«Μάρτης αγνώστου μήνα»: Η πρώτη εμφάνιση της Σαπφούς Σούτσου στα ελληνικά γράμματα

Η Σαπφώ Σούτσου γεννήθηκε το 1993 στην Αθήνα. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στην Αθήνα και το Παρίσι και Γνωσιακή Επιστήμη στο Δουβλίνο. Το 2017, ποιήματά της απέσπασαν το πρώτο βραβείο στον 2ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης ” Γιώργος Ν. Κάρτερ ” του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη.

Την έχω συναντήσει δύο φορές στο Σπίρτο, στα Εξάρχεια. Η πρώτη ήταν όταν μάθαμε για τον θάνατο του αγαπημένου της ποιητή και μέντορα Κωστή Παπαγεωργίου, για τον οποίο μου έκανε την τιμή να μιλήσει σε σχετικό αφιέρωμα του in.gr  και η δεύτερη ήταν για να με προικίσει με την πράσινη, ολόφρεσκη ποιητική της συλλογή με τον παράξενο τίτλο.

Και οι δύο συναντήσεις μας έλαβαν χώρα ώρα νυχτερινή κι έξω να μαίνεται ο ρόγχος της ετοιμοθάνατης καραντίνας. Ελεύθεροι σχετικά. Τα μαγαζιά ανοιχτά, σχετικά. Η μουσική σιωπηλή ακόμα. Αλλά η Σαπφώ, με την παρέα της και με τα ποιήματά της, γιορτάζει «σιγανά και ταπεινά» το ξεκίνημα της διαδρομής της στα ελληνικά γράμματα. Μου γράφει μια εξαιρετική αφιέρωση.

Η ποίηση της Σαπφούς

Τριανταένα ποιήματα-διαβατήρια για έναν κόσμο μερικά χιλιοστά ή χιλιόμετρα κάτω από εκείνον που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις των υπολοίπων. Για έναν κόσμο που έχει σημαία και ύμνο εθνικό την καρδιά της Σαπφούς.

Δεν αποτελεί φωνή της γενιάς της, από πολιτικής άποψης. Δεν μοιάζει να απασχολείται από τρέχοντα κοινωνικά ζητήματα που, όσο κι αν καίνε, καλό είναι, κατά την άποψή μου, να μην λερώνουν με στάχτες τις άχρονες σελίδες της ποίησης. Αν το βιβλίο το πράσινο χαθεί και βρεθεί μετά από χιλιάδες χρόνια, με σβησμένες και κατεστραμμένες τις σελίδες που προδίδουν τον χρόνο έκδοσης, κανείς θα πιστέψει πως αυτά τα ποιήματα γράφτηκαν πολύ παλιά, πολύ πολύ παλιά, πάρα μα πάρα πολύ παλιά ή, πάλι, μόλις χθες.

Διαχρονικότητα, καθαρότητα, στιβαρότητα. Και, επίσης, γλωσσική πρόταση-επιτέλους.

Δεν μιλώ για πεζές και προβλέψιμες λεξιπλασίες, μιλώ για θρασύτατη αναδιάρθρωση του φορτίου που φέρουν λέξεις και φράσεις παγιωμένες σε συνειδητό και ασυνείδητο εδώ και αιώνες. Μόνο με θράσος παντρεμένο με ταπεινότητα γράφεται η αληθινά ωραία ποίηση, νομίζω εγώ, μια αναγνώστρια των τρένων και του κρεβατιού.

«Σκιούριος ο άνεμος» και «ο άνεμος στροβιλίζεται κυδωνικά» και φοβεροί συνδυασμοί λέξεων που αναστατώνουν την γλωσσική τάξη όπως «ωραία περισπωμένη» και «χορτοφάγοι στίχοι» και «κατοικίδιο χώμα» και «αποκεφαλισμένοι αστράγαλοι».

Εικόνες βγαλμένες από τα έγκατα μιας αλήθειας που προφητικά σχεδόν προφέρεται ή που ανήκει, τέλος πάντων, οριστικά στο παρελθόν, αλλά μάς αξίζει μια ματιά και η Σαπφώ μάς την προσφέρει γενναιόδωρα: τα σώματα, τα στοιχειά και τα στοιχεία της φύσης, η πανίδα έχουν ρόλο πρωταγωνιστικό, η ίδια η ποιήτρια μάγισσα και μαγεμένη ταυτοχρόνως ή σε περίτεχνες εναλλαγές.

Μαυλιστική η ανάγνωση της ποίησής της. Και συμβαίνει και κάτι υπέροχο: Όταν τελειώνει η συλλογή, αυτομάτως ξαναρχίζει. Όταν κανείς έχει ολοκληρώσει την επίπονη και θαυμάσια διαδικασία της ανάγνωσης των ποιημάτων, της καταβύθισης δηλαδή στους βυθούς τους, ύστερα ανακαλύπτει άλλα νοήματα, αν ξαναρχίσει την ανάγνωση από την αρχή.

Και από εκεί που ο αναγνώστης πιάνει πάτο στον βυθό, λιγάκι μπερδεμένος από τα ωραία λόγια της Κίρκης Σαπφούς, αν τολμήσει δεύτερη ανάγνωση αναδύεται σταδιακά, λυτρωτικά. Φαίνεται, λοιπόν, πως τα 31 ποιήματα είναι συγκάτοικοι ανεξάρτητοι μεν, αχώριστοι δε μιας ενιαίας κατοικίας, υπηρετούν έναν κοινό αισθητικό σκοπό, έχει δουλευτεί η θέση του καθενός κι η αλληλουχία του μες στις σελίδες.

Εύσημα στην ποιήτρια και τον εκδοτικό οίκο Εκάτη γι’ αυτό το όχι αυτονόητο επίτευγμα.

Η Σαπφώ Σούτσου θα συνεχίσει να απασχολεί αναγνώστες, ποιήτριες και ποιητές, εκδοτικούς οίκους, λογοτεχνικά περιοδικά και sites-το μόνο βέβαιο. Δεν θα ήθελα για εκείνη, όσο με παίρνει να εκφράζω κάτι τέτοιο, να γίνει κομμάτι του συστήματος των ποιητών εν Ελλάδι, με βραβεία, δημόσιες σχέσεις σε φιλολογικές βραδιές, συναναστροφές με «συναδέλφους» και μουχλιασμένες εμπνεύσεις σε μερικές δεκαετίες.

Η ποίηση ζει εκεί ακριβώς όπου την εντόπισε η νεαρή ποιήτρια και την αποτύπωσε τόσο ευαίσθητα, θαρραλέα και μοναδικά στην πρώτη της απόπειρα, την οποία είθε να μην αποκαθηλώσει ποτέ, ακόμα και όταν ωριμάσει περισσότερο και της ξανοιχτούν νέες, μεγαλύτερες ποιητικές λεωφόροι.

Με τα ίδια ρίγη και κοφτές ανάσες να τις διαβαίνει.

Βρείτε την συλλογή «Μάρτης αγνώστου μήνα» (και) εδώ.