«Ο ρατσισμός είναι ακόμα ζωντανός στην Αμερική»

«Εχω ένα όνειρο, ότι θα συνεχίσουμε να χτίζουμε γέφυρες μεταξύ των διαφορετικών φυλών και εθνών, μεταξύ φτωχών και πλουσίων. Οτι θα ζούμε ανάμεσα σε ολοκληρωμένους ανθρώπους που συμπεριφέρονται ο ένας στον άλλον με σεβασμό και αξιοπρέπεια, ανεξαρτήτως χρώματος και εθνότητας» λέει στα «ΝΕΑ» η πρέσβειρα Σούζαν Τζόνσον Κουκ, ιδρύτρια και επικεφαλής του Global Black Women’s Chamber of Commerce.

Γεννήθηκε στο Χάρλεμ το 1957. Οι γονείς της μόλις είχαν αφήσει πίσω τους τον φτωχό αμερικανικό Νότο για τη Νέα Υόρκη, όπου θα μπορούσαν να γίνουν κομμάτι της μεσαίας τάξης. Το σπίτι ήταν γεμάτο συγγράμματα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, βιβλία του σπουδαίου Τζέιμς Μπόλντουιν και πολυπολιτισμικές παρέες από την κυριακάτικη εκκλησία. «Οι γονείς μου ήταν χριστιανοί, οπότε η μαύρη εκκλησία ήταν πολύ σημαντικό μέρος για εμάς. Εκεί έβρισκαν έκφραση η κουλτούρα μας και η πίστη μας. Ηταν μια συναρπαστική περίοδος» θυμάται.

Η γνωριμία

Με το κίνημα για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα της εποχής συστήθηκε μια αυγουστιάτικη μέρα του 1963, όταν οι γονείς της την άφησαν σε ένα από τα σχολεία ελευθερίας για να βαδίσουν προς την Ουάσιγκτον με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Τον ίδιο θα τον γνώριζε πέντε χρόνια αργότερα. Γοητευμένη από τη γνωριμία, η 11χρονη Σούζαν του έστειλε ένα γράμμα στο οποίο τον ευχαριστούσε για να λάβει άμεσα μια εγκάρδια απάντηση από τη σύζυγό του, Κορέτα Σκοτ Κινγκ. Στα φοιτητικά της χρόνια έγινε φίλη με τη μεγαλύτερη κόρη τους, Γιολάντα Κινγκ. «Η οικογένεια Κινγκ ήταν καθοριστική για τη ζωή μου. Για τη μαύρη κουλτούρα ήταν ήρωες και το ότι μου δόθηκε η ευκαιρία να τους γνωρίσω προσωπικά ήταν κάτι που μου άλλαξε τη ζωή». Η φιλία των δύο κοριτσιών έφερε και τις μητέρες τους κοντά. Τόσο κοντά που όταν η Σούζαν το 2002 έχασε τη μαμά της, η Κορέτα δήλωσε επίσημα ότι αναλαμβάνει η ίδια το κενό ως πνευματική της μητέρα. «Μου είπε, τώρα εγώ είμαι η μητέρα σου. Η νονά σου. Ηταν τεράστια τιμή για μένα» λέει η Σούζαν.

Στις 4 Απριλίου 1968, ενώ ξεκινούσε χαρούμενη με τη μητέρα της για το εμπορικό κέντρο, άκουσε μια τρομερή είδηση. «Θυμάμαι αυτή τη μέρα. Η μητέρα μου κι εγώ πηγαίναμε για ψώνια όταν ακούστηκε η είδηση στο ραδιόφωνο. Το αυτοκίνητο φρέναρε απότομα και η μητέρα μου άρχισε να κλαίει. Αμέσως κάναμε μεταβολή για το σπίτι. Οταν φτάσαμε στη γειτονιά, άνθρωποι στέκονταν στη μέση του δρόμου. Επικρατούσε μια υστερία, όλοι ήταν αγκαλιασμένοι και έκλαιγαν. Ηταν ένα γεγονός που προκάλεσε παράλυση στην κοινότητα. Η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για εμάς ήταν μια συντριβή. Οι ελπίδες όλων ήταν βασισμένες σε αυτόν τον άνθρωπο. Πήρε πολύ καιρό να συνέλθουμε. Ηταν ξεκάθαρα ο ηγέτης μας και έπειτα μείναμε ακέφαλοι».

