Σύνοδος Κορυφής: Σαφή μηνύματα στην Τουρκία για Ανατ. Μεσόγειο και Κυπριακό – Ναι μεν αλλά στη «θετική ατζέντα»

Την – συνήθως, τουρκική – τακτική «καρότο και μαστίγιο» επεφύλασσε η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ για την Τουρκία.

Οι «27», ναι μεν τάχθηκαν υπέρ της συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Τουρκία, μέσω της λεγόμενης «θετικής ατζέντας», ωστόσο, έθεσαν μία σοβαρή  προϋπόθεση: αυτήν της μόνιμης αποκλιμάκωσης της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αυτό είναι το μήνυμα που έστειλαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην Άγκυρα, μέσω των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που υιοθέτησαν το βράδυ της Πέμπτης.

Τα συμπεράσματα, μάλιστα, αφού σημειώνουν το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο, χαιρετίζουν την αποκλιμάκωση της έντασης, υπογραμμίζοντας όμως ότι πρέπει να διατηρηθεί σύμφωνα με τη δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2021.

Αναστρέψιμος ο χαρακτήρας της αναθέρμανσης των σχέσεων

Υπενθυμίζεται ότι, τον περασμένο Μάρτιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είχε καλέσει την Τουρκία να απέχει από νέες προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, ενώ προειδοποιούσε την Άγκυρα για την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να χρησιμοποιήσει, σε περίπτωση τέτοιας ενέργειας, τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών-μελών της, καθώς και για να διαφυλάξει την περιφερειακή σταθερότητα.

Επαναλαμβάνοντας τη δήλωση του Μαρτίου, στην ουσία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιβεβαιώνουν το σταδιακό και αναστρέψιμο χαρακτήρα της αναθέρμανσης των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.

Αυτή τη στιγμή, πάντως, σε σχέση με τη θετική ατζέντα, βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ – Τουρκίας. Και αυτό, όπως τονίζουν τα συμπεράσματα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τρέχουσες δυσκολίες στην εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή σε όλα τα κράτη-μέλη. Με αυτό τον τρόπο, τα συμπεράσματα «φωτογραφίζουν», στην ουσία, την Ελλάδα και την Κύπρο.

Δεσμεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού

Αναφορικά με το Κυπριακό, οι «27» υπενθυμίζουν την πλήρη δέσμευσή τους σε μια συνολική επίλυσή του, στη βάση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Υπογραμμίζουν επίσης τον πλήρη σεβασμό των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και για το καθεστώς της Αμμοχώστου. Με αυτό τον τρόπο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες απαντούν για μία ακόμη φορά στην επιμονή της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων για δύο κράτη στην Κύπρο.

Το μόνο ουσιαστικό κέρδος που αποκόμισε η Άνγκυρα αφορά στο προσφυγικό, για το οποίο η Κομισιόν προτείνει τη διάθεση από τον κοινοτικό προϋπολογισμό 3,5 δισ. ευρώ στην Τουρκία για τη χρηματοδότηση της διαβίωσης των περίπου 4 εκατομμυρίων προσφύγων από τη Συρία μέχρι το 2024.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάλεσαν την Κομισιόν να υποβάλει επίσημη πρόταση, προκειμένου να εξεταστεί στο Συμβούλιο.

Οι «27» αναφέρθηκαν, επίσης, στο θέμα του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου στην Τουρκία.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, η στόχευση πολιτικών κομμάτων, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης αντιβαίνουν των υποχρεώσεων της Τουρκίας να σέβεται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο διάλογος για τέτοια θέματα παραμένει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας, επεσήμαναν οι «27».

Δεν «της πέρασε» της Μέρκελ

Δεν είναι μυστικό πως ο μεγαλύτερος σύμμαχος του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, η αποχώρηση της οποίας από τη γερμανική κυβέρνηση μετά τις εκλογές της 26ης Σεπτεμβρίου είναι κάτι που ανησυχεί ιδιαίτερα τον Ερντογάν.

Παρότι λοιπόν η Μέρκελ ήθελε πιο… θετική τη «θετική ατζέντα», αλλά και μεγαλύτερη πρόοδο στις συνομιλίες για την τελωνειακή ένωση ΕΕ – Τουρκίας, αυτή τη φορά, δεν «της πέρασε».

Αναφορικά με την τουρκική προκλητικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, η Άνγκελα Μέρκελ είπε ότι η κατάσταση δεν είναι πια τόσο σοβαρή όσο πριν λίγο καιρό και ότι πιστεύει πως θα συνεχιστεί έτσι.

