Αγαπημένοι μας πατεράδες, χρόνια σας πολλά και κάτι ακόμα

Στις περισσότερες χώρες, όπως και στην Ελλάδα, γιορτάζεται κάθε τρίτη Κυριακή του Ιουνίου. Έτσι, φέτος η γιορτή του πατέρα 2021 πέφτει την Κυριακή 20 Ιουνίου.

Η ημέρα του πατέρα φαίνεται πως είναι αμερικανικής εμπνεύσεως εορτασμός και θεωρείται συμπληρωματικός της ημέρας της μητέρας.

Εμπνεύστριά της είναι η Αμερικανίδα Σονόρα Σμαρτ–Ντοντ που ήθελε να τιμήσει τιμήσει τον πατέρα της και βετεράνο του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου, αλλά και όλους τους υπόλοιπους βετεράνους πατέρες του εν λόγω πολέμου. Ο εορτασμός έγινε στις 19 Ιουνίου 1910 στο Σποκέιν της Ουάσινγκτον.

Μια απόπειρα εορτασμού της ημέρας του πατέρα είχε γίνει νωρίτερα, από την Γκρέις Γκόλντεν Κλέιτον και συγκεκριμένα στο Φέαρμοντ της Δυτικής Βιρτζίνια των Ηνωμένων Πολιτειών στις 5 Ιουλίου 1908. Η Κλέιτον ήθελε να τιμήσει τους 210 νεκρούς πατεράδες που έχασαν τη ζωή τους σε ορυχείο στην αποκαλούμενη τραγωδία του Μόνονγκα.

Οι Έλληνες πατεράδες και η αμήχανη αγάπη τους

Άντρες οι πατεράδες μας, άντρες-παιδιά, μεγαλωμένοι με όλα εκείνα τα συστατικά του πρηγούμενου αιώνα: τα «παντελόνια», τα «οι άντρες δεν κλαίνε», τα «είσαι αντράκι εσύ»…

Μαγκωμένο το χάδι των περισσότερων, μουδιασμένες οι εκφράσεις. Σιωπές, λίγα, σπάνια, λυτρωτικά χαμόγελα, αυστηρότητα, πολλές ώρες δουλειάς, ίσως κάποια πάθη. Αυτή είναι η κυρίαρχη μυθολογία του Έλληνα πατέρα. Πλάι του, μια μάνα τρεχάτη σε χίλιες δουλειές, αυστηρή ή πιο ήπια, ισορροπίστρια των διαθέσεων της οικογένειας και του σπιτιού.

Στιβαρός ο πατέρας. Σεβάσμιο πρόσωπο. Κάποιες γενιές του μιλούσαν στον πληθυντικό. Είκοσι χρονών παιδιά, τα παλιά τα χρόνια, γίνονταν μπαμπάδες. Ήταν μωρά οι ίδιοι κι όμως ξεκινούσαν οικογένεια. Άλλα ήθη, άλλες σημασίες, άλλες προτεραιότητες. Ολόκληρες γενιές θέριεψαν και άνθισαν πάνω σε αβέβαια χώματα, σε σπίτια μικρά, με οικονομικά περιορισμένα ή προορισμένα για πολύ συγκεκριμένα πράγματα.

Κι έτσι, χτίστηκαν πανάκριβες μνήμες: Κυριακή σινεμά με τον πατέρα, Πάσχα σουβλίζει ο μπαμπάς και επιτέλους δεν φορεί πουκάμισο, ο μπαμπάς του Αγίου Πνεύματος ψαρεύει και τρώμε ωραία, έχει αγώνα, πάμε γήπεδο, κάποτε πηγαίναμε γήπεδο, ο μπαμπάς με τσάκωσε να καπνίζω, ο πατέρας με κατεβάζει πάντα στην πορεία, ο πατέρας με μαλώνει που κατεβαίνω στην πορεία, ανησυχεί, μ’ αγαπάει ο πατέρας.

Κι ας μην μου το είπε ποτέ.

Ποτέ όπως θελήσαμε εμείς. Ή, ίσως, περισσότερο. Αλλιώτικα υψώνεται η μορφή του πατέρα για τις κόρες, αλλιώτικα για τους γιους. Φημολογείται ότι τα κορίτσια είναι οι αδυναμίες τους, πόσες όμως περιπτώσεις ανεπανάληπτου δεσίματος ανάμεσα σε πατέρα και γιο δεν έχουμε ακούσει και γνωρίσει;

Κάθε σπίτι, κάθε οικογένεια, έχει προσωπική μυθολογία που συνυφαίνεται στην συλλογική και, άλλοτε, ξεχωρίζει, άλλοτε απορροφάται αδίκως: πατέρες που μαγείρευαν και συμμετείχαν στις δουλειές του νοικοκυριού όταν αυτό θεωρείτο απαράδεκτο και ανήκουστο, πατέρες που στάθηκαν και ως μάνες στα παιδιά τους πριν την συζήτηση περί συνεπιμέλειας και τα λοιπά, πατέρες που φύσηξαν πάνω στα φτερά των παιδιών τους και τους επέτρεψαν να πετάξουν, που τα αποδέχτηκαν για αυτό που ήταν και για αυτό που θα γίνονταν.

Μια γιορτή για εκείνους

Ξέρουν ποιοι γιορτάζουν. Ξέρουν εκείνοι. Όταν μεγαλώνουν οι άνθρωποι (όχι πάντα, όχι όλοι) αναλογίζονται τα παρελθόντα τους, τα λάθη και τα σωστά τους. Η αγάπη όλα τα γιατρεύει, μια συγγνώμη δεν είναι ποτέ άκαιρη και αχρείαστη.

Ναι, έκαναν λάθη. Κάποιοι πολλά. Μια αγκαλιά, ρε πατέρα. Δεν πειράζει. Εγώ τα κατάφερα, τελικά, να ζήσω όπως ξέρω.

Θέλουμε να είναι περήφανοι για εμάς, φορές το βλέμμα τους πέφτει πάνω μας κι εμείς το φοβόμαστε, το τρέμουμε, μας απειλεί. Κάνουμε κι εμείς το σφάλμα να τους νομίζουμε αλάνθαστους και θεούς. Δεν είναι. Κουβαλούν κι εκείνοι τους γολγοθάδες και τις χαζομάρες τους.

Δύσκολο πράγμα να είσαι γονιός. Κι όταν γινόμαστε γονείς εμείς, κάτι οσμιζόμαστε πιο βαθύ για τους δικούς μας. Σα να ερχόμαστε λίγο περισσότερο κοντά τους, σα να τους νιώθουμε επιτέλους. Κι αν έχουν φύγει από κοντά μας, εκείνο το άτιμο το μειδίαμά τους στην φωτογραφία στο καθιστικό μάς κυβερνά ακόμα κάτι βράδια.

Τώρα σειρά μας και σειρά σας.

Νέοι μπαμπάδες στην στράτα! Τριαντάρηδες, τα παιδιά των 90s και των 00s, σε νέο ρόλο. Μπαμπάδες με τατουάζ και  περίτεχνα κουρέματα, μπαμπάδες με πειραγμένες εξατμίσεις και δυο δουλειές για να τα βγάλουν πέρα, με αλλιώτικα μυαλά από τους δικούς τους, με την δική τους σπεσιαλιτέ, με τα δικά τους όνειρα να εξελίσσονται ακόμα και να παίρνουν υπόσταση.

Αυτοί οι φρέσκοι πατέρες θα χτίσουν τις δικές τους αναμνήσεις με τις κόρες και τους γιους τους. Είναι στο χέρι τους να ακούνε ένα «χρόνια πολλά» τις καλοκαιρινές Κυριακές του πατέρα, μες στα χρόνια που θα έρθουν.

Τα σχήματα και οι συμβάσεις αλλάζουν, η πατριαρχία αρχίζει να ηρεμεί και να γίνεται, επιτέλους, πατρότητα. Μπαμπάδες που φιλούν, που χαϊδεύουν τα παιδιά τους, που εκφράζονται περισσότερο, που συμμετέχουν πιο ενεργά, που σπάνε το προφίλ του «κύρη του σπιτιού» και γίνονται συγκάτοικοι στην τρέλα και την αγάπη. Μαζί με την σύντροφό ή τον σύντροφό τους, μαζί με τα παιδιά τους.

Αυτή η αλλαγή μπορεί να αποτελέσει εχέγγυο για πιο ολοκληρωμένους, πιο υγιείς ανθρώπους στο μέλλον, αλλά και για γενιές στοργικών πατεράδων με τον τρόπο που εμείς σήμερα μπορεί και να μην μπορούμε να συλλάβουμε.

Κάποτε, στο μέλλον, τα λάθη θα είναι αναγκαία και όχι απαγορευμένα. Το νοιάξιμο λέξη και όχι μόνο πράξη. Οι δρόμοι κάπως πιο ανοιχτοί μπροστά μας. Τα είδωλα και τα σύμβολα θα δώσουν την θέση τους σε σχέσεις ουσιαστικές, με λιγότερες αγκυλώσεις.

Έχουμε δρόμο ακόμα και, ως τότε…»μπαμπά, χρόνια πολλά».

Ευλογία να μπορούμε να το πούμε, ειδικά φέτος που τόσοι μπαμπάδες έφυγαν από τον κορωναϊό, φέτος που μας έλειψαν, όσοι τα κατάφεραν, περισσότερο από ποτέ.