Ανησυχία του Ο.Η.Ε για την «ηθική» της ηλεκτροκίνησης

Έκθεση του O.H.E. αναδεικνύει την πιο σκοτεινή πλευρά της ηλεκτροκίνησης, εφιστώντας την προσοχή της διεθνούς κοινότητας στα ηθικά προβλήματα που προκύπτουν σχετικά με την κατασκευή μπαταριών ηλεκτροκίνητων οχημάτων καθώς οι μέθοδοι εξόρυξης και επεξεργασίας των απαραίτητων σπάνιων γαιών όπως το κοβάλτιο και το λίθιο απέχουν παρασάγγες από αυτό που θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει καλή πρακτική.

Αναλυτικότερα, τα μεγαλύτερα κοιτάσματα του κρίσιμου για τις μπαταρίες στοιχείου κοβαλτίου βρίσκονται στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, (50% των παγκόσμιων αποθεμάτων) και για την εξόρυξή του χρησιμοποιούνται κυρίως ανήλικα παιδιά.

Σύμφωνα με την διατύπωση της έκθεσης του ΟΗΕ, για την εξόρυξη του κοβαλτίου στην ΛΔΚ εργάζονται στα ορυχεία της Νότιας Κατάνγκα  «περίπου 40.000 παιδιά τα οποία έρχονται αντιμέτωπα με εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες χωρίς να έχουν το απαιτούμενο εξοπλισμό ενώ αμείβονται με ελάχιστα χρήματα».

Η έκθεση αναφέρει επιπλέον ότι εκτός από τις χαμηλές αμοιβές και τις εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες τα παιδιά που εργάζονται στα ορυχεία κοβαλτίου υφίστανται «κάθε είδους ψυχολογική βία και κακοποίηση».

Στους κινδύνους που ενέχει η διαδικασία εξόρυξης κοβαλτίου ο ΟΗΕ καταγράφει την ενδεχόμενη εισπνοή κατάλοιπων ουρανίου σε περίπτωση που δεν υπάρχει ο απαιτούμενος εξοπλισμός από τους εργαζόμενους, αλλά και τη συσσώρευση θειϊκού οξέος σε εγκαταλελειμμένες στοές και ορυχεία, στοιχείο το οποίο μπορεί να μολύνει τον υδροφόρο ορίζοντα με ανυπολόγιστες συνέπειες.

Κινδύνους ενέχει και η διαδικασία εξόρυξη λιθίου η οποία απαιτεί την χρήση τόνων νερού με αποτέλεσμα την ταχύτερη ερημοποίηση των περιοχών που βρίσκονται κοντά στα ορυχεία. Επιπλέον όσοι εργάζονται στη διαδικασία εξόρυξης κινδυνεύουν από πνευμονικά οιδήματα και χρόνιες βλάβες του αναπνευστικού σε περίπτωση που δεν διαθέτουν τον απαιτούμενο εξοπλισμό ο οποίος θα αποτρέπει την εισπνοή των επικαθήσεων λιθίου στα ορυχεία.

Τα μεγαλύτερα αποθέματα λιθίου (58% των παγκόσμιων αποθεμάτων) βρίσκονται στην Χιλή όπου σύμφωνα με την έκθεση, στις περιοχές όπου βρίσκονται τα ορυχεία έως και το 65% των υδάτινων πόρων χρησιμοποιείται για τη διαδικασία εξόρυξης. Αυτό σύμφωνα με την έκθεση του OHE, δημιουργεί προβλήματα εκτεταμένης λειψυδρίας, οδηγώντας «στην αναγκαστική μετακίνηση και μετανάστευση πληθυσμών που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν περιοχές όπου ζούσαν ανέκαθεν οι πρόγονοί τους».

Παρά το γεγονός ότι η έκθεση του ΟΗΕ προέκυψε προσφάτως, το πρόβλημα είναι γνωστό εδώ και αρκετά χρόνια με δεδομένο ότι σπάνιες γαίες όπως το λίθιο και το κοβάλτιο χρησιμοποιούνται επίσης σε υπολογιστές και κινητά.

Σε ό,τι αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία, η αυξανόμενη ζήτηση και τα προβλήματα που συνδέονται με τη διαδικασία εξόρυξης έχουν οδηγήσει ορισμένους από τους μεγαλύτερους παίκτες να αξιοποιούν την τεχνολογία blockchain προκειμένου να διασφαλίσουν την ιχνηλασιμότητα των ορυκτών που χρησιμοποιούν στην κατασκευή των μπαταριών τους, σε μια προσπάθεια τους να περιορίσουν τις μη ορθές πρακτικές στις μακρινές χώρες όπου εξορύσσονται οι σπάνιες γαίες. Παράλληλα, γίνονται προσπάθειες απεμπλοκής από στοιχεία όπως το κοβάλτιο και το λίθιο και την αντικατάστασή τους με νέα υλικά και τεχνολογίες που δεν θα ενέχουν ανάλογους κινδύνους.

Ωστόσο, με δεδομένη τη διάδοση της ηλεκτροκίνησης, τις ποσότητες σπάνιων γαιών που απαιτούνται για την κατασκευή των μπαταριών οι οποίες ανέρχονται σε κάποια κιλά ανά αυτοκίνητο, αλλά και του γεγονότος ότι οι παραγωγές χώρες (Αφρική, Λατινική Αμερική και Κίνα) συνήθως βρίσκονται πολύ μακριά από ένα ελεγκτικό μηχανικό που δυνητικά θα μπορούσε να επιβληθεί, σίγουρα υπάρχει πολύς δρόμος ακόμα να διανυθεί προκειμένου η ηλεκτροκίνηση και η τεχνολογία της –και όχι μόνο- να αποτελέσει ένα πραγματικά φιλικό προς «κάθε» φυσικό περιβάλλον τρόπο μετακίνησης.