Πρόσθεσε, μάλιστα, ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου και να συζητηθούν θέματα που σχετίζονται με την τελωνειακή ένωση, αλλά και με την πρόταση της Επιτροπής για νέα χρηματοδότηση για τους πρόσφυγες τόσο στην Τουρκία, όσο και στο Λίβανο και την Ιορδανία.

Μακρόν: Σε επιφυλακή όλο το καλοκαίρι – Πλήρης στήριξη σε Ελλάδα και Κύπρο

Στον αντίποδα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τόνισε πως οι εντάσεις με την Τουρκία έχουν μειωθεί τις τελευταίες εβδομάδες, «αλλά θα παραμείνουμε σε επαγρύπνηση κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού».

Προσέθεσε, μάλιστα, «θα συνεχίσουμε να είμαστε προσεκτικοί όλο το καλοκαίρι και σε πλήρη στήριξη έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου», σημειώνοντας παράλληλα ότι η ΕΕ «επαναδεσμεύεται» σε μια «συνεργασία» με την Τουρκία στο θέμα των προσφύγων.

Σε ό,τι αφορά τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Τουρκία, ο Μακρόν είπε ότι είναι «ξεκάθαρα» και έρχονται σε συνέχεια των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου, ενώ σημείωσε ότι η ΕΕ ενθαρρύνει την Τουρκία να συνεχίσει τις προσπάθειες για να βρεθεί λύση στο Κυπριακό, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.

Πρόεδρος Κομισιόν: Αγκάθι το Κυπριακό – Όχι στη λύση δύο κρατών

Παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις με την Τουρκία έχουν βελτιωθεί πρόσφατα, όπως ανέφερε η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, κατά τη συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου Κορυφής, είναι «απογοητευτικό» – όπως είπε χαρακτηριστικά – το γεγονός ότι υπάρχει «λίγη ή καθόλου πρόοδος όσον αφορά στην Κύπρο».

Ειδικότερα η πρόεδρος της Κομισιόν σημείωσε ότι «η ΕΕ δεν θα δεχθεί ποτέ λύση δύο κρατών για την Κύπρο».

Μάλιστα, όπως μετέδωσε το ΑΠΕ, η Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν συνομίλησε τηλεφωνικά στην αρχή της εβδομάδας με τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν και του μετέφερε ένα πολύ ξεκάθαρο μήνυμα για την επικείμενη επίσκεψή του στην Κύπρο.

«Γνωρίζουμε ότι σε λίγο καιρό, στις 20 Ιουλίου, ο Τούρκος Πρόεδρος θα επισκεφθεί την Κύπρο και του είπα ότι αυτό είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα για εμάς. Τόνισα ότι είμαστε ξεκάθαροι ότι θα παρακολουθήσουμε την πορεία αυτής της επίσκεψης και πως ποτέ δεν πρόκειται να δεχθούμε, ως ΕΕ, λύση δύο κρατών», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν και προσέθεσε ότι αυτό το «σαφές μήνυμα» μετέφερε προσωπικά στον Ερντογάν και πως τώρα είναι στο χέρι του, να στείλει ένα θετικό μήνυμα.

Μητσοτάκης: Ικανοποίηση για τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής για την Τουρκία

Την ικανοποίηση της ελληνική κυβέρνησης για το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για την Τουρκία, εξέφρασε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου, μετά το πέρας των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

«Καλύπτει πλήρως τις θέσεις της Ελλάδας», σημείωσε ο πρωθυπουργός, υπενθυμίζοντας πως «ο πυρήνας της διττής προσέγγισης προς την Τουρκία εμπερικλείεται στο εδάφιο, όπου γίνεται λόγος για προώθηση της θετικής ατζέντας με τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο».

Ο πρωθυπουργός ανέφερε πως η Ελλάδα δεν είναι αντίθεση σε συνεργασία της ΕΕ με την Τουρκία για το προσφυγικό, εφόσον τηρούνται δύο προϋποθέσεις:«Για εμάς, είναι απαράβατη γραμμή να μην εργαλειοποιεί η Τουρκία το μεταναστευτικό, αλλά και να προβεί σε κινήσεις καλής θέλησης, όπως το να δεχθεί τα 1.450 άτομα των οποίων το αίτημα για παροχή ασύλου έχει απορριφθεί τελεσίδικα».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Κυπριακό, δηλώνοντας ικανοποιημένος που το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ξεκαθαρίζει ότι δεν νοείται λύση του Κυπριακού πέρα από το πλαίσιο των αποφάσεων του ΟΗΕ, για διζωνική δικοινοτική Ομοσπονδία.

