Συντάξεις με κρατική εγγύηση και ατομικό κουμπαρά

Ασφαλιστικές δικλίδες ενσωματώνει το νέο σύστημα των επικουρικών συντάξεων – το οποίο θα ισχύει από την 1.1.2022 για τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας και εγκρίθηκε χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο -, ώστε να μην έχουν επικουρική μικρότερη από τις εισφορές που θα καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι. Οπως επισήμανε ο Πρωθυπουργός  μιλώντας στο προχθεσινό Υπουργικό Συμβούλιο, «ειδική ρήτρα στον νόμο προβλέπει ότι, ανεξάρτητα από την πορεία των επενδύσεων, η τελική σύνταξη δεν θα μπορεί να είναι χαμηλότερη, δεν θα μπορεί να είναι μικρότερη από αυτήν που αντιστοιχεί στο σύνολο των εισφορών του εργαζομένου». Οπως είπε ο Πρωθυπουργός, «ο εργαζόμενος έως 35 ετών, με επιλογή του, αλλά και ο κάθε νεοεισερχόμενος στην αγορά εργασίας, θα έχει πλέον έναν ατομικό κουμπαρά, στον οποίο θα κατευθύνονται οι εισφορές του».

Ειδικότερα στο νομοσχέδιο:

1Το νέο επικουρικό σύστημα θα προβλέπει ελάχιστο ποσό κατώτατης επικουρικής σύνταξης σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή θανάτου του ασφαλισμένου προτού χτιστεί ο ατομικός κουμπαράς, δηλαδή το κράτος θα συμπληρώνει μέχρι του ποσού των ελάχιστων ορίων.

2Θα προβλέπεται επιστροφή εισφορών ακόμα κι αν ο ασφαλισμένος δεν θεμελιώνει δικαίωμα συνταξιοδότησης, δηλαδή έχει λιγότερα από 15 έτη ασφάλισης στο σύστημα.

3Θα υπάρχει ρήτρα εγγυημένης απόδοσης τουλάχιστον του συσσωρευμένου κεφαλαίου σε περιπτώσεις αρνητικών αποδόσεων, λόγω π.χ. μακροχρόνιας κρίσης στις χρηματαγορές. Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο για την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης θα τεθεί σε διαβούλευση έως το τέλος του μήνα και στη συνέχεια θα κατατεθεί στη Βουλή και θα ψηφιστεί εντός του Ιουλίου. Πάντως η νέα επικουρική σύνταξη συγκεντρώνει τα «πυρά» της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία υποστηρίζει πως το συγκεκριμένο μοντέλο θα προκαλέσει έλλειμμα πολλών δισ. ευρώ, τα οποία θα κληθούν να καταβάλουν όχι μόνο οι συνταξιούχοι αλλά και οι έλληνες φορολογούμενοι.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου επικουρικού συστήματος – από το νέο έτος – είναι τα εξής:

1Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα είναι κεφαλαιοποιητικό, δηλαδή οι εισφορές των νέων εργαζομένων, αντί να χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων, θα αποταμιεύονται σε έναν ατομικό «κουμπαρά» δικό τους και θα επενδύονται, ώστε να πληρώνουν τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων στο μέλλον.

2Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης αφορά:

n Υποχρεωτικά, τους νέους μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική ασφάλιση από 1ης Ιανουαρίου 2022 και μετά.

n Υποχρεωτικά, τους νέους αυτοαπασχολουμένους που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1ης Ιανουαρίου 2022 και μετά και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι).

n Προαιρετικά, όλους τους υφιστάμενους εργαζομένους (μισθωτούς και αυτοαπασχολουμένους) ηλικίας έως 35 ετών.

3Οσον αφορά το ύψος της νέας επικουρικής σύνταξης, όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί, θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεων του χαρτοφυλακίου των εισφορών του. Συνεπώς, δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη, π.χ., από το δημογραφικό, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από τις αποδόσεις των επενδύσεων του χαρτοφυλακίου των εισφορών του. Στόχος είναι να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της δημογραφικής γήρανσης. Με το νέο σύστημα, εάν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου (π.χ. συμπλήρωση 15ετίας), κατοχυρώνεται το δικαίωμα επιστροφής των καταβληθεισών εισφορών, κάτι που δεν ισχύει με το τρέχον σύστημα.

4Οσον αφορά τις επενδύσεις των εισφορών, στο νέο σύστημα οι επικουρικές συντάξεις θα καθορίζονται από τις αποδόσεις των επενδύσεων των εισφορών. Θα υπάρχουν διαθέσιμα τρία επενδυτικά προφίλ:

n χαμηλού ρίσκου,

n μεσαίου ρίσκου,

n υψηλού ρίσκου.

Οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να επιλέγουν πού θα εντάξουν τον «κουμπαρά» τους, ενώ θα μπορούν να αλλάζουν ανά τριετία επενδυτικό προφίλ. Το προφίλ του μεσαίου ρίσκου θα είναι η προεπιλογή, για όσους προτιμήσουν να μην επιλέξουν πού θα τοποθετηθούν. Ο βαθμός του ρίσκου θα μειώνεται αναγκαστικά καθώς θα αυξάνεται η ηλικία και θα πλησιάζει η στιγμή της συνταξιοδότησης.

5Οσον αφορά τις σημερινές καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα, καθώς αυτές δεν επηρεάζονται από το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων των σημερινών εργαζομένων που παραμένουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα παραμείνει ως έχει.