Μια θάλασσα αγάπης

Εντάξει. Αυτό ήταν. Ο πάγος έσπασε. Και, κατά συνέπεια, αυτό το καλοκαίρι δεν θα είναι καυτό, όπως το προηγούμενο. Από μετεωρολογικής πλευράς, αυτό φυσικά δεν στέκει: αν υπάρχει πάγος, κάνει καλό για να πέφτει η θερμοκρασία του θέρους. Ομως, από πολιτικής πλευράς είναι αλλιώς: το Αιγαίο φαντάζει ξαφνικά… θάλασσα αγάπης. Αλλά μπορεί η πολιτική να πάει κόντρα στη φυσική; Οχι. Και, δυστυχώς, η «φυσική» των ελληνοτουρκικών είναι δεδομένη και δεν αλλάζει, καθώς η Τουρκία δεν εγκαταλείπει τους επεκτατικούς της στόχους. Ισως να έχουμε πράγματι «ήσυχο» καλοκαίρι. Και μακάρι. Ομως κι αν αυτό είναι σημαντικό, δεν είναι η καρδιά του προβλήματος, που παραμένει η επιμονή για αλλαγή συνόρων.

Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν ήρθε λίγο μετά από εκείνη ανάμεσα στον αμερικανό πρόεδρο Μπάιντεν και στον Ερντογάν, κύριο εξαγόμενο της οποίας ήταν μία παράξενη φωτογραφία στην οποία μοιάζει σαν ο Ερντογάν να φιλάει γονατιστός το χέρι του Μπάιντεν. Οσο κι αν η εικόνα πράγματι το θυμίζει, μάλλον δεν συνέβη, όμως, πολιτικά, κάτι τέτοιο φαίνεται να έγινε. Ο Ερντογάν φαίνεται να έχει πλέον σαλπίσει υποχώρηση στο ζήτημα των ρωσικών πυραύλων S-400. Η μεγάλη στροφή δείχνει να είναι σε εξέλιξη, με τις ελπίδες του ότι θα μπορούσε να εκβιάσει τους Αμερικανούς, ή να τους επιβάλει τη θέλησή του ενάντια στη δική τους, να έχουν καταρρεύσει. Ο Ερντογάν δείχνει να έχει καταλάβει ότι το παρατράβηξε με την Ουάσιγκτον και όχι μόνον. Και η στάση του στη συνάντηση με τον Μητσοτάκη, λίγο αργότερα, δείχνει ότι κατάλαβε επίσης ότι αυτό του κάνει μεγαλύτερη ζημία και στα ελληνοτουρκικά απ’ όσο όφελος μπορεί να του κομίζει. Και έτσι φτάσαμε στο «ήσυχο» καλοκαίρι του 2021 και στην τουρκική θέση ότι δεν χρειαζόμαστε μεσολαβητές και μπορούμε να μιλάμε και μόνοι μας, αφού συμφωνούμε ότι διαφωνούμε, αλλά παραμένουμε όλο γλύκα και πολιτισμό μεταξύ μας…

Την ώρα πάντως που συνέβαιναν αυτά στις Βρυξέλλες, ένας τουρκικός τηλεοπτικός σταθμός πρόβαλε έναν χάρτη με αμερικανικές σημαίες στα σημεία της Ελλάδας όπου υπάρχει σήμερα αμερικανική στρατιωτική παρουσία. Η εικόνα αυτή, που οι Τούρκοι άργησαν να τη συνειδητοποιήσουν αλλά τώρα την ένιωσαν καλά, τους ενοχλεί και τους ανησυχεί, ιδίως καθώς, σε μεγάλο βαθμό, είναι οι ίδιοι που την πυροδότησαν. Πιεσμένη από ευρύτερες εξελίξεις, κυρίως όμως από τη σχέση της με τους Αμερικανούς, η Τουρκία θέλει ξαφνικά να αφήσει για λίγο στην άκρη τη χαντζάρα του σουλτάνου και να υποδυθεί τον καλό γείτονα με την Ελλάδα, σε μία από τις πολλές στροφές τακτικής που έχει στο ενεργητικό της. Τώρα ψάχνει όψιμα τρόπο να μην αποκοπεί από τη Δύση, κάτι που μόνη της μέχρι σήμερα σταθερά επιχειρούσε ελπίζοντας ότι θα γίνει «ίση» μαζί της.

Ομως στα ελληνοτουρκικά όλα τα παραπάνω είναι ακριβώς αυτό: τακτική. Δεν είναι στρατηγική, η οποία παραμένει απολύτως αμετάβλητη. Και οι τακτικές αλλάζουν, αυτή είναι η φύση τους. Οπότε όλα μέλι γάλα μεν, πλην όμως θα πρέπει να μην το δένει και απόλυτα η ελληνική πλευρά ότι το καλοκαίρι θα είναι σίγουρα ήσυχο. Ετσι δείχνει, αλλά Τουρκία και αξιοπιστία δεν πάνε μαζί. Κυρίως όμως θα πρέπει να μην παρασυρθεί από τη χαρά της σχετικά με το τι θα συζητάει εις το εξής με την Αγκυρα, της οποίας οι διεκδικήσεις κάθε άλλο παρά έχουν αποσυρθεί. Τα θέματα χαμηλής πολιτικής είναι μια χαρά: μπορούμε για παράδειγμα να μειώσουμε τα τέλη ελλιμενισμού στις (πολλές) τουρκικές θαλαμηγούς που φτάνουν στη Μύκονο – να μια πολύ ωραία πράξη καλής θέλησης. Αλλά δεν μπορούμε λ.χ. να συζητάμε για «θαλάσσιες ζώνες» που θα καθιστούσαν άλλα νησιά περίκλειστα από τουρκική θάλασσα. Ποτέ και με τίποτα.