Διεθνής Αμνηστία: Πώς να ανταποκριθούμε και να υποστηρίξουμε τις επιζώσες της σεξουαλικής επίθεσης

Οι παγκόσμιες εκτιμήσεις που δημοσιεύτηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας δείχνουν ότι περίπου 1 στις 3 γυναίκες παγκοσμίως (35%) έχει βιώσει, κατά τη διάρκεια της ζωής της, είτε σωματική ή/και σεξουαλική βία από σύντροφό της είτε σεξουαλική βία από μη σύντροφο.

Δεν υπάρχουν χώρες όπου οι άνθρωποι ζουν απαλλαγμένοι από αυτή την απειλή, η οποία, ενώ επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες και τα κορίτσια, δεν εξαιρεί κανένα φύλο ή ομάδα ανθρώπων από τις καταστροφικές της επιπτώσεις.

Έχοντας αυτό κατά νου, είναι πολύ πιθανό οι ακτιβιστές/ακτιβίστριες που υποστηρίζουν τη συναίνεση να είναι οι ίδιες/οι επιζώσες/ντες ή/και να εμπλέκονται και να αλληλεπιδρούν με επιζώσες και θύματα βιασμού ή άλλων μορφών σεξουαλικής βίας, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου.

Οι ακτιβιστές/ακτιβίστριες δεν πρέπει να παρακινούν τα άτομα να αποκαλύπτουν προσωπικές εμπειρίες, ωστόσο ορισμένες επιζώσες μπορεί να επιλέξουν να το κάνουν. Κάποιες/οι δεν θα πουν τίποτα, αλλά ενδέχεται να νιώσουν δυσφορία αν διαβάσουν ή δουν στοιχεία και υλικό σχετικά με βιασμό ή αν συμμετέχουν σε ορισμένες δραστηριότητες.

Επιπτώσεις του βιασμού 

Καθεμία/ένας αντιδρά διαφορετικά σε μια σεξουαλική επίθεση και δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος να αισθανθείς. Κοινά συμπτώματα είναι οι εφιάλτες, τα φλασμπάκ, οι μεταπτώσεις της διάθεσης ή η έλλειψη συγκέντρωσης. Μερικές φορές οι άνθρωποι βιώνουν φόβο, αισθήματα ενοχής, διαταραχή μετατραυματικού στρες, ντροπή ή στίγμα, που συχνά συνδέονται με τις επικρατούσες έμφυλες νόρμες που συνοδεύουν τις επιζώσες σεξουαλικής βίας, τους δράστες και τους ρόλους ανδρών και γυναικών.

Μερικά άτομα δεν έχουν εμφανή εξωτερική αντίδραση.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να στηρίξουμε;

• Να έχουμε στη διάθεσή μας επαφές και σημεία αναφοράς και προστασίας στα οποία θα μπορούσαμε να παραπέμψουμε όσες/ους χρειάζονται βοήθεια ακόμη κι αν δεν το ζητούν (π.χ. εντός κάποιου χώρου ηρεμίας/χαλάρωσης). Αυτά τα σημεία αναφοράς μπορεί να περιλαμβάνουν δωρεάν τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας από εθνικούς ή περιφερειακούς οργανισμούς, κέντρα κρίσης βιασμών ή κέντρα γυναικών στη χώρα μας. Μπορούμε να προσθέσουμε γραμμές βοηθείας και διαδικτυακές πηγές για εξειδικευμένες ομάδες στήριξης (ΛΟΑΤΙ, μεταναστευτικές οργανώσεις, έγχρωμα άτομα, μειονότητες κ.λπ.).
• Να προσθέσουμε αυτούς τους αριθμούς και τις επαφές στις διαδικτυακές μας καμπάνιες ή να τις έχουμε εύκαιρες σε εργαστήρια ή σε άλλες διά ζώσης δραστηριότητες.
• Εάν σκοπεύουμε να παραπέμψουμε σε αριθμούς επικοινωνίας και πληροφορίες συγκεκριμένων μικρότερων οργανισμών, ας επικοινωνήσουμε πρώτα μαζί τους ώστε να είναι ενήμεροι.
• Όταν οι επιζώσες είναι πρόθυμες ή αισθάνονται την ανάγκη να μοιραστούν προσωπικές εμπειρίες, ας σκεφτούμε τα ακόλουθα για να τις υποστηρίξουμε:
• Να ακούσουμε τι έχουν να πουν και να προσπαθήσουμε να μη διακόπτουμε (ακόμα κι αν έχουμε ερωτήσεις)
• Να τις πιστέψουμε!
• Να τις εξηγήσουμε πως κατανοούμε ότι δεν έφταιγαν αυτές.
• Να δώσουμε πληροφορίες σχετικά με σημεία αναφοράς και οργανισμούς που μπορούν να βοηθήσουν, αλλά να σεβαστούμε την απόφασή τους σχετικά με το τι θα κάνουν.
• Να μην κρίνουμε ή να μη ρωτάμε γιατί δεν αντέδρασαν ή δεν ζήτησαν άμεσα βοήθεια.
• Να σεβαστούμε το απόρρητο (π.χ. να κρατήσουμε τα προσωπικά τους στοιχεία, όπως ονόματα και τοποθεσίες, για τον εαυτό μας και, αν αισθανθούμε την ανάγκη να συζητήσουμε με κάποια/ον ή να μοιραστούμε τις ιστορίες επιζωσών εκτός του πλαισίου αναφοράς τους, να βεβαιωθούμε ότι δεν αποκαλύπτουμε τίποτα που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αναγνώρισή τους χωρίς τη συναίνεσή τους και, εάν κρατάμε σημειώσεις, να τις φυλάμε σε ασφαλές μέρος, ώστε να προστατεύεται η ταυτότητα του ατόμου).
• Να αποφεύγουμε να τους λέμε τι να κάνουν για να αισθανθούν καλύτερα. Αφήστε στις επιζώσες τον έλεγχο της κατάστασης.
• Εάν το άτομο μας λέει ότι κινδυνεύει από άλλους ή από αυτοτραυματισμό, το ρωτάμε αν αισθάνεται άνετα να επικοινωνήσει με κάποια γραμμή βοήθειας βιασμού ή με τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.