Το μυστικό του πλούτου: Έτσι δημιούργησαν τις περιουσίες τους οι μεγιστάνες των ΗΠΑ

Οι αυτοδημιούργητοι δισεκατομμυριούχοι, όπως ο Τζεφ Μπέζος και ο Έλον Μασκ αποκόμισαν τεράστια κέρδη στη διάρκεια της πανδημίας. Όμως νέα έκθεση δείχνει ότι τίποτα δεν λειτουργεί καλύτερα από την οικογενειακή περιουσία, προκειμένου κανείς να γίνει – και να παραμείνει – πολύ, μα πολύ πλούσιος.

Δέκα από τις πλουσιότερες οικογένειες των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειας στην οποία ανήκουν τα Walmart και των δυναστειών πίσω από βιομηχανίες όπως τα ζαχαρωτά και τα καλλυντικά, είδαν επίσης τις περιουσίες τους να απογειώνονται στη διάρκεια της πανδημίας. Συγκεκριμένα, οι περιουσίες τους αυξήθηκαν κατά $136 δισ. μέσα σε μόλις 14 μήνες, σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου Ερευνών Πολιτικής (IPS) που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη.

Η έκθεση, με τίτλο Silver Spoon Oligarchs, περιγράφει λεπτομερώς πώς αυτές οι οικογένειες όχι μόνο αύξησαν τον πλούτο τους κατά δισεκατομμύρια στη διάρκεια της περσινής χρονιάς, αλλά και εργάστηκαν για να διασφαλίσουν ότι το σύστημα θα συνεχίσει να υποστηρίζει αυτού του είδους την εκθετική αύξηση του πλούτου τους στις δεκαετίες που έπονται.

Ο Τσακ Κόλινς, ένας εκ των συγγραφέων της έκθεσης και διευθυντής του IPS σημειώνει στον Guardian: «Αν το σύστημα λειτουργούσε όπως έπρεπε, δεν θα βλέπαμε τον πλούτο να αυξάνεται διαρκώς από γενιά σε γενιά, θα έπρεπε να διαχέεται».

Το 1983, η οικογένεια Γουάλτον, ο πατριάρχης της οποίας, Σαμ Γουάλτον ίδρυσε τα Walmart, είχαν περιουσία που άγγιζε τα $2,15 δισ. (δηλαδή, $5,6 δισ. με βάση τη σημερινή αξία του δολαρίου). Μέχρι το τέλος του 2020, οι απόγονοι του Γουάλτον διέθεταν συνολικά περιουσία που ξεπερνούσε τα… $247 δισ., αύξηση που αγγίζει το 4.320%, μετά από προσαρμογή στον πληθωρισμό.

Η οικογένεια στην οποία ανήκουν οι σοκολάτες Mars, επίσης είδαν τα έσοδά τους να αυξάνονται σημαντικά και τον πλούτο τους να σημειώνει αύξηση της τάξης του 28% (δηλαδή, $21δισ.) από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι τον Μάιο του 2021.

Η δυναστεία των Mars ξεκίνησε το 1911, όταν ο Φράνκλιν και η Έθελ Μαρς άνοιξαν ένα εργοστάσιο γλυκών που κατέληξε να παράγει εξαιρετικά επιτυχημένες σοκολάτες, όπως οι Milky Way και οι Snickers, ήδη από τη δεκαετία του 1920 και του 1930. Σήμερα, οι απόγονοί τους εξακολουθούν να έχουν στα χέρια τους την επιχείρηση.

Το 2020, η περιουσία της οικογένειας άγγιζε τα $94 δισ., σύμφωνα με τη λίστα Billion-Dollar Dynasties του περιοδικού Forbes, που αποτέλεσε και μια από τις κυριότερες πηγές της έκθεσης. Το IPS συνέκρινε τις πληροφορίες της λίστας για το 2020 με μια αντίστοιχη λίστα που είχε δημοσιευθεί στο Forbes το 1983 και προσάρμοσε τις πληροφορίες που άντλησε στη σημερινή αξία του δολαρίου.

Μεταξύ του 1983 και του 2020, ο οικογενειακός πλούτος της οικογένειας Mars αυξήθηκε κατά 3.517%, δηλαδή από τα $2,6 δισ. στα $94. Ήταν μία από τις μόλις 27 οικογένειες έχουν εμφανιστεί στις λίστες του Forbes από το 1983 μέχρι το 2020, και οι οποίες είδαν συνολικά τις περιουσίες τους να αυξάνονται κατά 1.007% μέσα σε 37 χρόνια.

