Λένα Παπαληγούρα: Η αγκαλιά της Ιφιγένειας και του Ορέστη είναι η πιο συγκινητική στιγμή του έργου

H Λένα Παπαληγούρα την ερχόμενη Παρασκευή θα ενσαρκώσει την Ιφιγένεια στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου. Η ηθοποιός μετά από σπουδαίες ρόλους και ερμηνείες που καθήλωσαν καλείται να φέρει εις πέρας μια αποστολή εξαιρετικά δύσκολη.

Η Λένα Παπαληγούρα θα βρεθεί για πρώτη φορά στην Επίδαυρο με πρωταγωνιστικό ρόλο και όπως η ιδία δηλώνει «θέλει να ζήσει απόλυτα αυτή την εμπειρία».

Στο πλευρό έχει μια ομάδα όχι απλώς πολύ δυνατή θεατρικά αλλά και σχεδόν οικογένεια της.

Τη σκηνοθεσία της παράστασης «Ιφιγένεια εν Ταύροις» υπογράφει ο Γιώργος Νανούρης και τον Ορέστη υποδύεται ο Μιχάλης Σαράντης.

Μετά την συγκλονιστική «Κατερίνα» -που το κοινό δεν τους αφήνει να εγκαταλείψουν- τον πρόσφατο «Γυάλινο Κόσμο» αλλά και άλλα παραγωγές, ο Νανούρης και η Παπαληγούρα αυτή τη φορά θα υπερασπιστούν μπροστά στο κοινό την τραγική ιστορία του Ευριπίδη.

Λίγες μέρες πριν την πολυαναμενόμενη πρεμιέρα της «Ιφιγένειας» η Λένα Παπαληγούρα μας μίλησε για τον ρόλο της, την Επίδαυρο, την Χάρις Αλεξίου αλλά και το #metoo.

Σε λίγες μέρες θα παρουσιάσετε την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» στην Επίδαυρο. Πώς νιώθεις;

Για μένα αυτός ο χώρος έχει ένα πολύ ειδικό βάρος. Τον αγαπώ πολύ για όλο αυτό που φέρει αλλά και γιατί σαν θεατής έχω δει εκεί πράγματα που με έχουν σημαδέψει.

Είναι το πιο ωραίο θέατρο του κόσμου, τι να κάνουμε;!

Νιώθω μεγάλη συγκίνηση, χαρά και τιμή που θα βρεθούμε εκεί. Νιώθω πολύ μεγάλη αγωνία και κάτι σαν χρέος ότι πρέπει να ζήσω απόλυτα την εμπειρία γιατί έχω απόλυτη συνείδηση ότι μπορεί να μην μου ξανασυμβεί. Μπορεί στον κάθε άνθρωπο να αναλογεί μια φορά στη ζωή του να βρεθεί εκεί, οπότε δεν θέλω να περάσει και να πω ‘εγώ που ήμουνα’. Να με καταπιεί το άγχος και να μην το ζήσω. Αυτό συμβαίνει στη δουλειά μας και επειδή είναι η πρεμιέρα καμία φορά αρχίζεις να καταλαβαίνεις τι γίνεται στην δέκατη παράσταση. Δεν θέλω αυτό να συμβεί γιατί πιστεύω ότι αυτές οι τρεις μέρες είναι πολύ ιδιαίτερες.

Δουλεύουμε πολύ εντατικά, έχουμε κάνει μια προσομοίωση του χώρου της Επιδαύρου σε έναν εξωτερικό χώρο εδώ στην Αθήνα, οπότε προσπαθούμε να πάμε όσο πιο προετοιμασμένοι γίνεται εκεί.

Πάντα ευχόμουν όταν πάω σε αυτό το χώρο με ρόλο μεγάλης ευθύνης να είναι με μια συνθήκη ανθρώπων που θαυμάζω και αγαπώ και αισθάνομαι μεγάλη τύχη γιατί αυτό πραγματοποιείται. Οι άνθρωποι αυτοί είναι πέρα από καλλιτέχνες που θαυμάζω και φίλοι οι περισσότεροι και ο Γιώργος Νανούρης, είναι πολύ σημαντικός για μένα. Όσοι μας ξέρουν έστω και λίγο ξέρουν τι έχουμε περάσει μαζί.

