ΗΠΑ: Εργαζόμενοι «δύο ταχυτήτων» λόγω εμβολιασμού

Μέχρι πρότινος, αμερικανικές εταιρείες προσπαθούσαν να δελεάσουν τους διστακτικούς υπαλλήλους τους να εμβολιαστούν, δίνοντάς τους από μετρητά μέχρι επιπλέον ημέρες άδειας μετ’ αποδοχών.

Πλέον, όμως, καθώς τα ποσοστά εμβολιασμένων αυξάνονται στις ΗΠΑ -έστω και με τάσεις επιβράδυνσης- οι όροι δείχνουν να αλλάζουν.

Αρκετές αμερικανικές εταιρείες υιοθετούν πιο σκληροπυρηνική τακτική και εντείνουν τις πιέσεις προς τους εργαζόμενούς τους, καθιστώντας -ελάχιστες άμεσα και οι περισσότερες έμμεσα- υποχρεωτικό τον εμβολιασμό.

Προς το παρόν, γράφει η Wall Street Journal, η πρακτική αυτή «εφαρμόζεται κυρίως σε τράπεζες, νομικές εταιρείες και συναφείς επιχειρήσεις», που ζητούν από τους υπαλλήλους τους να τους προσκομίσουν πιστοποιητικό εμβολιασμού, προτού επιτραπεί η μαζική επιστροφή τους σε γραφεία και συσκέψεις.

Τον «δρόμο» άνοιξε στα τέλη Μαΐου με σχετικές οδηγίες της η ομοσπονδιακή Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών στην Απασχόληση (EEOC) στις ΗΠΑ.

Επικαλούμενη την ομοσπονδιακή νομοθεσία, ανέφερε ότι δεν απαγορεύεται σε νομικά πρόσωπα να απαιτούν από το προσωπικό τους την προσκόμιση αποδεικτικού εμβολιασμού, πλην όμως υπό κάποιες προϋποθέσεις.

Αφενός, τη διασφάλιση του απορρήτου των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.

Αφετέρου, την παροχή κατάλληλων χώρων και μέσων -συμπεριλαμβανομένης της τηλεργασίας, όπου είναι εφικτή- για την άνευ διακρίσεων απασχόληση όσων υπαλλήλων παραμένουν ανεμβολίαστοι για λόγους υγείας ή θρησκείας (όπως προβλέπεται σε ορισμένες αμερικανικές πολιτείες), αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν αρκετοί στην πρόσβαση σε εμβόλια κατά του κοροναϊού.

Από τις… οδηγίες, την πράξη

Aπό την περασμένη εβδομάδα, η Goldman Sachs -που έχει απορρίψει το ενδεχόμενο συνέχισης της τηλεργασίας- ζήτησε από τους υπαλλήλους της να ενημερώσουν το αρμόδιο τμήμα για το εάν έχουν εμβολιαστεί πλήρως ή μη.

Οι πιστοποιημένα ανοσοποιημένοι, διεμήνυσε, θα μπορούν να εργάζονται στα γραφεία τους χωρίς τη χρήση μάσκας (βάσει των οδηγιών των αρμόδιων αμερικανικών αρχών).

Η χρήση της παραμένει, αντίθετα, υποχρεωτική για όσους δεν έχουν πλήρως εμβολιαστεί.

Σε εθελοντική ενημέρωση για το καθεστώς ανοσοποίησής τους κάλεσαν τους υπαλλήλους τους άλλες τράπεζες, όπως η Morgan Stanley και η Wells Fargo & Co.

Ο τεχνολογικός κολοσσός Salesforce.com Inc ήδη ζητά από τους υπαλλήλους του, που δήλωσαν πλήρως εμβολιασμένοι, να επιστρέψουν στα γραφεία τους, πλην όμως κατά ομάδες των 100 ατόμων.

Η αεροπορική εταιρεία Delta Air Lines ανακοίνωσε ότι εφεξής θα προσλαμβάνει μόνο εμβολιασμένους, χωρίς το μέτρο να επηρεάζει το προσωπικό που ήδη απασχολεί.