Παράλληλα, κατέστησε σαφές ότι οποιαδήποτε ένταση στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα ή την Κύπρο θα έχει επίπτωση και στις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Έντονη κριτική από τα κόμματα της αντιπολίτευσης

Την ικανοποίηση του πρωθυπουργού δεν συμμερίζονται, πάντως, τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Συγκριμένα, ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «εγκλωβίζει την Ελλάδα σε διπλωματία μη-λύσης με την Τουρκία», ενώ καταλόγισε στον πρωθυπουργό ότι αποδέχτηκε τη θετική ατζέντα της ΕΕ με την Τουρκία, χωρίς να τη συνδέσει με υποχρέωση προσφυγής στη Χάγη για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ.

Σε ανακοίνωσή της για τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ σχετικά με την Τουρκία, η Κουμουνδούρου αναφέρει πως, σε μια περίοδο που η Τουρκία πιέζεται, «αντί να τεθούν οι βάσεις, ώστε σταδιακά, με σαφείς κόκκινες γραμμές, αλλά και συγκεκριμένους στόχους, να ενταχθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις σε ένα νέο πλαίσιο, η κυβέρνηση εγκλωβίζει την Ελλάδα σε μια συντηρητική διπλωματία μη-λύσης».

ΚΙΝΑΛ: Πρόκληση να δηλώνει ικανοποιημένος ο πρωθυπουργός

«Η Ελλάδα έχασε μια ακόμα ευκαιρία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λόγω της υποχωρητικότητας της κυβέρνησης», δήλωσε η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ, Φώφη Γεννηματά, από τη σύνοδο των ηγετών του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος στο Βερολίνο.

Η κυρία Γεννηματά τόνισε πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης «ούτε ζήτησε, ούτε έλαβε καμία ουσιαστική εγγύηση για τα εθνικά συμφέροντα έναντι της Τουρκίας».
Και χαρακτήρισε «πρόκληση» να δηλώνει ο πρωθυπουργός ικανοποιημένος από τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής για την Τουρκία, «την ώρα που προχωράει η θετική ατζέντα για την Τουρκία, χωρίς καμία απολύτως αντίστοιχη δική της δέσμευση», όπως σημείωσε.

ΚΚΕ: Ευχετήρια και διάψευση προσδοκιών

Τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό «διέψευσαν για μια ακόμη φορά τις προσδοκίες, που καλλιέργησε η κυβέρνηση και τα άλλα κόμματα του ευρωατλαντισμού», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ.

Ο Περισσός τόνισε ότι απεδείχθη πως το κριτήριο στη στάση της ΕΕ «είναι τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών μονοπωλίων και οι στρατηγικές σχέσεις με την αστική τάξη της Τουρκίας», προσθέτονας πως αυτό δείχνει η απόφαση για την προώθηση της λεγόμενης «θετικής ατζέντας», της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, αλλά και η διατήρηση της συμφωνίας για το προσφυγικό, «που έχει οδηγήσει στον εγκλωβισμό χιλιάδων προσφύγων στα στρατόπεδα στα ελληνικά νησιά».

Τέλος, το ΚΚΕ έκανε λόγο για «ευχές», οι οποίες είναι η άλλη όψη «της διατήρησης και όξυνσης των προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό», υπογραμμίζοντας πως η πολύχρονη κατοχή στην Κύπρο συνεχίζεται και ετοιμάζεται διχοτομική λύση.

Ενοχλημένη η Άγκυρα κατηγορεί την Ελλάδα για «παραβιάσεις»

Κλιμακώνει την επιθετική ρητορική η Άγκυρα, λίγες ώρες μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, τα συμπεράσματα της οποίας έχουν ενοχλήσει την τουρκική πλευρά.

«Η Τουρκία παραμένει προσηλωμένη στη συμφωνία της Αθήνας, αλλά δεν θα πρέπει να αναμένεται ότι θα παρακολουθεί την Ελλάδα να παραβιάζει τα συμφωνηθέντα με δεμένα τα χέρια», αναφέρει στην τοποθέτησή του το τουρκικό ΥΠΕΞ, σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu.

Για παραβίαση του εν λόγω μνημονίου είχε κάνει λόγο μία μέρα νωρίτερα και ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ.