«Η Μαρίν Λεπέν ήταν ανέκαθεν αριστερή» (!)

Η ιστορία του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου Fox News είναι γνωστή. Οταν το ίδρυσε, το 1996, ο Ρούπερτ Μέρντοκ φιλοδοξούσε να το κάνει ένα δεξιό CNN, καλύπτοντας το κενό που είχαν αφήσει τα υπόλοιπα τηλεοπτικά δίκτυα. Πέντε χρόνια μετά τη γέννησή του, την επομένη των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου, το νέο ενημερωτικό κανάλι ξεπέρασε το CNN. Οι συντηρητικοί Αμερικανοί, που ένιωθαν καταδυναστευμένοι επί προεδρίας Κλίντον, βρήκαν στο Fox News ένα καταφύγιο που τους επέτρεψε να μεγεθύνουν τον θυμό τους. Επειτα ήρθαν τα σόσιαλ μίντια, φορείς fake news και υστεριών κάθε είδους, με τους αλγόριθμους να αιχμαλωτίζουν τους πολίτες μέσα σε επικίνδυνες φούσκες ομοϊδεατών, και ακροδεξιοί ιστότοποι τύπου Breitbart News, που παρέσυραν το Fox News σε έναν ακραίο λαϊκισμό: έτσι καλλιεργήθηκε το εκλογικό σώμα του Ντόναλντ Τραμπ, έτσι εξελέγη αυτός το 2016 πρόεδρος των ΗΠΑ.

Η Ιστορία επαναλαμβάνεται

Και να που η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Οχι στις ΗΠΑ, όχι ακόμη τουλάχιστον, αλλά στη Γαλλία. Το CNews γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2017. Προϋπήρχε στην πραγματικότητα, από το 1999, ως I-Télévision, και κατόπιν I-Télé, το 2016 ωστόσο ο έλεγχος του ομίλου στον οποίο ανήκει, του Canal+, πέρασε στα χέρια του γάλλου βιομηχάνου Βενσάν Μπολορέ και λίγους μήνες αργότερα, έπειτα από μια μεγάλη απεργία των δημοσιογράφων του με αίτημα την ανεξαρτησία τους, και την αποχώρηση των δύο τρίτων από αυτούς, αναβαπτίστηκε ως CNews. Ενα ειδησεογραφικό δίκτυο συνεχούς ροής, η εκδοτική γραμμή του οποίου μπορεί να συνοψιστεί στο τετράπτυχο ανασφάλεια, εγκληματικότητα, Ισλάμ και εθνική ταυτότητα. Ενα Fox News α λα γαλλικά, με λιγότερες ειδήσεις και περισσότερη άποψη, που αναπαράγει σε λούπα όλα τα αγαπημένα θέματα της γαλλικής Ακροδεξιάς επιδεικνύοντας υπερήφανα την ετικέτα του «αντισυστημισμού» και της «αντικουλτούρας της ακύρωσης».

Και να σκεφθεί κανείς πως ο Μπολορέ υποδεικνύει στους βιογράφους του ως τον άνθρωπο που τον επηρέασε πολύ στη ζωή του τη γιαγιά του από την πλευρά της μητέρας του, τη Νικόλ Γκολντσμίτ, μια γενναία γυναίκα που συμμετείχε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Αντίσταση, στις μυστικές υπηρεσίες της Ελεύθερης Γαλλίας στο Λονδίνο, στο πλευρό του Σαρλ ντε Γκωλ, και ακολούθησε μεταπολεμικά, υπό την κάλυψη του Ερυθρού Σταυρού, μια μακρά καριέρα μυστικού πράκτορα, στους κόλπους της SDECE, της εξωτερικής υπηρεσίας πληροφοριών. Αλλά αυτές είναι παλιές ιστορίες και εδώ μας απασχολεί το παρόν.