Χαίρομαι που πραγματοποιείται σε μια συνθήκη που την ονειρευόμουν. Βέβαια γίνεται σε μια εποχή που είναι πολύ δύσκολη. Που δεν μπορούσε κανείς να φανταστεί ούτε στους χειρότερους εφιάλτες του.

Θέατρα ανοιχτά, ας είναι και οι ψυχές μας ανοιχτές. Ας το ζήσουμε και να ευχηθούμε ότι όλο αυτό που ζούμε σαν ανθρωπότητα θα τελειώσει.

Ποιος είναι ο ρόλος σου στο έργο;

Υποδύομαι την Ιφιγένεια. Η Ιφιγένεια παρουσιάζεται εδώ αφού έχει τελειώσει η θυσία της στην Αυλίδα, όπου όλοι πιστεύουν ότι την έσφαξε ο πατέρας της προκειμένου να κατακτήσει την Τροία αλλά και προκειμένου να ξεπλύνει την προσβολή που έλαβε ο αδερφός της ο Μενέλαος με το άρπαγμα της Ελένης.

Την έχει αρπάξει όμως η θεά και μέσα από τον μαγικό αιθέρα την έχει πάει στην χώρα των Ταύρων. Μια χώρα που βασιλεύει ένας βάρβαρος και κατοικείται από βαρβάρους. Είναι αναγκασμένη προκειμένου να εξευμενίσει την θεά που την έσωσε να κάνει ανθρωποθυσίες. Όποιος ξένος και ιδιαίτερα Έλληνας καταφτάνει στη χώρα αυτή θυσιάζεται για την θεά.

Το έργο γράφτηκε πριν την ‘Ιφιγένεια εν Αυλίδι’ και αυτό έχει τη σημασία του γιατί φαίνεται ότι ο ποιητής ήξερε πολύ καλά και γοητευόταν από την ιστορία αυτού που προσώπου και επανέρχεται μετά για να γράψει την αρχή της ιστορίας.

Γίνονται συνεχείς αναφορές στην αλαζονεία της εξουσίας και το πώς δέχτηκαν να θυσιάσουν ένα νέο κορίτσι για να κατακτήσουν έναν τόπο και από την ίδια υπάρχει  μεγάλη πικρία.Ομως ,εδώ έχουμε να κάνουμε με μια πιο ενήλικη εκδοχή της Ιφιγένειας .

O Γιώργος Νανούρης έχει κάνει μια κλασική σκηνοθεσία;

Δεν καταλαβαίνω ακριβώς τι εννοούμε κλασική σκηνοθεσία. Δεν νομίζω ότι ξέρει κανείς τι είναι κλασικό σε αυτά τα έργα. Δουλεύουμε ώστε να προκύψει μια λιτή και ουσιαστική παράσταση χωρίς περιττά πράγματα και στην οποία να αναδεικνύεται η ποίηση του έργου –γιατί είναι αριστοτεχνικά γραμμένο- αλλά και η πολυπλοκότητα των χαρακτήρων και η δύναμη που προκαλείται από την συνάντηση και τη σχέση τους.

Σε όποια εποχή είναι τοποθετημένη η παράσταση;

Είναι τοποθετημένη θα σου έλεγα στην όποια εποχή. Ίσως όχι στο σήμερα, ίσως στο τότε, ίσως στο μέλλον. Στοχεύει πιο πολύ στο να αναδειχθεί ο πυρήνας του έργου και όχι στο να μεταφερθεί κάπου.

