Σφραγίς Ελευθερίας: Η επετειακή συλλογή του Οίκου ZOLOTAS μας ταξιδεύει στους συμβολισμούς της Ελληνικής Επανάστασης

Πώς μπορεί να αποτιμήσει κανείς την πραγματική ισχύ των συμβόλων; Η καλύτερή μας ελπίδα σε μια τέτοια προσπάθεια στηρίζεται στην εξέταση του ρόλου που διαδραμάτισαν στον ρου της ιστορίας. Στην περίπτωση της Ελληνικής Επανάστασης, η σημασία τους δεν θα μπορούσε να ακτινοβολεί πιο ξεκάθαρα: Το πάντρεμα του αρχαιοελληνικού παρελθόντος με το χριστιανικό παρόν – και η ελπίδα ενός ελεύθερου μέλλοντος – αποτυπώθηκε σε απεικονίσεις που λειτουργούσαν ως υπενθύμιση και μέσο διάδοσης του στόχου της Ανεξαρτησίας.

Οι απεικονίσεις αυτές, συμπυκνώνοντας τον χαρακτήρα του Αγώνα, βρήκαν τη θέση τους στα λάβαρα των Επαναστατών, στα τρομερά εμβλήματα των Οπλαρχηγών και στις Σφραγίδες των Φιλικών, της Γερουσίας, αλλά και των ίδιων των Ηρώων της Επανάστασης, διηγούμενοι την ιστορία ενός Έθνους που αναγεννιέται.

Στα 200 χρόνια από τη σημαντικότερη στιγμή της νεοελληνικής ιστορίας, ο Οίκος ZOLOTAS αντλεί την έμπνευσή του από αυτή την εποποιία της Επανάστασης, αλλά και τη μακραίωνη ελληνική εικονογραφία, για να δημιουργήσει 21 μοναδικά, πρωτότυπα δαχτυλίδια που κυκλοφορούν σε 21 αριθμημένα αντίτυπα το καθένα, ενώ θα χαραχθούν αυστηρά για μια και μόνη φορά, για να τιμήσει τους εορτασμούς του επετειακού έτους 2021.

Δαχτυλίδι σφραγίδα 1821 εγχάρακτο σε χρυσό 18 καρατίων ή ασήμι 925

Επάνω στα πρωτότυπα, συλλεκτικά δαχτυλίδια έχουν χαραχτεί εικόνες που έχουν συνοδεύσει την Ελλάδα σε όλη τη μακραίωνη ιστορία της, όπως η τρίαινα του Ποσειδώνα, μορφές και σύμβολα του χριστιανισμού, αλλά και αυθεντικές σφραγίδες των Οπλαρχηγών, όπως για παράδειγμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Οδυσσέα Ανδρούτσου.

Ο κ. Γιώργος Παπαλέξης, CEO του Οίκου ZOLOTAS και ο εικαστικός, κ. Άγις Λέρτας, μίλησαν στο in.gr για τα ιδιαίτερα μηνύματα και την ξεχωριστή αξία της συλλογής «Σφραγίς Ελευθερίας», τη διαδικασία επιλογής των εικόνων και των λίθων που κοσμούν τα μοναδικά δαχτυλίδια, αλλά και για την ιστορία του ίδιου του Οίκου, που ήδη μετρά τα δικά του 126 χρόνια ιστορίας στην τέχνη του κοσμήματος.

Δαχτυλίδι σφραγιδόλιθος Στόλος σε χρυσό 18 καρατίων με εγχάρακτο σοδαλίτη

Από τον Μέγα Αλέξανδρο στον Άγιο Γεώργιο, από την Τρίαινα στην Άγκυρα, από το «Ταν ή Επί Τας» στο «Ελευθερία ή Θάνατος». Επάνω στα 21 μοναδικά δαχτυλίδια, τα σύμβολα του αρχαίου ελληνικού κόσμου συναντιούνται με ή μετατρέπονται σε αναπαραστάσεις του χριστιανισμού και μαζί συνθέτουν την σύγχρονη Ελλάδα του χθες και του σήμερα. Μέσα από ποια διαδικασία έγινε η επιλογή τους; Ήταν η ανάδειξη αυτής της σύνδεσης ένας από τους στόχους της συλλογής; Και ποιο είναι, εντέλει, το κεντρικό της μήνυμα;

