Αυτά, λοιπόν, τα νέα της (βιασμένης) Αλεξάνδρας-Το γνωστό τραγούδι «αλλιώς»

Ο πάντοτε ανήσυχος Θανάσης Γιώγλου δημοσίευσε στο Ogdoo.gr στις 6 Οκτωβρίου 2013 την ιστορία του τραγουδιού του Κώστα Γιαννίδη (ή Γιάννη Κωνσταντινίδη) «Τα νέα της Αλεξάνδρας», που ηχογραφήθηκε με τη φωνή του Βαγγέλη Περπινιάδη (και το χαρακτηριστικό ήχο με τα πούλια από το τάβλι στην εισαγωγή) και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών Parlophone το 1961.

Ήταν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του λαϊκού ερμηνευτή και συγχρόνως μια από τις απρόβλεπτες συνεργασίες, με έναν συνθέτη που είχε ήδη μια μεγάλη διαδρομή στο χώρο του «ελαφρού» τραγουδιού.

Την αφορμή για εκείνη την αναφορά στα «Νέα της Αλεξάνδρας», την είχε πάρει ο Γιώγλου από ένα σχόλιο του φίλου Αντώνη Ανδριανού στο facebook, που έλεγε τα εξής:

Πραγματική ιστορία είναι η Αλεξάνδρα. Τελικά την σκότωσε ο αδελφός της για να ξεπλύνει, όπως είπε, την ντροπή επειδή δεν ήταν φρόνιμη. Τον έβαλε, λένε, το σόι να το κάνει, γιατί δεν ξεπλενόταν εύκολα. Ο άνθρωπος αυτός το μετάνιωσε βέβαια, αλλά το φονικό είχε γίνει. Την ιστορία μου μετέφερε ένας φίλος, που έμενε τότε στην Αμφιάλη και εκείνα τα χρόνια ήταν κοντινό το γεγονός…

Λίγες ώρες μετά τη δίκη για τη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη και τη συγκλονιστική αγόρευση από την εισαγγελέα της έδρας κυρία Αριστοτέλεια Δόγκα, ήρθε στο φως μια νέα ιστορία, που παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εκδοχή για το τέλος της Αλεξάνδρας του τραγουδιού. Μια ιστορία που δημοσιεύθηκε από την Αργυρώ Μουστάκα Βρεττού στη σελίδα της στο facebook και που νομίζω πως είμαστε υποχρεωμένοι να δημοσιεύσουμε.

Ίσως 60 χρόνια μετά να είναι πολλά, αλλά ποτέ δεν είναι αργά για την αλήθεια και την αποκατάσταση της.

Η 18χρονη Αλεξάνδρα ήρθε στο Αιγάλεω από τη Μάνη για να μάθει ραπτική. Έμενε σε ένα σπίτι με συγγενείς της, τότε που στη γειτονιά είχε μόνο προσφυγικά σπίτια και πολλά δωματιάκια με κοινή αυλή.

Ήταν πολύ όμορφη. Δεν πήγαινε πουθενά αλλού, εκτός από το σπίτι, τη μοδίστρα και το περίπτερο.

Στο περίπτερο καθόταν με τη θεία μου τη Μαίρη, συνομήλικες τότε.

Αρραβωνιασμένη και ερωτευμένη, κάτι τη βασάνιζε αλλά φοβόταν να μιλήσει. Οι φίλες της όμως καταλάβαιναν.

Η σπιτονοικοκυρά της Ε., σχεδόν 80 πια, δε μπορεί να ξεχάσει την εικόνα με το κεφάλι της ανοιγμένο και τα μυαλά χυμένα στον τοίχο.

Έκανε πολλές απόπειρες να τη βιάσει ο θείος της, ο ίδιος ο αδερφός της μάνας της κι εκείνο το βράδυ, η Αλεξάνδρα, φαίνεται, αντιστάθηκε όσο ποτέ.

Της τίναξε τα μυαλά με το όπλο του.

Αν τώρα, στο 2020, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που λένε για την Ελένη Τοπαλούδη, ότι προκάλεσε, ότι εκδιδόταν, αν τώρα πέφτουν ισχυρά μέσα να καλύψουν τους φρικτούς δολοφόνους της, για σκεφτείτε τότε; τότε που ακόμα τα εγκλήματα τιμής, ήταν καθημερινότητα.
Η Αλεξάνδρα δεν έπαιρνε σκονάκια με τον μπακάλη, δεν έβγαινε βόλτες, δεν ήξερε πράγματι τι θα πει άνδρας. Ούτε καν ήξερε πού είναι το «Ροζικλαίρ».

Η Αλεξάνδρα ήταν ένα φοβισμένο κορίτσι που νόμιζε ότι ο αρραβωνιαστικός της θα την έσωζε από το εφιάλτη που βίωνε καθημερινά.

Λένε ότι ο δολοφόνος ο ίδιος, ο θείος της δηλαδή, έγραψε τους στίχους και τους έδωσε. Για να μείνει στην ιστορία σαν πουτάνα.

Στ’ ορκίζομαι Βαγγέλη μου

Για κάτσε να τα πούμε;

Η Αλεξάνδρα δολοφονήθηκε από τον ανώμαλο θείο της. Και βιάζεται καθημερινά εδώ και μισό αιώνα κάθε φορά που ακούγεται αυτό το τραγούδι. Μπείτε και δείτε ακόμα τι σχόλια αφήνει ο κόσμος για την δολοφονημένη Αλεξάνδρα.

Κι αυτά είναι τα πραγματικά νέα της Αλεξάνδρας. –

Εξήντα χρόνια μετά την ηχογράφηση πέρυσι τον Μάιο (2020), η Αργυρώ Μουστάκα Βρεττού, της οποίας η θεία υπήρξε φίλη με την αληθινή Αλεξάνδρα που αναφέρεται στο τραγούδι, αποκάλυψε με ανάρτησή της στο Facebook μία διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της:

Η αποκαθήλωση ενός τραγουδιού. Ούτε πήγαινε ο νους μας…

Το τραγούδι ερμηνευμένο σήμερα

Μια ομάδα  ταλαντούχων νέων καλλιτεχνών, με επικεφαλής τη Βάσια Ντούλια που δημιούργησε το κόνσεπτ και έκανε τη σκηνοθεσία, δημιούργησαν μία ταινία/μουσικό βίντεο οκτώμισι λεπτών που αφηγείται μία ιστορία έμφυλης βίας κάνοντας ένα reclaim στο ρεμπέτικο «Τα νέα της Αλεξάνδρας» του Κώστα Γιαννίδη, με ερμηνεύτρια τη Σεμέλη Παπαβασιλείου.

Το αυθεντικό:

Το φρέσκο:

Η ίδια η δημιουργός του concept, Βάσια Ντούλια, μιλώντας στο 2020mag.gr, δήλωσε σχετικά:

«Η πρόθεση μου, αρχικά, δεν ήταν η αποκατάσταση της αλήθειας, καθώς δεν νιώθω πως έχω τη δικαιοδοσία να μιλήσω σε τέτοιο επίπεδο για την αλήθεια της Αλεξάνδρας. Επίσης αν ακούσει κάποιος το κομμάτι και ψάξει την αναφορά της πραγματικής ιστορίας, θα καταλάβει πως η ιστορία που αφηγείται το τραγούδι στα “Νέα της Αλεξάνδρας | reclaim” δεν είναι η ιστορία της Αλεξάνδρας. Είναι μια ιστορία έμφυλης βίας, σαν εκείνη της 18χρονης Αλεξάνδρας και σαν τις δεκάδες που βρήκαμε στην έρευνά μας δουλεύοντας τους στίχους. Στις περισσότερες από αυτές, βλέπει κανείς πως μέσα σε μια συνθήκη ωμής και συστηματικής βίας είτε θα χαθείς είτε θα αντιδράσεις ενστικτωδώς.

Η αποκατάσταση έρχεται/συμβαίνει από τα αντανακλαστικά που έχουμε βλέποντας ή ακούγοντας ιστορίες σαν αυτήν. Αυτή είναι η δική μου θέση σε αυτό. Ο όρος reclaim στον τίτλο αφορά την πρόθεσή μου να μιλήσω για τη γενικότερη απουσία των γυναικών στην αφήγηση των ίδιων τους των ζωών και συγκεκριμένα για τον τρόπο που προβάλλονται στο ρεμπέτικο τραγούδι. Μακάρι μέσα από αυτό να καταφέρουμε να αποκαταστήσουμε την ιστορία της Αλεξάνδρας στη συλλογική μας μνήμη.

Ένα μεσημέρι του περασμένου Γενάρη, άκουσα τα “Τα νέα της Αλεξάνδρας” του Κώστα Γιαννίδη. Το κομμάτι το γνώριζα, αλλά εκείνο το μεσημέρι ένιωσα πως το άκουσα για πρώτη φορά. Άρχισα να ψάχνω για το κομμάτι κι εκεί ξεκίνησε μια πολύ οργανική διαδικασία. Η περίοδος της δεύτερης καραντίνας με βρήκε σε μια προσπάθεια συγγραφής ενός σεναρίου μαζί με μια φίλη από την Τουρκία, συζητώντας από απόσταση κάθε τόσο, για τα εγκλήματα που συμβαίνουν εκεί ενάντια στις γυναίκες και στα LGBTQ+ άτομα. Εκτός από αυτό, το σενάριο που δουλεύουμε αφορά δύο γυναικείους χαρακτήρες.

