Γιώργος Χατζημάρκος: Αγνοήσαμε το πολιτικό κόστος, σώσαμε ανθρώπινες ζωές

Η ιστορία έχει θέση για εκείνους που έδρασαν. Όταν μάλιστα με μια και μόνη επιλογή σου, διαμορφώνεις το μέλλον πολλών, δεν υπάρχουν περιθώρια για λάθη. Ο Γιώργος Χατζημάρκος πήρε μια απόφαση τον Νοέμβριο του 2019 να σφραγίσει μια γέφυρα προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις και δεχόμενος αφόρητες πιέσεις να την κρατήσει ανοικτή. Όσα όμως ο νους δεν ξέρει τα καλύπτει η σωστή ανάγνωση των στοιχείων αλλά και η διαίσθηση. Η γέφυρα 13 μέρες μετά κατέρρευσε.

Αν παρέμενε ανοικτή κανείς δεν γνωρίζει σε ποιο ποσοστό το μέλλον ανθρώπων και οικογενειών θα είχε διαφοροποιηθεί. Η ιστορία θα μπορούσε να τελειώσει εδώ. Όμως μόλις ξεκίνησε. Πριν λίγες μέρες εγκαινιάστηκε σε χρόνο ρεκόρ η καινούργια γέφυρα του ποταμού Μάκαρη. Ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου πήρε την σωστή απόφαση. «Η γέφυρα αυτή λειτούργησε, παράλληλα  ως καταλύτης στην αλλαγή του χάρτη της Πολιτικής Προστασίας στην Ελλάδα, αφού έγινε αφορμή να κατοχυρωθεί θεσμικά η έννοια του επαπειλούμενου κινδύνου» μας δηλώνει.

Αντικαταστήσατε σε μόλις 18 μήνες μια κατεστραμμένη γέφυρα στη Ρόδο με μια ολοκαίνουργια. Η κατασκευή της γέφυρας του ποταμού Μάκαρη, τι δείχνει ως προς τον τρόπο λειτουργίας της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου κ. Χατζημάρκο; 

Η νέα γέφυρα του ποταμού Μάκαρη, στην κεντρική οδική αρτηρία του νησιού της Ρόδου, είναι όντως ένα έργο πολλαπλών συμβολισμών. Καταρχήν, γιατί τον Νοέμβριο του 2019 την κλείσαμε μόλις διαπιστώσαμε την επικινδυνότητα της και 13 ημέρες μετά κατέρρευσε εν μέσω της καταιγίδας με την ονομασία »Γηρυόνης».

Είναι το έργο για το οποίο δεν χάθηκε ούτε μια μέρα, που ολοκληρώθηκε μόλις 18 μήνες μετά την κατάρρευση της παλιάς γέφυρας, χρόνος ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα, αν και ήταν ένα σύνθετο έργο. Η γέφυρα αυτή λειτούργησε, παράλληλα  ως καταλύτης στην αλλαγή του χάρτη της Πολιτικής Προστασίας στην Ελλάδα, αφού έγινε αφορμή να κατοχυρωθεί θεσμικά η έννοια του επαπειλούμενου κινδύνου.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η πολιτεία παρεμβαίνει πριν την καταστροφή για να τη αποτρέψει και όχι εκ των υστέρων για να καταμετρήσει και να κλείσει πληγές.  Το έργο στο οποίο τα αντανακλαστικά της δημόσιας διοίκησης λειτούργησαν άψογα προστατεύοντας την ανθρώπινη ζωή, στέκεται σήμερα ως σύμβολο διαχείρισης και αυτό το μήνυμα έστειλαν με την παρουσία τους οι δύο υπουργοί που παραβρέθηκαν στα εγκαίνια.

Αν υπήρχε η δυνατότητα να μας κάνετε έναν σύντομο απολογισμό του έως σήμερα έργου της περιφέρειας ποιους τίτλους θα βάζατε;

Κεντρικό τίτλο θα έβαζα τον επαναπροσδιορισμό των εννοιών της πολιτικής ευθύνης και του πολιτικού κόστους. Από την πρώτη μέρα των καθηκόντων μας ως Περιφερειακή Αρχή, αναλάβαμε δέσμευση και υπόσχεση, να αγνοήσουμε το πολιτικό κόστος, να αναλάβουμε την πολιτική ευθύνη.