Στο ίδιο μήκος κύματος, η United Airlines ανακοίνωσε ότι θα απαιτεί από τους νεοπροσληφθέντες υπαλλήλους της να προσκομίζουν αποδεικτικό εμβολιασμό, εντός μίας εβδομάδας από την πρόσληψή τους.

Στο μεσοδιάστημα, από τον Μάρτιο κιόλας -πολύ πριν από τις οδηγίες της EEOC- η νομική εταιρεία Lockridge Grindal Nauen ανακοίνωσε στους 100 υπαλλήλους της ότι θα πρέπει να εμβολιαστούν, χωρίς να γίνονται δεκτές εξαιρέσεις για ιατρικούς ή θρησκευτικούς λόγους.

Οι εργαζόμενοι δεν κλήθηκαν να προσκομίσουν αποδεικτικά εμβολιασμού, γράφει η WSJ, αλλά να ενημερώσουν την εταιρεία όταν ανοσοποιηθούν, ώστε να προγραμματίσει την πλήρη επαναλειτουργία των γραφείων της.

Κατά τη διοίκηση, δεν υπήρξαν αντιρρήσεις στις απαιτήσεις της, με τις οποίες συμμορφώθηκαν όλοι, αναφέρει.

Κάτι, πάντως, που δεν θα πρέπει να θεωρείται συλλήβδην δεδομένο.

Οι πρώτες προσφυγές

Έπειτα από έναν και πλέον χρόνο σκληρής μάχης με την πανδημία, ομάδα υγειονομικών και η διοίκηση στο Νοσοκομείο Μεθοδιστών του Χιούστον βρίσκονται πλέον στα «μαχαίρια».

Αιτία: η απόφαση της διοίκησης -που μέχρι την άνοιξη προσέφερε χρηματικά ποσά σε όσους εργαζόμενους ανοσοποιούνταν- να καταστήσει για όλο το προσωπικό του νοσοκομείου υποχρεωτικό τον εμβολιασμό κατά της Covid-19.

Η αρχική διορία έληγε στις αρχές Ιουνίου. Σύμφωνα με ανακοίνωση του νοσοκομείου, η συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων συμμορφώθηκε.

Μικρό ποσοστό εξαιρέθηκε για ιατρικούς λόγους ή αιτήθηκε παράτασης της διορίας για να προλάβει να εμβολιαστεί.

Όμως, 178 εργαζόμενοι -που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες- τέθηκαν σε διαθεσιμότητα και βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο απόλυσης, σε περίπτωση που δεν εμβολιαστούν μέχρι στις 21 του μήνα.

Τουλάχιστον 117 εν τω μεταξύ -με επικεφαλής μία νοσοκόμα- προσπαθούν να βάλουν από τις αρχές Μαΐου «πάγο» στην όλη διαδικασία.

Υπέβαλαν μάλιστα μήνυση κατά της διοίκησης του νοσοκομείου, κατηγορώντας την ότι «εξαναναγκάζει τους εργαζόμενους να γίνουν ανθρώπινα “ινδικά χοιρίδια”, ως προϋπόθεση για την απασχόλησή τους».

Προ ημερών, δικαστήριο του Τέξας απέρριψε τη μήνυση. Ο δικηγόρος των εναγόντων δηλώνει τώρα αποφασισμένος να φτάσει την υπόθεση μέχρι και το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, εάν χρειαστεί.

Προς το παρόν, ειδικοί αναφέρουν στο δίκτυο NBC ότι η δικαστική απόφαση του Τέξας «θα μπορούσε να ενθαρρύνει άλλες εταιρείες [στις ΗΠΑ] στο να καταστήσουν υποχρεωτικό τον εμβολιασμό των εργαζομένων τους», παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη μήνυση αφορά σε απασχολούμενους στον κλάδο της υγείας.

