Η επιδημία και οι μεταλλάξεις πρέπει να κατευθύνουν τις δωρεές εμβολίων

Συνέχιση της πανδημίας με αμείωτους ρυθμούς τουλάχιστον ως το τέλος Αυγούστου, προβλέπει το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων των ΗΠΑ, κάνοντας προβλέψεις για τα ποσοστά θανάτων στον κόσμο, εάν το πρόγραμμα διανομής εμβολίων συνεχιστεί έτσι όπως εξελίσσεται.

Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με μοντέλο SEIR που έχει «τρέξει» το Συμβούλιο με βάση τους Επιρρεπείς – Εκτεθειμένους – Προσβεβλημένους – Αναρρώσαντες (η ελληνική μετάφραση του ακρωνυμίου SEIR), με το οποίο διαπιστώνεται η δυναμική του ιού, σε συνδυασμό με την κινητικότητα του πληθυσμού, τη χρήση μάσκας, την εποχή και το ρυθμό των διενεργούμενων τεστ, μόνο για τη χώρα μας, προβλέπεται ότι ως το τέλος Αυγούστου το ποσοστό των θανάτων ανά 100.000 πληθυσμού θα κυμαίνεται μεταξύ 16-32 άτομα, όταν σήμερα το ποσοστό αυτό είναι μόλις 3 – 4 άτομα ανά 100.000 πληθυσμού.

Ο Thomas J. Bollyky, διευθυντής του Παγκόσμιου Προγράμματος Υγείας του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων των ΗΠΑ και Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Georgetown στην Ουάσιγκτον, σε άρθρο του στο επιστημονικό περιοδικό Lancet, κάνει λόγο για την ανισότητα μεταξύ χωρών υψηλού εισοδήματος έναντι των χωρών μέσου και χαμηλού εισοδήματος σε ότι αφορά την επάρκεια εμβολίων για να ξεπεράσουμε την κρίση της πανδημίας όμως τονίζει πως δεν αποτελούν μοναδική λύση οι δωρεές εμβολίων από τις πλούσιες στις φτωχές χώρες.

Ο καθηγητής, επισημαίνει την αφθονία εμβολίων στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Ε.Ε. και τη Μ. Βρετανία, καθώς και την αγορά πάνω από ενός δισεκατομμυρίου δόσεων από τους G7 για δωρεά σε χαμηλού και μέσου εισοδήματος χώρες μέσω του COVAX του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας. Παρατηρεί όμως, ότι ο συγκεκριμένος φορέας του ΠΟΥ, έχει δεχθεί κριτική για διανομή των εμβολίων βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων, γεγονός που δημιουργεί κενά στην αντιμετώπιση εξάρσεων της πανδημίας. Από την άλλη όμως, σχολιάζει ότι από τις δωρεές που αναμένονται, πολλές θα διατεθούν σε συμμάχους, οικονομικούς συνεταίρους και χώρες με στρατηγικό ενδιαφέρον.

«Αντίθετα, τα εμβόλια πρέπει να διατεθούν εκεί που υπάρχει ανάγκη, ώστε να προληφθούν πρόωροι θάνατοι» τονίζει ο κ. Bollyky, αναφέροντας ρητά την Λατινική Αμερική, την κεντρική και ανατολική Ευρώπη, την κεντρική Ασία και τη Νότιο Αφρική.

Για το επόμενο τρίμηνο, ο καθηγητής διαβλέπει άνοδο των θανάτων από τον πανδημικό ιό και τις μεταλλάξεις του, επισημαίνοντας πως ήδη εδώ και καιρό δεν έχουν πάρει καθόλου εμβόλια η Βολιβία, Κολομβία, Ουρουγουάη και το Περού, ενώ σε ότι αφορά την Ασία, μόνο η Κυργιζία και το Ουζμπεκιστάν έχουν δεχθεί δωρεές εμβολίων. Αντίθετα, οι περισσότερες χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού έχουν χαμηλότερα ποσοστά θανάτων από τον πανδημικό ιό, καθώς έχουν δεχθεί το 60% εμβολίων που προορίζονταν για δωρεά. Χαρακτηριστικά, οι ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία και Αυστραλία, έχουν υποσχεθεί ακόμη περισσότερα εμβόλια στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού, που θα φτάνουν το ένα δις. δόσεις ως το τέλος του 2022.

Οι μεταλλάξεις

Την ίδια στιγμή βέβαια, ο καθηγητής παρατηρεί πως ταυτόχρονα με την προτεραιότητα στα σημεία έξαρσης της πανδημίας, θα πρέπει να συνυπολογίζεται και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων ανάλογα με τις παραλλαγές του κοροναϊού που επικρατούν στα σημεία όπου γίνονται οι δωρεές.

Οι χώρες

Προτεραιότητα σύμφωνα με τον κ. Μπόλυκυ θα πρέπει να δοθεί σε χώρες όπως η Γαλλική Γουιάνα και η Ουρουγουάη, η Νότιος Αφρική, το Καζακστάν και η Ταιβάν, οι οποίες αναμένεται να φτάσουν σε 128-256 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού.

Πρώτη σε κίνδυνο βρίσκεται η Κυργιζία με πρόβλεψη για 256-512 άτομα τουλάχιστον ανά 100.000 πληθυσμού – παρά τα εμβόλια που έχει ήδη δεχθεί – ενώ στη δεύτερη κατηγορία συχνότητας εμπίπτουν οι αμέσως προαναφερόμενες χώρες.

Τρίτη κατηγορία αποτελούν οι άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Μογγολία, το Αζερμπαιτζάν, η Λευκορωσία και η Ναμίμπια με πρόβλεψη για 64-128 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού.

Στην κατηγορία των 32-64 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού προβλέπεται να φτάσουν το Μεξικό, η Κόστα Ρίκα, το Εκουαδόρ, η Γουιάνα, η Τυνησία, Αίγυπτος, το Μαυροβούνιο, η Ρωσία, το Νεπάλ, η Σρι Λάνκα, η Γεωργία, το Ουσμπεκιστάν και το Ιράν.

Στην πέμπτη κατηγορία των 16-32 θανάτων ανά 100.000 πληθυσμού, συγκαταλέγονται η Ελλάδα, τα Σκόπια, η Κροατία και η Βοσνία Ερζεγοβίνη, η Λιθουανία, η Αρμενία, το Ομάν, το Αφγανιστάν, η Ερυθραία, η Μαυριτανία, η Λιβερία, η Γκαμπόν, η Αγκόλα, η Μποτσουάνα, η Ρουάντα, η Ινδονησία και η Ιαπωνία.