Άγις Λέρτας

Τα σύμβολα που έχουν χρησιμοποιηθεί στην συλλογή μας είναι μια επιλογή από διασκευασμένα εικαστικά στοιχεία που συλλέξαμε μετά από έρευνα σχετικά με την χρηστική εικονογραφία της εποχής. Με αυτόν τον όρο κατά κύριο λόγο περιγράφουμε είτε τις σφραγίδες οπλαρχηγών κατά την περίοδο της επανάστασης, σαν μέσο αναγνώρισης μεταξύ συμπολεμιστών, είτε αυτές των νομών, κοινοτήτων, νησιών και διαφόρων περιοχών ανά την ελεύθερη πλέον Ελλάδα, που η χρήση τους ουσιαστικά ήταν κάτι σαν μια πρώτη απόπειρα -αν όχι και ανάγκη- μέσα από εικόνες και σύμβολα του παρελθόντος, δηλαδή της πολιτισμικής κληρονομιάς του τόπου, να διεκδικήσουν μια εθνική ταυτότητα που μέχρι την στιγμή της Επανάστασης ήταν ίσως μακρινή ανάμνηση και μακρινό μεγαλείο για τους υποδουλωμένους Έλληνες.

Η μόνη επι του πρακτέου σύνδεση με αυτή την κληρονομιά ήταν μέσω των ευρημάτων, ερειπίων αρχαίων ναών και κτισμάτων, μοναδικών αποδείξεων μιας κάποιας σημαντικής ιστορικής συνέχειας για την οποία εκδηλωνόταν ενδιαφέρον και εκτός της χώρας… Σαν εικαστικός μπορώ να πω πως η συνάντηση αυτή που περιγράφετε, λοιπόν, είναι η προσπάθεια μας να κάνουμε μια ιχνηλάτηση, ή αν όχι, τουλάχιστον έναν εντοπισμό, της «αισθητικής διαλέκτου» που χρησιμοποιήθηκε στον ελλαδικό χώρο την εποχή εκείνη, σαν ακόμα ένα μέσο διεκδίκησης των θεμελίων του παρελθόντος του πολιτισμού του, ώστε πάνω σε αυτά να χτιστεί το μέλλον, η συνέχεια του.

Δαχτυλίδι σφραγιδόλιθος Οδυσσέας, με την προσωπική σφραγίδα του Οδυσσέα Ανδρούτσου,
σε χρυσό 18 καρατίων ή ασήμι 925 με εγχάρακτο καμέο

Πώς επιλέχθηκε η μορφή της σφραγίδας;

Άγις Λέρτας

Από αρχαιοτάτων χρόνων και σε διάφορους πολιτισμούς οι σφραγίδες αποτελούσαν προσωπικά χρηστικά αντικείμενα με μορφή κοσμήματος, ιδιαίτερα δαχτυλιδιών. Έτσι, και μέχρι την περίοδο της επανάστασης πολλοί από αυτούς που επικοινωνούσαν με μυστικό τρόπο, στην συγκεκριμένη περίπτωση για την επίτευξη του στόχου του Αγώνα, είχαν στην κατοχή τους τέτοια δαχτυλίδια, τα οποία φέρουν διάφορους συμβολισμούς σχετικά με την πνευματική διάθεση τους απέναντι στην ισχύουσα κατάσταση.

Μέσω τέτοιων προσωπικών αντικειμένων θελήσαμε να φέρουμε σε επαφή τους ενδιαφερόμενους με μια τέτοια αισθητική πτυχή που αποτέλεσε επικοινωνιακό μέσο για την οργάνωση μιας σημαντικής ανατροπής, που στη συνέχεια, με εικόνες που εκφράζουν την αναγέννηση, αλλά και την ανάκληση συμβόλων της αρχαιότητας, θα λειτουργούσε σαν σύνδεσμος των σταδιακά απελευθερωμένων περιοχών με την πολιτισμική ταυτότητα του λαού.

Δαχτυλίδι σφραγιδόλιθος Λέων, με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου του Ευαγγελιστή, σε χρυσό 18 καρατίων με εγχάρακτο κόκκινο αχάτη

Εκτός από τα ίδια τα σχέδια, ποιοι συμβολισμοί «κρύβονται» στην επιλογή των λίθων;

Άγις Λέρτας

Η επιλογή τους έγινε με κριτήρια την ιστορική χρήση τους και τον συμβολισμό τους βάσει παραδόσεων, τόσο στην αρχαιότητα όσο και επί τουρκοκρατίας. Για παράδειγμα, το ηλιοτρόπιο με τα κοκκινωπά σημάδια πάνω στο σκούρο πράσινο, για τους Χριστιανούς συμβολίζει το αίμα του Χριστού που έπεσε στη γη κατά τη σταύρωση, σύμβολο πίστης και αυτοθυσίας.