Μετά τις δολοφονίες του προέδρου Κένεντι και του Μ.Λ. Kινγκ όλοι έγειραν προς τον Ρόμπερτ Κένεντι. «Οταν σκότωσαν και αυτόν», θυμάται η Σούζαν, «για πολύ καιρό επικράτησε απόγνωση. Ο Τζον Κένεντι, ο Ρόμπερτ Κένεντι και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ήταν οι αγαπημένοι μας, τους λατρεύαμε στην κυριολεξία. Μετά τον θάνατό τους πολλά νοικοκυριά μαύρων είχαν στον τοίχο σε κορνίζα τον Ιησού και δίπλα ακριβώς τον Μάρτιν, τον Τζον και τον Ρόμπερτ».

Κληρικός

Προτού υπηρετήσει ως πρέσβειρα των ΗΠΑ για την Παγκόσμια Θρησκευτική Ελευθερία επί Ομπάμα, η Σούζαν Κουκ ήταν για 20 χρόνια η πρώτη κληρικός του Αστυνομικού Τμήματος της Νέας Υόρκης. Μια μέρα του Σεπτέμβρη το 2001 ήταν η δική της σειρά να κλάψει μέσα σε ένα αυτοκίνητο. «Είχα τη δύσκολη αποστολή να στήσω ξανά στα πόδια της μια ολόκληρη κοινότητα. Η συγκίνηση και η ψυχική οδύνη ήταν μη μετρήσιμες εκείνες τις μέρες. Μετά από κηδείες, αναγνωρίσεις πτωμάτων και συμπαράσταση σε υπαλλήλους που συνομιλούσαν με ανθρώπους που πέθαιναν, μια μέρα κατέρρευσα. Θυμάμαι να σταματάω το αυτοκίνητο και να κλαίω. Απλώς δεν άντεχε άλλο το μυαλό μου».

Με τη δολοφονία Φλόιντ, η ειδοποιός διαφορά για τη Σούζαν ήταν ότι η Αμερική για πρώτη φορά είδε τη φάτσα της στον καθρέφτη. «Οι μαύροι άνθρωποι βιώνουν αυτό που είδαμε στο βίντεο σε όλη τους της ζωή. Εχουμε δει μπροστά στα μάτια μας να σκοτώνονται μητέρες, πατέρες, παιδιά, αλλά πάντα κρυβόταν κάτω από το χαλί. Αυτό που άλλαξε ήταν ότι μια 17χρονη τράβηξε με την κάμερά της το περιστατικό ώστε να φανεί ότι ήταν δολοφονία αδιαμφισβήτητα. Είμαι μητέρα δύο μαύρων αγοριών, 26 και 28 ετών, και ελπίζω για αυτά γιατί το κλίμα δεν έχει αλλάξει, παρά την καταδίκη. Ενας αστυνομικός τις προάλλες σταμάτησε έναν από τους δύο γιους μου. Είναι δύσκολοι καιροί, ο ρατσισμός είναι ακόμα ζωντανός στην Αμερική και είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε σε αυτή την ένταση».

Τέλος στη βία

Αν συμβούλευε τον νέο πρόεδρο, όπως έκανε παλιά με τον Μπιλ Κλίντον, θα του έλεγε να βάλει τέλος στη βία και να κλείσει το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. «Ειδικά για τις γυναίκες, θα πρέπει να καθίσει σε ένα τραπέζι μαζί μας, να μας ακούσει γιατί εμείς έχουμε τις λύσεις. Δεν χρειάζεται να τις επινοήσει». Εχοντας υπηρετήσει σε πολλά και διαφορετικά πόστα ευθύνης – σύμβουλος προέδρων, θεολόγος, πάστορας, συγγραφέας, ακτιβίστρια, ακαδημαϊκός, τηλεοπτική παραγωγός – σήμερα δυσκολεύεται να ξεχωρίσει ένα ως πιο σπουδαίο. «Ισως το να συμβουλεύω δύο προέδρους, Κλίντον και Ομπάμα, ήταν πολύ σημαντικό γιατί όταν ηγείσαι χρειάζεσαι πραγματικά καθοδήγηση» παραδέχεται.

Κλείνοντας τη συζήτηση με «ΤΑ ΝΕΑ», στέλνει ένα μήνυμα αποκλειστικά στις αναγνώστριες, όπως λέει: «Εμείς που είμαστε στην πρώτη γραμμή πρέπει να συνεχίσουμε. Εσείς πρέπει να συνεχίσετε να γράφετε στα ΜΜΕ για να βοηθήσετε να ακούγονται φωνές σαν τη δική μου και εγώ να εκπαιδεύσω άλλη μια γενιά γυναικών πώς να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Δεν πρέπει να σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε ποτέ».