Πόσο μπορεί να επηρεάσει ένα τηλεοπτικό δίκτυο μια εκλογική αναμέτρηση; Δύσκολο να πει κανείς: Το 2005 τα γαλλικά Μέσα είχαν ταχθεί αναφανδόν υπέρ του Ευρωσυντάγματος. Στην κάλπη επικράτησε εντούτοις το «όχι», με 54,67%. Είναι το CNews ένα απλό προϊόν της εποχής του ή ένας παράγοντας εξελίξεων; Κάποιοι παρατηρητές θεωρούν πως απλώς αντανακλά τη μετατόπιση του γαλλικού εκλογικού σώματος προς τα δεξιά και άλλοι ότι καθοδηγεί τη σημερινή πολιτική επικέντρωση της Γαλλίας στην εγκληματικότητα, στην ανασφάλεια, στον νόμο και στην τάξη. Το μόνο βέβαιο είναι πως το κανάλι υπερδιπλασίασε τα τελευταία δύο χρόνια τα ποσοστά τηλεθέασής του και τον περασμένο μήνα, για πρώτη φορά, ξεπέρασε σε τηλεθέαση τον μεγάλο του αντίπαλο, το BFMTV.

Βοήθησε πολύ σε αυτό και ο Ερίκ Ζεμούρ, ο πιο διάσημος ακροδεξιός ιδεολόγος της Γαλλίας, αυτός που έχει πει, και γράψει, ότι «η Μαρίν Λεπέν ήταν ανέκαθεν αριστερή». Το καθημερινό τοκ-σόου του, «Face à l’info», ξεπερνά κάποιες φορές ακόμα και το 1 εκατομμύριο τηλεθεατές. Και ας έχει καταδικαστεί τρεις φορές από τη γαλλική Δικαιοσύνη ο 63χρονος σχολιαστής και συγγραφέας που προπαγανδίζει τη θεωρία συνωμοσίας της «μεγάλης αντικατάστασης» για υποκίνηση σε φυλετικές διακρίσεις και υποκίνηση σε μίσος προς τους μουσουλμάνους. Η Γαλλία έχει άλλωστε φτάσει σε ένα σημείο όπου ένα 51% των πολιτών δηλώνει ευθαρσώς πως μια νίκη της Εθνικής Συσπείρωσης, του κόμματος της Λεπέν, σε μία ή και περισσότερες περιφέρειες, στις εκλογές που ξεκίνησαν προχθές και ολοκληρώνονται την ερχόμενη Κυριακή, «δεν θα εκπροσωπούσε κάποιον κίνδυνο για τη δημοκρατία».

«Πλυντήριο» ακροδεξιάς ρητορικής

Βοήθησε πολύ σε αυτό, για ακόμα μία φορά, το CNews, μετατρέποντας την ακροδεξιά ρητορική σε κάτι κοινό και συνηθισμένο, καλύπτοντας με ακροδεξιούς ένα 33% του συνόλου των προσκεκλημένων του – δεν είναι τυχαίο που το Ανώτατο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο της Γαλλίας τού απηύθυνε πρόσφατα αυστηρή προειδοποίηση για μη σεβασμό του πολιτικού πλουραλισμού. Βοήθησε προσωπικά και ο Ερίκ Ζεμούρ, και ας τον καλεί τώρα η Λεπέν να μην κατεβεί του χρόνου (όπως φημολογείται όλο και πιο έντονα) και αυτός υποψήφιος για τη γαλλική προεδρία, ώστε να μην «αποδυναμώσει το εθνικό μέτωπο στο οποίο είναι τόσο αφοσιωμένος» – να μην της κλέψει δηλαδή ψήφους που θα μπορούσαν να της κοστίσουν την πρωτιά στον πρώτο εκλογικό γύρο ή ακόμα και την πρόκρισή της στον δεύτερο εκλογικό γύρο.

Θα επαναληφθεί άραγε η ιστορία του Fox News στη Γαλλία ως φάρσα; Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των γαλλικών περιφερειακών εκλογών μόνο γέλιο δεν προκαλεί – και ας παρουσιάζει αξιοσημείωτη κάμψη το κόμμα της Λεπέν. Η πίστη στις αντοχές του περίφημου «ρεπουμπλικανικού μετώπου» δεν είναι αρκετή, χρειάζεται διαρκής επαγρύπνηση.