Τι σε γοητεύει στο έργο;

Για μένα αυτό που είναι πολύ συγκινητικό ότι και Ιφιγένεια και ο Ορέστης παρουσιάζονται ως πρόσωπα που πληρώνουν για προγονικά αμαρτήματα. Αυτό το ‘αμαρτίες γονέων παιδεύουσι τέκνα’ που συναντάει κανείς και στην σύγχρονη δραματουργία βλέπεις ότι οι ρίζες τους είναι εκεί. Πληρώνουν για τα αμαρτήματα των προγόνων τους. Ειδικά η Ιφιγένεια είναι ένα πρόσωπο εντελώς αθώο, πληρώνει για αμαρτήματα άλλων.

Ταυτίζουμε την Ιφιγένεια με ένα αδύναμο πρόσωπο. Για μένα δεν είναι καθόλου αδύναμη. Είναι πολύπλευρη και πολύ δυνατή ειδικά σε αυτό το έργο. Είναι μια γυναίκα που αναγκάζεται να θυσιάζει ανθρώπους άρα ενδεχομένως να έχει αναγκαστεί να σκληρύνει πολύ για να το κάνει αυτό. Μιλάω με ψυχολογικούς όρους γιατί στον Ευριπίδη συναντάει κανείς χαρακτήρες αρκετά γλαφυρούς  και πολύπλευρούς. Αυτό έχει ένα ενδιαφέρον γιατί μπορείς και από αυτό το δρόμο να βρεις στοιχεία.

Το έργο από μόνο του είναι πολύ δυνατό ειδικά αυτή η διπλή αναγνώριση. Πρώτα αναγνωρίζουν τα αγόρια την Ιφιγένεια και μετά τους αναγνωρίζει εκείνη. Αυτό είναι από τα πιο συγκινητικά και ωραία κομμάτια που έχω διαβάσει σε θεατρικό κείμενο και είναι φοβερό αν σκεφτείς πότε γράφτηκε.

Επειδή δεν μπορούμε να μείνουμε ανεπηρέαστοι από την εποχή μας, αυτή η αγκαλιά που κάνουν τα αδέρφια όταν αναγνωρίζονται για μένα είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της παράστασης. Γιατί ενδεχομένως μπορεί κάποιος να πει ότι αυτά είναι δύο αδέρφια δεν γνωρίζονται. Ήταν πολύ μικρός ο Ορέστης όταν πήγαν να θυσιάσουν την Ιφιγένεια, αλλά η ανάγκη του να υπάρχει μια μεγάλη αγκαλιά όταν αναγνωρίζεις τον αδερφό σου ειδικά αυτή την εποχή ήταν για εμάς –και είναι- μια πολύ σημαντική στιγμή. Μπορούμε και εμείς να το βιώνουμε έστω στη σκηνή.

Επίσης η Ιφιγένεια κάνει ένα τέχνασμα. Προκειμένου να τους κρατήσει όλους μέσα στα σπίτια τους για να φυγαδέψει τον αδερφό της και τον Πυλάδη, λέει ότι είναι μολυσμένοι από το μίασμα του φόνου. Το οποίο είναι ανατριχιαστικό, αν κανεις την αναγωγή με το σήμερα και την αρρώστια που μας αναγκάζει να κλειστούμε σπίτι.

Πώς είναι η συνύπαρξη σας με την Χάρις Αλεξίου;

Για μένα είναι πολύ συγκινητικό ότι ο Γιώργος επιλέγει να δουλέψει με πρόσωπα τα οποία γνωρίζει και εκτιμά. Με πρόσωπα που έχει μοιραστεί κάτι πολύ σημαντικό.

Με εμένα έχει μοιραστεί την ‘Κατερίνα’, με τον Μιχάλη τον ‘Αίαντα’ και με την Χαρούλα το ‘Χειρόγραφο’. Του εμπιστεύτηκε επί της ουσίας τις σημειώσεις της ζωής της. Δεν θα μπορούσε να λείπει από την παράσταση.

