Μεξικό: Τα καρτέλ ναρκωτικών δολοφονούν… μέχρι και το προσδόκιμο ζωής

Επισήμως, χαρακτηρίζεται χαμηλής έντασης και ασύμμετρος.

Από τότε όμως που ξέσπασε  ο λεγόμενος «Πόλεμος κατά των Ναρκωτικών» μεταξύ της μεξικανικής κυβέρνησης και των αντίπαλων καρτέλ, το 2006 και υπό το πρόσταγμα των ΗΠΑ, έχει πνίξει το Μεξικό στο αίμα.

Στα σχεδόν 15 χρόνια που διαρκεί, μετρά περίπου 300.000 νεκρούς και 77.000 αγνοούμενους, συμπεριλαμβανομένων και αμάχων.

Κι αντί αυτή η «γάγγραινα» να θεραπευτεί, με τον χρόνο εξαπλώνεται και θεριεύει.

Σήμερα, στη λατινοαμερικανική χώρα υπολογίζεται ότι δρουν τουλάχιστον 200 εγκληματικές ομάδες. Άλλες είναι πανίσχυρες κι άλλες πιο μικρές. Όλες όμως ανοίγουν ομόκεντρους κύκλους αίματος και βίας.

Το αποτέλεσμα; Οι δύο προηγούμενες χρονιές, το 2019 και το 2020, ήταν πιο αιματηρές στα χρονικά του 14ετούς πολέμου, με καθεμιά να μετρά πάνω από 34.000 φόνους εκ προμελέτης.

Τελευταία έκθεση του Υπουργείου Ασφάλειας και Προστασίας Πολιτών καταγράφει μία σταθερή μείωση του προσδόκιμου ζωής από το 2005, που κυμαίνεται από τους έξι μήνες σε εθνικό μέσο όρο, έως και τον ένα χρόνο στις δέκα πιο βίαιες πολιτείες.

Πέρυσι, οι επτά από τις δέκα πιο βίαιες πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο -με πληθυσμό άνω των 300.000 κατοίκων και εκτός εμπόλεμων ζωνών- ήταν στο Μεξικό.

Στην κορυφή ήταν η πόλη Θελάγια. Σταθερά στην πρώτη δυάδα παραμένει η μεθοριακή Τιχουάνα, που πέρυσι κατείχε τη «μαύρη» πρωτιά.

«Δεν είναι τυχαίο που η χώρα έχει γίνει το διεθνές επίκεντρο των ανθρωποκτονιών εδώ και δύο χρόνια», λέει ο Χοσέ Αντόνιο Ορτέγκα, επικεφαλής της εγχώριας ΜΚΟ «Συμβούλιο Πολιτών για τη Δημόσια Ασφάλεια και την Ποινική Δικαιοσύνη» (CCSPJP), που συνέταξε τη σχετική έκθεση.

«Το 2019 και το 2020», τονίζει, «εφαρμόστηκε η χειρότερη δυνατή πολιτική ελέγχου του εγκλήματος, από τον πρόεδρο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ».

Διαφορετική πολιτική, η ίδια τραγωδία

Από την εκλογή του, το 2018, ο κεντροαριστερός πολιτικός διακήρυξε -υπό το σύνθημα «αγκαλιές, όχι σφαίρες»- ότι, κατ’ αυτόν, ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών «δεν είναι πλέον πόλεμος» και ότι το πρόβλημα θα καταπολεμηθεί στη ρίζα του, με άλλες μεθόδους.

Αυτές περιλαμβάνουν κοινωνικά προγράμματα για την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας. Καταπολέμηση της ενδημικής διαφθοράς. Προοπτική αμνηστίας για τα χαμηλόβαθμα μέλη των καρτέλ.

Αλλά και τη δημιουργία στρατιωτικής Εθνοφυλακής, που οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν μεταξύ άλλων καταγγείλει για μία σωρεία εγκλημάτων: από βασανιστήρια, έως εξωδικαστικές εκτελέσεις.

Εκ του αποτελέσματος, το συνολικό αποτέλεσμα είναι μέχρι στιγμής οδυνηρό.

Μέχρι και η προεκλογική περίοδος, αλλά και η ίδια η ημέρα των βουλευτικών και τοπικών εκλογών στο Μεξικό, την περασμένη Κυριακή, βάφτηκαν με αίμα.

Από τον περσινό Σεπτέμβριο, οπότε οι υποψήφιοι άρχισαν τη μακρά προεκλογική τους εκστρατεία, δολοφονήθηκαν 89 πολιτικοί και συνεργάτες τους (οι 35 υποψήφιοι δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι), καθώς τα καρτέλ προωθούσαν στην εγχώρια πολιτική σκηνή υποψήφιους του «χεριού» τους.

Εισαγωγές… θανάτου

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι, στις αρχές του 2021, στο 69% των ανθρωποκτονιών στο Μεξικό χρησιμοποιήθηκαν από τα καρτέλ πυροβόλα όπλα.

Το οπλοστάσιό τους μάλιστα ενισχύεται μέσω παράνομων καναλιών από την ίδια χώρα, που πρωτοστατεί στην εξάρθρωση των μεξικανικών δικτύων διακίνησης των ναρκωτικών: τις ΗΠΑ.

Μεταξύ των παράνομα εισαγόμενων όπλων, καταδεικνύει έρευνα της Washington Post, συμπεριλαμβάνονται και σκοπευτικά τυφέκια «που είχαν χρησιμοποιηθεί από στρατεύματα των ΗΠΑ στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν για πλήγματα κατά στόχων από απόσταση σχεδόν 3 χιλιομέτρων» και τα οποία «πωλούνται άνετα» στην αμερικανική αγορά.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, πάνω από 2,5 εκατομμύρια όπλα έχουν διοχετευθεί παράνομα από τις ΗΠΑ στο Μεξικό, μέσα στην τελευταία δεκαετία. Διάστημα κατά το οποίο «το ποσοστό των ανθρωποκτονιών με πυροβόλα όπλα αυξήθηκε» στην μεξικανική επικράτεια.

Αυτό, δε, που έχει επί της ουσίας καταφέρει η «υποστηριζόμενη από την Ουάσιγκτον στρατηγική των κεφαλών», με την εξόντωση ή τη σύλληψη των αρχηγών των καρτέλ -σχολιάζει η αμερικανική εφημερίδα- δεν είναι η διάλυση των εγκληματικών συμμοριών, αλλά η διαίρεσή τους και ο μετέπειτα πολλαπλασιασμός τους.

Η διασπορά τους στο Μεξικό, ακόμη και σε μέχρι πρότινος φιλήσυχες περιοχές, που έχουν τώρα μετατραπεί σε άντρα ανομίας.

Και η επέκταση των παράνομων δραστηριοτήτων τους -πέραν του λαθρεμπορίου των ναρκωτικών- σε πολλαπλούς τομείς.

Κι έτσι πλέον τα καρτέλ είναι και λαθρέμποροι καυσίμων και τσιγάρων, διακινητές μεταναστών και παραγωγοί χαπιών του ισχυρού οπιοειδούς φαρμάκου φαιντανύλη, που πολλοί τα ονομάζουν «ηρωίνη των φτωχών».