Το κάνουμε πράξη καθημερινά, ακόμα κι όταν δεχόμαστε ανελέητο πόλεμο, όπως στην περίπτωση της γέφυρας του Μάκαρη. Η επιμονή μας να αγνοούμε το πολιτικό κόστος, είχε ως αποτέλεσμα να σωθούν ανθρώπινες ζωές.

Αυτό ήταν ίσως το πιο «κραυγαλέο» παράδειγμα, όμως κάθε φορά που λειτουργήσαμε σε αυτή τη βάση, το αποτέλεσμα δικαίωσε την επιλογή μας προς όφελος των τοπικών κοινωνιών της Περιφέρειάς μας.

Είμαστε η Περιφερειακή Αρχή που έσπασε τα στεγανά των αρμοδιοτήτων. Πολλοί μας είπαν, όταν ξεκινήσαμε να το συζητάμε αυτό πριν από χρόνια, ότι είμαστε αφελείς, διότι στην Ελλάδα, όποιος δεν κρύβεται πίσω από την αρμοδιότητα, δεν επιβιώνει πολιτικά.

Εμείς το κάναμε το πείραμα και αποδείξαμε ότι όχι μόνο ζούμε, αλλά και ότι η κοινωνία επιβράβευσε το γεγονός αυτό. Ότι δηλαδή βγαίνουμε μπροστά, σε όλα τα θέματα, δεν κρυφτήκαμε ποτέ και σε κανένα ζήτημα. Δεν ψάξαμε για άλλοθι για τίποτα και σηκώσαμε πάνω μας κάθε βάρος από όπου κι αν ήρθε. Βάλαμε όλα τα θέματα πάνω στο τραπέζι. Χαράξαμε συγκεκριμένο σχέδιο και το εφαρμόσαμε με προσήλωση.

Η πανδημία χτύπησε με σφοδρότητα σχεδόν όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής. Φαίνεται ωστόσο πως το τουριστικό μας προϊόν θα αντέξει. Από τα στοιχεία που έχετε στη διάθεση σας θεωρείτε ότι τα νησιά της περιφέρειας σας, δείχνουν αντοχές; Σε σχέση με την επίσης ιδιαίτερη περσινή χρονιά, που βλέπεται να κυμανθούν οι αφίξεις;

Κάθε μέρα που περνά, η παγκόσμια τουριστική βιομηχανία προσπαθεί να κερδίσει λίγο από το έδαφος που έχασε λόγω της πανδημίας. Τα νησιά μας συμμετέχουν σε αυτό τον αγώνα με όλες τις δυνάμεις τους.

Το 2020, μέσα στη δίνη της πανδημίας, έδωσαν έναν αγώνα αντοχής και τα κατάφεραν. Σταθήκαμε όρθιοι, σε σύγκριση με άλλους, ανταγωνιστικούς προορισμούς που δεν ξεκίνησαν καν.  Δεν ήταν εύκολο, δεν ήταν δεδομένο.

Χρειάστηκε σκληρή και σοβαρή δουλειά από όλους μας. Ήταν ένας άθλος. Δεν φοβηθήκαμε το 2020. Είναι δυνατόν να φοβηθούμε το 2021, όπου και την εμπειρία έχουμε και περισσότερα όπλα μάς έχει δώσει η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα;

Υποδεχθήκαμε πανέτοιμοι τις πρώτες πτήσεις της σεζόν, στις 13 Μαΐου. Όμως δεν εξαρτώνται όλα από μας. Κάθε χώρα ακολουθεί τους δικούς της κανόνες, τα δικά της πρωτόκολλα.

Σύντομα, θα ξεπεράσουμε μαζί με όλες τις χώρες την περίοδο αυτή της προσπάθειας απόκτησης κοινού βηματισμού και θα μπούμε ξανά με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα στον αγώνα που οι νησιώτες μας ξέρουν πολύ καλά να δίνουν.

Εκτιμώ ότι η φετινή χρονιά θα είναι πολύ καλύτερη από πέρυσι και αυτό θα αρχίσει να γίνεται περισσότερο εμφανές από τον ερχόμενο μήνα.