Ακόμη και ανάμεσα στους πλουσιότερους των πλουσίων, η… ανισότητα είναι υπαρκτή. Οι υπερβολικά πλούσιοι τα πήγαν ακόμη καλύτερα από τους λιγότερο… υπερβολικά πλούσιους εταίρους τους. Οι πέντε πλουσιότερες δυναστείες των ΗΠΑ είδαν τις περιουσίες τους να αυξάνονται κατά μέσο όρο κατά 2.484% από το 1983 μέχρι το 2020.

Οι αντίστοιχοι αριθμοί για τη μέση αμερικανική οικογένεια δεν έχουν την παραμικρή σχέση με αυτά τα στοιχεία. Από το 1989 μέχρι το 2019, την πιο πρόσφατη χρονιά για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, η περιουσία της μέσης αμερικανικής οικογένειας αυξήθηκε κατά μέσο όρο – και λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό – κατά 93%, σύμφωνα με την έκθεση.

Ο Κόλινς σημειώνει ότι οι οικογένειες αυτές δεν βγάζουν απλώς όλο και περισσότερα χρήματα, αλλά γίνονται καλύτερες στη… φοροδιαφυγή.

Η έκθεση περιγράφει έξι «συνήθειες των κατεστημένων δυναστειών» που περιλαμβάνουν τον περιορισμό των δωρεών σε φιλανθρωπίες, αλλά και την αποφυγή της φορολόγησης μέσα από εργαλεία όπως τα καταπιστεύματα των δυναστειών, που προστατεύουν τους μεγιστάνες από τη φορολόγηση σε μεταφορές χρημάτων για μεγάλα διαστήματα.

Άλλη μια συνήθειά τους είναι ο πόλεμος σε κάθε πρόταση για αύξηση της φορολογίας των πλουσίων. Η Mars Inc. έχει δαπανήσει περισσότερα από $20 εκατ. στη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών σε ομάδες πίεσης, συμπεριλαμβανομένων $720.000 που διέθεσε εντός του 2020 για «ζητήματα που σχετίζονται με την μεταρρύθμιση της φορολογίας περιουσίας και δωρεών», σύμφωνα με την έκθεση.

Η έκθεση περιγράφει επίσης αρκετές προτάσεις που ήδη βρίσκονται υπό επεξεργασία με στόχο τον περιορισμό της υπερβολικής συσσώρευσης πλούτου, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας Make Billionaires Pay (Αναγκάστε τους Δισεκατομμυριούχους να Πληρώσουν), μια πρόταση που εισήγαγαν αρκετοί γερουσιαστές με στόχο την επιβολή άπαξ φορολόγησης της τάξης του 60% επί των κερδών των δισεκατομμυριούχων στο διάστημα της πανδημίας, το 2020.

Υπάρχουν επίσης νέες πιέσεις με στόχο την αύξηση της χρηματοδότησης του IRS, της αμερικανικής υπηρεσίας συλλογής φόρων, με τα διαβόητα περιορισμένα κονδύλια, αλλά και για την αύξηση του φόρου κληρονομιάς και ακίνητης περιουσίας.

Όμως ακόμη και αν εφαρμοστούν αυτές οι προτάσεις, δεν θα φανούν αρκετές, υποστηρίζει ο Κόλινς, αν στόχος είναι να εξαλειφθούν τα «παραθυράκια» στη φορολόγηση, οι φορολογικοί παράδεισοι και συγκεκριμένοι τύποι καταπιστευμάτων που επιτρέπουν στις δυναστείες να αποκρύπτουν τον πλούτο τους.

«Υπάρχει μια εξαιρετικά ισχυρή βιομηχανία υπεράσπισης του πλούτου, με έντονο συμφέρον στη διατήρηση της ανάπτυξης του συστήματος των δυναστειών», τονίζει μιλώντας στον Guardian.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, έρευνα της ProPublica αποκάλυψε ότι οι 25 πλουσιότεροι Αμερικανοί κατέβαλαν φόρους με «πραγματικό συντελεστή» της τάξης μόλις του 3,4% στο διάστημα μεταξύ του 2014 και του 2018, παρά το γεγονός ότι την ίδια περίοδο η περιουσία τους αυξήθηκε κατά περισσότερο από $400 δισ.

«Ένας από τους λόγους που θα έπρεπε να μας ανησυχεί η αποκάλυψη της ProPublica για το μέγεθος της φοροδιαφυγής, είναι το γεγονός ότι αν και ένα ελάχιστο τμήμα αυτών των χρημάτων θα καταλήξει στη φιλανθρωπία, το μεγαλύτερο μέρος του θα περάσει στις επόμενες γενιές των οικογενειών», εξηγεί ο Κόλινς. «Επομένως, από μια άποψη, δημιουργούν την επόμενη γενιά κληρονομικών μεγιστάνων».