«Μαστίγιο και καρότο»

«Οι περισσότερες εταιρείες θέλουν να γνωρίζουν εάν είναι εμβολιασμένοι οι εργαζόμενοί τους», λέει στο NBC ο Άντριου Τσάλεντζερ, αντιπρόεδρος της Challenger, Gray & Christmas, μίας εταιρείας coaching και επαναπροώθησης στελεχών επιχειρήσεων στην αμερικανική αγορά εργασίας.

Όμως, «σύμφωνα με πρόσφατη έρευνά μας», παρατηρεί, «μόλις το 3% των αμερικανικών εταιρειών αναμένεται να καταστήσει υποχρεωτικό τον εμβολιασμό για την επιστροφή των υπαλλήλων στα γραφεία».

Οι περισσότερες εταιρείες στις ΗΠΑ, αναφέρει, «ακολουθούν μία προσέγγιση “καρότου και μαστιγίου”, προσφέροντας κίνητρα στους εμβολιασμένους, όπως περισσότερες ημέρες άδειας ή μη χρήσης της μάσκας στο γραφείο».

Ένας από τους βασικούς λόγους, αναφέρει ο Τσάλεντζερ, είναι ότι το θέμα του υποχρεωτικού εμβολιασμού «έχει γίνει περισσότερο πολιτικό, παρά ιατρικό».

Οι New York Times φωτίζουν, πάντως, και μια άλλη, σημαντική παράμετρο.

Αν και στις ΗΠΑ «οι εταιρείες μπορούν να καταστήσουν υποχρεωτικό τον εμβολιασμό» για τους εργαζόμενούς τους, αναφέρει η έγκριτη αμερικανική εφημερίδα, «πολλές αποφεύγουν το ακανθώδες ζήτημα».

«Κάποιες δεν θέλουν να το επιβάλλουν, μέχρι τα εμβόλια κατά του κοροναϊού να λάβουν πλήρη έγκριση από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), ο οποίος έχει έως τώρα χορηγήσει μόνο άδεια έκτακτης ανάγκης για τα τρία εμβόλια που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ».

«Άλλες, συμπεριλαμβανομένων νοσοκομείων», γράφει το δημοσίευμα, «προτίμησαν να μην εκδώσουν ανάλογες οδηγίες, για την αποφύγουν τις μηνύσεις».

«Φρένο» από πολιτείες

Πέρα από τις ιδιωτικές εταιρείες, στις οδηγίες του EEOC αναφέρεται ότι οι κυβερνητικοί φορείς, τα σχολεία και οι ένοπλες δυνάμεις μπορούν επίσης να ζητούν πιστοποιητικά εμβολιασμού για την είσοδο στις εγκαταστάσεις τους, την παροχή υπηρεσιών και για ταξίδια.

Γι’ αυτό, επικαλείται απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ από το 1905, για τον εμβολιασμό τότε κατά της ευλογιάς.

Ανά την αμερικανική επικράτεια, ωστόσο, οι σχετικοί νόμοι σήμερα ποικίλουν, αναλόγως την πολιτεία.

Στη Νότια Καρολίνα, για παράδειγμα, οι οδηγίες της ομοσπονδιακής επιτροπής «σκοντάφτουν» στις διατάξεις της πολιτειακής νομοθεσίας ειδικά για τους κυβερνητικούς φορείς.

Αλλού, λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα.

Μετά το Αρκάνσας και τη Φλόριντα, φερ’ ειπείν, υπεγράφη προ ημερών και στο Τέξας υπεγράφη νόμος, που απαγορεύει σε επιχειρήσεις και κυβερνητικούς φορείς να ζητούν ψηφιακό πιστοποιητικό εμβολιασμού από υπαλλήλους και πολίτες.

Ο δρόμος μέχρι το φθινόπωρο -με την πλήρη επαναλειτουργία επιχειρήσεων και τη νέα σχολική χρονιά- φαντάζει στις ΗΠΑ ήδη μακρύς.