Άλλωστε, το 2020 κτίσαμε την ταυτότητα ενός ώριμου τουριστικού προορισμού, που εμπνέει εμπιστοσύνη στους επισκέπτες του, που έχει αποδείξει ότι ακόμα και στα πιο δύσκολα σχεδιάζει και εφαρμόζει λύσεις για όλα τα προβλήματα.

Αυτήν την εμπιστοσύνη την εισπράττουμε σήμερα.  Οι νέες γραμμές της αεροπορικής εταιρείας Wizz Air, για Ρόδο και Μύκονο από Abu Dhabi έρχονται σε μια περίοδο που η παγκόσμια τουριστική βιομηχανία αγωνίζεται να επιστρέψει. Αναζητά ώριμους τουριστικούς προορισμούς και τους βρίσκει στο Νότιο Αιγαίο.

Το οδικό δίκτυο των νησιών της περιφέρειας νοτίου Αιγαίου είναι όπως το θέλετε ή παρατηρούνται προβλήματα; Είναι προτεραιότητα η οδική ασφάλεια για εσάς;

Το οδικό δίκτυο ήταν μια από τις πρώτες προτεραιότητες, λόγω της κακής κατάστασης που βρισκόταν, σε όλα τα νησιά. Δρομολογήσαμε και υλοποιούμε τις μεγαλύτερες παρεμβάσεις αναβάθμισης του οδικού δικτύου στην ιστορία των νησιών, με σκοπό να διαμορφώσουμε μια νέα πραγματικότητα, όσον αφορά την οδική ασφάλεια.

Μέχρι στιγμής έχουμε καλύψει δεκάδες χιλιόμετρα με αντικατάσταση του πεπαλαιωμένου και ακατάλληλου φωτισμού, με τοποθέτηση χιλιάδων ιστών οδοφωτισμού σε σημεία που δεν είχαν φωτιστεί ποτέ, δεκάδες χιλιόμετρα με στηθαία ασφαλείας και αποκαταστάσεις επικίνδυνων σημείων.

Μελετήσαμε και δημοπρατήσαμε με μια νέα φιλοσοφία μια πολύ μεγάλη σειρά από έργα συντήρησης του οδικού δικτύου, με την εγκατάσταση αναδόχων σε βάθος τριετίας, σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, για να έχουμε ανά πάσα στιγμή τη δυνατότητα της άμεσης παρέμβασης.

Τη νέα αντίληψη στα έργα συντηρήσεων απηχεί και η εγκατάσταση, για πρώτη φορά, υπηρεσίας 24ωρης εποπτείας και τεχνικού ελέγχου του οδικού μας δικτύου. Ένα έργο που έρχεται να καλύψει πραγματικές ανάγκες, να καλύψει την απόσταση που μας χωρίζει από σύγχρονους αυτοκινητόδρομους.

Όλα τα παραπάνω, συνιστούν την οριστική αλλαγή εποχής στην οδική ασφάλεια. Το 2021 είναι η χρονιά στην οποία αρχίζει να φαίνεται στους δρόμους μας η σκληρή δουλειά που προηγήθηκε.

Τα νησιά είναι επαρκώς θωρακισμένα σε νοσοκομεία, κέντρα υγείας και έχουν τον αναγκαίο εξοπλισμό αλλά και πάνω από όλα τον απαιτούμενο αριθμό γιατρών και προσωπικού;

Ο τομέας της υγείας, πολύ περισσότερο στα νησιά, είναι μια διαρκής μάχη. Σε μια Περιφέρεια 48 κατοικημένων νησιών, ήταν και παραμένει το μεγάλο στοίχημα. Συναντήσαμε μια κατάσταση με τεράστιες ελλείψεις.

Δουλέψαμε εντατικά πάνω σε αυτό, από την αρχή της θητείας μας το 2014, με πρωτοβουλίες πρωτοφανείς για τα δεδομένα της αυτοδιοίκησης στη χώρα, όπως η θέσπιση κινήτρων για την στελέχωση με ιατρικό προσωπικό των Κέντρων Υγείας των μικρών νησιών.

Διαθέσαμε μεγάλο μέρος από ίδιους και ευρωπαϊκούς πόρους για νέες δομές και για ενίσχυση των υφισταμένων, με αναβάθμιση του εξοπλισμού τους, με ασθενοφόρα και γενικώς, με ό,τι μας ζητήθηκε.

Η πανδημία εκτόξευσε κατακόρυφα τις ανάγκες υγειονομικής θωράκισης των νησιών μας κι εμείς είδαμε σε αυτήν την κρίση μια ευκαιρία για να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο τις δομές υγείας.  Η Περιφέρεια, αυτό τον χρόνο της πανδημίας, απέδειξε ότι είναι ένας οργανισμός ζωντανός, με κοινωνικά αντανακλαστικά.

Δουλέψαμε πολύ σκληρά ξεπερνώντας κάθε γνωστό όριο. Δώσαμε φυσικά προτεραιότητα στην υγεία και στην κοινωνία. Στηρίξαμε και ενισχύσαμε τις δομές υγείας των νησιών μας με τρόπο καθοριστικό. Κάναμε παρεμβάσεις στοχευμένες και σε στενή συνεργασία με τους ειδικούς και δώσαμε πόντους κρίσιμους στο αίσθημα ασφάλειας των νησιωτών, εντατικοποιήσαμε την κοινωνική μας δράση για να βρεθούμε πιο κοντά στους συμπολίτες μας, που είχαν την μεγαλύτερη ανάγκη.

Ακόμα και πρόσληψη προσωπικού στα νοσοκομεία μας πετύχαμε να χρηματοδοτήσουμε σε συνεννόηση με την Κυβέρνηση, μέσα από τους ευρωπαϊκούς πόρους της Περιφέρειας μας. Μέχρι σήμερα έχουμε διαθέσει άνω των 20 εκατ. ευρώ, μόνο για την υγεία, με τις δομές υγείας στα νησιά μας να βρίσκονται σαφώς σε πολύ καλύτερο επίπεδο.

 

Έχουν θωρακιστεί τα νησιά μας από φυσικές καταστροφές και ακραία καιρικά φαινόμενα κ. Χατζημάρκο;

Η κλιματική αλλαγή διαμορφώνει νέες συνθήκες στο περιβάλλον. Προσαρμοζόμαστε και οργανώνουμε την δουλειά μας με τρόπο που να απαντά αποτελεσματικά στις ανάγκες. Σε όλα τα νησιά της Περιφέρειας μας, και για πρώτη φορά στην ιστορία τους, δημοπρατούνται έργα αντιπλημμυρικής προστασίας για περίοδο τριετίας, όπως κάναμε και για την συντήρηση του οδικού δικτύου.

Με το νέο αυτό πλαίσιο, θα μπορούμε να παρεμβαίνουμε έγκαιρα και να προλαμβάνουμε καταστάσεις. Να μην ακολουθούμε τα γεγονότα. Να προηγούμαστε.  Παράλληλα, ολοκληρώσαμε το μεγαλύτερο έργο καθαρισμού ρεμάτων και αντιπλημμυρικής προστασίας στην ιστορία των νησιών μας.

Το κάναμε ακόμα και όταν δεν είχαμε καμία αρμοδιότητα για αυτό. Το κάναμε γιατί ποτέ δεν βάλαμε το πολιτικό κόστος πάνω από την ορθή απόφαση που έπρεπε να ληφθεί, για να σωθούν ανθρώπινες ζωές.

Παρατηρούμε πως γίνονται πολλά έργα επεξεργασίας απορριμμάτων και αυτό είναι καλό. Θεωρείτε πως βρισκόμαστε σε μια χρονική στιγμή «ευκαιρία» να επιλυθεί όποιο ζήτημα εν γένει υπάρχει με τα απορρίμματα και τα λύματα;

Το Νότιο Αιγαίο, είχε μέχρι πρότινος ένα ακόμη ρεκόρ, αλλά δυστυχώς αρνητικό. Είχε τον μεγαλύτερο αριθμό ανεξέλεγκτων ΧΑΔΑ, και τα αντίστοιχα πρόστιμα από την Ευρώπη. Όλοι οι μικροί παράδεισοι του Αιγαίου αξίζουν περιβαλλοντικής αναβάθμισης και σήμερα, με την ίδρυση του περιφερειακού ΦΟΔΣΑ Νοτίου Αιγαίου, διαμορφώνεται ήδη μια νέα πραγματικότητα.

Με την συνεργασία των Δήμων των νησιών μας και της Περιφέρειας, ο ΦΟΔΣΑ  προχωρά στη δημοπράτηση μεγάλων έργων για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Η αρχή έγινε με Μήλο, Ρόδο, Σαντορίνη και Κάρπαθο και θα ακολουθήσουν όλα τα νησιά.

Ξεκινάει μια νέα περίοδος περιβαλλοντικής υπευθυνότητας. Η οικονομική και τουριστική ανάκαμψη δεν μπορεί παρά να διέρχεται και μέσα από το έμπρακτο ενδιαφέρον για την προστασία του περιβάλλοντος.

Ειδικά, σε μία Περιφέρεια που η βασική πηγή πλούτου της είναι το περιβάλλον. Τουρισμός και Περιβάλλον είναι αλληλένδετα. Επιδιώκουμε τουρισμό με ασφάλεια, ανάπτυξη με βιωσιμότητα. Στο Νότιο Αιγαίο απαντάται η πρόκληση της επόμενης μέρας για τη χώρα. Το στοίχημα που βάλαμε, μεγάλο. Και σκοπεύουμε να το κερδίσουμε.

 «Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι η τελευταία μεγάλη ευκαιρία για την ανοικοδόμηση της χώρας μετά από την πρωτοφανή ύφεση που επιφέρει η υγειονομική κρίση, η οποία ήρθε και προστέθηκε πάνω σε μια δεκαετή δημοσιονομική ύφεση» μας είχατε δηλώσει προ μηνών. Έχετε και σήμερα την ίδια άποψη που η διαδικασία εκταμίευσης κεφαλαίων είναι στη τελική ευθεία; Είστε αισιόδοξος και γιατί πως δεν θα χαθεί αυτή η ευκαιρία;

Θα το επαναλάβω! Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι μια πολύ μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα. Μέσα από την αγωνία της κάθε περιόδου, γεννιέται και η ελπίδα για κάτι νέο. Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0, που κινητοποιεί συνολικούς επενδυτικούς πόρους 57,4 δις ευρώ, μπορεί, και πρέπει, να γίνει ο καταλύτης της ανάπτυξης την επόμενη μέρα της πανδημίας.

Αυτή την φορά δεν είναι αριθμοί, ποσά και ποσοστά. Αυτή την φορά είναι ευκαιρίες. Ευκαιρίες και άνθρωποι. Μια κοινωνία που μπορεί να βγει πιο ψηλά και να πάρει ανάσες. Αυτή η ευκαιρία δεν μπορεί να πάει χαμένη

Η Περιφέρειά μας είναι σε συνεχή επαφή με τα κυβερνητικά στελέχη. Από την μέχρι σήμερα λειτουργία μας  έχουμε αποδείξει  ότι η περίοδος των χαμένων ευκαιριών έχει λήξει οριστικά. Το Νότιο Αιγαίο είναι πια στην πρωτοπορία. Η παρουσία μας και στην εθνική προσπάθεια απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, θα είναι απολύτως θετική. Προετοιμαζόμαστε μεθοδικά γι αυτό.

 

Ο νέος εκλογικός νόμος κατά την άποψη σας, μεταφέρει την αυτοδιοίκηση πιο κοντά στον ορισμό της; Επίσης, θεωρείτε πως η οριοθέτηση των αρμοδιοτήτων μεταξύ Α και Β βαθμού αυτοδιοίκησης που επιχειρείται θα επιλύσει χρονίζοντα προβλήματα;

Ο νέος εκλογικός νόμος έρχεται να βάλει τέλος σε μια περίοδο εργαλειοποίησης της μειοψηφίας και να επαναφέρει την κυβερνησιμότητα στην αυτοδιοίκηση. Η αυτοδιοίκηση μπορεί και πρέπει να έχει ρόλο στο σχέδιο εξόδου της χώρας από την αγωνία που δημιούργησαν οι συνθήκες των τελευταίων χρόνων.

Πρώτα η οικονομική κρίση, μετά η πανδημία. Ο νέος εκλογικός νόμος έρχεται να της δώσει αυτή τη δυνατότητα.  Η αυτοδιοίκηση, όπου λειτούργησε συνθετικά, προσθετικά, με σχέδιο και αποφασιστικά, υπήρξε καταλύτης προόδου. Αυτή το μοντέλο αυτοδιοίκησης υπηρετεί με συνέπεια η Περιφέρειά μας και θα συνεχίσει να το κάνει.