Έτσι όπως είναι δομημένη η παράσταση η Αλεξίου έρχεται να φέρει …την σωτηρία της ψυχής, χωρίς να τραγουδάει, αλλά με το κύρος και την μεγάλη ψυχή που διαθέτει. Έρχεται μια γυναίκα που φέρει την σοφία και της ζωής της και της ηλικίας της σε ένα θίασο πολύ πιο νέων ανθρώπων για να δώσει τη δική της πινελιά.

Όπως στην παράσταση έρχεται κάποιος από έναν άλλο κόσμο και φέρνει τη λύση, έτσι και η Αλεξίου έρχεται από έναν κόσμο που δεν είναι αμιγώς θεατρικός. Αυτό είναι ένα πολύ ενδιαφέρον κλείσιμο του ματιού.

Για μένα είναι μια πολύ συγκινητική γυναίκα. Είναι τεράστιο κεφάλαιο της ιστορίας της μουσικής της χώρας μας. Ο τρόπος που στέκεται στην πρόβα, που βοηθάει και ο τρόπος που γουστάρει να συμμετέχει αποδεικνύει ότι δικαίως είναι αυτή που είναι.

Μετά την Επίδαυρο θα κάνετε περιοδεία;

Θα πάμε σε αρκετά μέρη, σε όσα μας το επιτρέψουν οι συνθήκες. Μου αρέσουν πολύ οι περιοδείες γιατί δίνουν την ευκαιρία σε ένα κόσμο που δεν μπορεί να έρθει στο θέατρο να δει μια παράσταση. Και για εμάς είναι μια εναλλαγή και μια πρόκληση το πώς να διατηρήσουμε την παράσταση ενώ αλλάζουν οι χώροι της. Ελπίζω να αγαπήσει ο κόσμος την παράσταση, όπως την αγαπάω εγώ.

Τι θα κάνεις την χειμερινή σεζόν;

Τον χειμώνα, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα ανεβάσουμε τον ‘Γυάλινο Κόσμο’. Ανέβηκε σε live streaming και πήγε πολύ καλά. Έδωσε ευτυχώς το Εθνικό Θέατρο τα δικαιώματα και θα το παίξουμε σε μεγάλο θεάτρο. Είναι μια παράσταση που έχει φτιαχτεί για να την δει ο κόσμος. Νιώθουμε ότι Πήγε πολύ καλα από τις αντιδράσεις του κοινού αλλά και από τις κριτιξες που γράφτηκαν και θέλουμε παρά πολύ να την παίξουμε κανονικά για να νιώσουμε και εμείς τον παλμό του κόσμου.

Η παράσταση ‘Κατερίνα’ έχει ολοκληρώσει τον κύκλο της;

Δεν θα τελειώσει πολύ εύκολα ο κύκλος της Κατερίνας. Είναι σαν να μην μας αφήνει η ίδια η παράσταση και ο κόσμος να την τελειώσουμε. Θα δούμε τι θα γίνει, ανάλογα και με τα θέατρο, τις πληρότητες και όλα αυτά.

Θα κάνεις κάτι στην τηλεόραση;

Έκανα ένα επεισόδιο στην ΕΡΤ στην σειρά ‘Καρτ ποστάλ’, μια πολύ προσεγμένη δουλειά. Δίνεται χρόνος στα πράγματα, τα γυρίσματα γίνονται σε φανταστικές τοποθεσίες στην Κρήτη και είναι μια πολύ προσεγμένη παραγωγή. Χαίρομαι πολύ που πήρα μέρος. Περιλαμβάνει 12 αυτοτελή επεισόδια και καθένα έχει άλλους πρωταγωνιστές, εκτός από τον Ανδρέα Κωνσταντινου που δένει όλες τις ιστορίες. Εγώ είμαι η βασική ηρωίδα του ενός επεισοδίου.

Συζητάω και διάφορα πράγματα για την τηλεόραση αλλά δεν είναι ακόμα ανακοινώσιμα ακόμα. Μου είχε λείψει πάρα πολύ το γύρισμα. Χάρηκα πολύ που πήγα στην Κρήτη. Βλέπω ότι γίνονται πολλά πράγματα και αυτό είναι σημαντικό. Δεν παρακολουθώ πολύ γιατί δυστυχώς δεν έχω πολύ χρόνο. Βλέπω ότι γίνονται πράγματα ότι δουλεύουν αξιόλογοι άνθρωποι και το κοινό ακολουθεί και επιβραβεύει ότι γίνεται με ποιότητα.