Έτσι, εκείνο το μεσημέρι, ακολουθώντας την αφήγηση του πρωτότυπου κομματιού, ήρθε πηγαία η σκέψη, πώς θα ήταν αυτό το τραγούδι ειπωμένο από μια γυναίκα προς μια άλλη, αντανακλώντας στο σήμερα, αλλά διατηρώντας τους κώδικες της εποχής που δημιουργήθηκε. Σε συνδυασμό με την αγκύλωση που προκάλεσε σε κοινωνικό επίπεδο η καραντίνα και μέσα σε μια γενικότερη πολιτική ατζέντα που προωθείται και χαιρετάει ευθαρσώς μεσαιωνικές αντιλήψεις πάνω στα φύλα, τα σώματά μας και την κοινωνία συνολικά, ήταν μια φυσική ροπή προς την κίνηση αυτή. Ό,τι και να φέρνει στην επιφάνεια η δουλειά αυτή για τον κάθε άνθρωπο, ό,τι και να σκέφτεται, παραμένει μια ταινία, μια αφήγηση, που κέντρο της έχει το τραγούδι.

Πιστεύω πολύ στο μέσο με το οποίο δουλεύω και για μένα, κάθε ταινία, οπτικοακουστικό έργο, όπως θέλετε πείτε το, πρέπει πρωτίστως να συγκινεί. Να συν + κινεί. Δεν τρέφω ψευδαισθήσεις πως όλοι εκεί έξω, πόσο μάλλον στον cyber χώρο, μπορούν να το διαβάσουν ως έχει. Ωστόσο, εξαρχής ήθελα να βγει η ταινία ανοιχτή και προσβάσιμη σε όλες όλους και όλα στο YouTube, το οποίο στεγάζει μια πληθώρα κόσμου με διαφορετικά επίπεδα συναισθηματικής νοημοσύνης και όχι μόνο το χρήστη ή θεατή που επιλέγει συνειδητά ή ασυνείδητα να δει αυτό που θα του επιβεβαιώσει όσα ήδη ενστερνίζεται. Kαι όπως έγραψε και μια φίλη, οι καιροί είναι δύσκολοι και η ενεργοποίηση αναγκαία. Και οι τέχνες οφείλουν να είναι παρούσες».

Φωτογραφία: Ηλιάννα Bennet

Μπροστά από την κάµερα: Αναστασία Γιαννάκη, Έλενα Μεγγρέλη, Σεµέλη Παπαβασιλείου (ερµηνεία), Μυρσίνη Ποντικοπούλου (βιολί, φωνή), Κωνσταντίνα Βασίλογλου (σαντούρι, φωνή), Νίκος Τσώλης (µπουζούκι), Γιώργος Χριστοδούλου (κιθάρα), Ελένη Μάρτου, Αλεξάνδρα Κωστοπούλου, Χριστίνα Μαθιουλάκη, Νεφέλη Παπαϊωάννου, Αλεξάνδρα Μασµανίδη, Ανδρέας Λαµπρόπουλος.

Σκηνοθεσία-Concept: Βάσια Ντούλια
Creative Producers: Ladies Fingers’ Directing Duo
Παραγωγή: Αντώνης Βαλληνδράς
Διευθ. Φωτογραφίας: Μιχάλης Γκατζόγιας
Σκηνογράφος: Μαρία Παπαδηµητρίου
Ενδυµατολόγος: Εβελίνα Δαρζέντα
Στίχοι reclaim: Δηµήτρης Αθανασόπουλος
Ηχολήπτρια: Δήµητρα Ξερούτσικου
Μαλλιά και make up: Δοµινίκη Λυκούρη
Επιµέλεια Σεναρίου: Δήµητρα Μαραγκάκη
Μοντάζ: Βάσια Ντούλια
Sound Design: Δηµήτρης Μπαρµπούτης
Color Correction: Δηµήτρης Μανουσιάκης
Βοηθ. Κάµερας: Νεφέλη Ντακοζούδη
Gaffer: Γιώργος Σιντόσης
Βοηθ. Παραγωγής: Άρτεµις Κολτσίδα
Φροντιστής: Κωστής Μαθιουδάκης
Backstage Photography: Ηλιάνα Bennet
Storyboard: Δηµήτρης Μητσικώστας
Aφίσα: Λία Κάλκου
Λογιστικές υπηρεσίες: Μαρία Πλακιά
Εξοπλισµός: Frenel Rental