαν από τους γονείς τους και προκύπτει η ανάγκη τους να ενταχθούν σε μια ομάδα για να γίνουν αποδεκτοί.

Στην πρόσφατη περίπτωση επίθεσης εφήβων σε συνομηλίκους τους στην Καισαριανή, παιδιά που τη βίωσαν εξέφρασαν φόβους για το μέλλον και μάλιστα ανέφεραν πως σκέφτονται σοβαρά να μην κυκλοφορούν μόνα τους ώστε να αποτραπεί ένα νέο αντίστοιχο περιστατικό: «Τα παιδιά αυτά φυσικά και επηρεάζονται ψυχολογικά και μπορεί να έχουμε εξαιρετικά βαθιές και μακροχρόνιες συνέπειες. Οταν ζω με τον φόβο ή αισθάνομαι ότι δεν είμαι αρκετά ικανός να αντιμετωπίσω κάποιον, δευτερογενώς αρχίζω και έχω προβλήματα στην αυτοεκτίμηση μου, στη δική μου εικόνα εαυτού».

Κατάθλιψη

Σύμφωνα με την ίδια, οι έφηβοι που δέχονται επιθέσεις μπορεί να παρουσιάσουν σημάδια κατάθλιψης, άρνησης να συναναστρέφονται άλλα παιδιά ή να συμμετέχουν σε σχολικές δραστηριότητες, να κλείνονται στον εαυτό τους και να αισθάνονται τόσο άσχημα που να ντρέπονται να ζητήσουν βοήθεια γιατί φοβούνται ότι δεν μοιάζουν τόσο ικανά να διαχειριστούν καταστάσεις. «Ενα παιδί στην εφηβεία θέλει για τον γονέα του να δείχνει ρωμαλέο, γενναίο». Τέλος, η ψυχολόγος της ΕΛ.ΑΣ. δίνει μια ακόμη αιτία που θα μπορούσε να οδηγήσει ένα παιδί στην εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς: «Παιδιά θύτες μπορεί να είναι θύματα μέσα στα ίδια τους τα σπίτια. Αρα εγώ βιώνω τη βία και μετά την εκτονώνω με έναν διαφορετικό τρόπο σε αυτόν που αισθάνομαι ότι είναι πιο αδύναμος. Επιφέρω την ισορροπία, τη δικαιοσύνη όταν από θύμα γίνω θύτης».