Ξαφνιάστηκες με όσο βγήκαν στο φως στην υπόθεση του #metoo;

Φυσικά και ξαφνιάστηκα. Όταν ακούς τέτοια πράγματα είναι λογικό να ξαφνιάζεσαι. Είναι σοκαριστικά αυτά που ακούσαμε και εννοείται ότι ταράχτηκα όπως κάθε συνάδελφος. Είναι καλό ότι βγήκαν στο φως και δεν μιλάω μόνο για το θέατρο. Μπορεί εμείς να έχουμε τα φώτα στραμμένα πάνω μας γιατί κάνουμε αυτή τη δουλειά και ο κόσμος μας ξέρει και μπορούν αυτά να κοινοποιηθούν πολύ εύκολα. Μέσα από το θάρρος κάποιων ανθρώπων που μίλησαν στο χώρο μας βρήκαν ελπίζω το θάρρος και άνθρωποι που είναι σε άλλες δουλειές που είναι αθόρυβες και δεν θα μαθαίναμε ποτέ να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους.

Πήρε η μπάλα και το χώρο του θεάτρου;

Νομίζω ότι το θέατρο δεν μας έχει ανάγκη, εμείς το έχουμε ανάγκη. Δεν ανησυχώ ότι πλήττεται. Οι άνθρωποι του με έναν τρόπο βίωσαν σοκ και ταραχή αλλά είναι στο χέρι μας να λειτουργήσει θετικά. Είναι στο χέρι μας να προφυλάξουμε τη δουλειά μας.

Είναι σημαντικό ότι δόθηκε βήμα. Χρέος μιας κοινωνίας είναι να στηρίζει τα θύματα για να μιλάνε και χρέος της πολιτείας και της δικαιοσύνης να τα υπερασπίζετε ώστε να μην συμβαίνουν αυτά τα πράγματα. Ας αφήσουμε τη δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της. Και ας μην γινόμαστε δικαστές στα σοσιαλ μίντια.

Από την άλλη είναι λίγο δυσδιάκριτα τα όρια στην δουλειά μας επειδή είναι μια δουλειά που έχει να κάνει με την ψυχή και το σώμα μας. Μπορεί να χρειάζεται ενδεχομένως πίεση αλλά όχι βία. Το όριο είναι πολύ λεπτό και αν μεγαλώνει κανείς παιδί μπορεί να το καταλάβει πιο εύκολα.

Μπορεί να χρειάζεται κάποιος να σε κινητοποιήσει προς μια κατεύθυνση αλλά αυτό είναι διαφορετικό από το να υφίστασαι μια κακοποίηση.

Τα όρια και η στιγμή του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικά. Κάποιος που δεν έχει υποστεί κακοποίηση μπορεί να είναι απλώς τυχερός και να μην βρέθηκε σε ευάλωτη στιγμή που κάποιος να ήθελε αυτό να το εκμεταλλευτεί.

Το άλλο σημαντικό είναι ότι αυτά είναι πράγματα για τα οποία δεν μιλάμε και υπάρχει μια ολόκληρη λογική ότι αυτά γίνονται που σχεδόν είναι σαν κανονικότητα. Με αυτό που συμβαίνει συνειδητοποιήσαμε ότι δεν είναι λογικό να συμβαίνει. Πρέπει να μιλάμε για αυτά τα πράγματα και στα παιδιά μας έτσι ώστε οποιοσδήποτε άνθρωπος νιώσει ότι κακοποιείται να μπορέσει να το αντιληφθεί όσο πιο γρήγορα γίνεται να το επικοινωνήσει και να το σταματήσει πριν αυτό γίνει τεράστιο και τραυματικό.