Κατά κύριο λόγο, όμως, οι πέτρες που επιλέξαμε εστιάζουν στην θετική φόρτιση του πνεύματος και την ανανέωση, με διαφορετικές εκφάνσεις τους η κάθε μια, σε έναν εννοιολογικό συνδυασμό με τα ιδία τα σχέδια των σφραγίδων.

Δαχτυλίδι σφραγίδα Φιλικόν σε ασήμι 925 με μαύρο σμάλτο

Σε ποιον απευθύνεται η συλλογή; Πώς μοιάζει, για παράδειγμα, ο άνθρωπος που επιλέγει το δαχτυλίδι «Φοίνιξ» ή το «Φιλικόν»;

Γιώργος Παπαλέξης

Ως σχεδιαστής, στην προκειμένη περίπτωση στόχος μου είναι να προσπαθήσω να μεταφέρω στο σήμερα μια συγκεκριμένη αισθητική διάλεκτο μιας πολύ συγκεκριμένης περιόδου που ιστορικά σημαίνει πολλά όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο. Καλούμαι να συνδέσω συμβολικές έννοιες του τότε με τρισδιάστατες φόρμες που προσεγγίζουν τις τάσεις του παρόντος με σεβασμό, δίνοντας προτεραιότητα στους συμβολισμούς και την ιστορική τους σημασία.

Οποιοσδήποτε, λοιπόν, άνθρωπος πάνω στον πλανήτη ενδιαφέρεται για το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, καθώς και όποιοι τυχαία βρεθούν μπροστά στη συλλογή, ελπίζω να τους διεγείρει το ενδιαφέρον, ώστε να προσεγγίσουν την θεματική αυτή μέσω 21 διαφορετικών οδών που μπορούν να επιλέξουν ανάλογα με τις αισθητικές διαθέσεις τους.

Η Συλλογή δημιουργήθηκε ως φόρο τιμής για τους άνδρες και τις γυναίκες που θυσιάστηκαν για την Ελευθερία των επομένων γενιών, συνεπώς απευθύνεται σε ανθρώπους που έχουν μια ευαισθησία προς το Κόσμημα, την Ιστορία και τα σύμβολα της.

Η συλλογή απευθύνεται επίσης σε συλλέκτες, καθώς το κάθε δακτυλίδι της συλλογής είναι αριθμημένο σε 21 αντίτυπα.

Η ποικιλότητα των σχεδίων προσελκύουν διαφορετικού στυλ πελατών, τον Φοίνικα θα το επιλέξουν πιο εκλεπτυσμένοι πελάτες, γυναίκες και άνδρες, το Φιλικόν οι πιο σεμνοί και μυστηριώδεις, και τον Κολοκοτρώνη τον επιλέγουν κυρίως δυναμικοί  άνδρες, που είναι πιο Rock.

Δαχτυλίδι σφραγίδα Άγιος Γεώργιος εγχάρακτο σε χρυσό 18 καρατίων ή ασήμι 925

Εσείς έχετε ξεχωρίσει κάποιο προσωπικά αγαπημένο σχέδιο;

Γιώργος Παπαλέξης

Για εμένα ξεχωρίζει ο Άγιος Γιώργος, ίσως είναι και λόγω του ονόματος, αλλά κυρίως λόγω του συμβολισμού του που με εκφράζει: Τη συνεχή μάχη κατά του δράκου, των ορατών και αοράτων εχθρών, που καλούμαστε να δίνουμε για να προστατεύσουμε την ελευθερία μας και τα δικαιώματα μας, ως άνθρωποι και πολίτες αυτού του κόσμου.

Δαχτυλίδι σφραγίδα Κολοκοτρώνης, με την πραγματική σφραγίδα του αρχιστράτηγου της Επανάστασης, σε ασήμι 925 με μαύρο σμάλτο

Μπορούμε να αντιληφθούμε στοιχεία της προσωπικότητας των ηρώων μέσα από τις προσωπικές τους σφραγίδες;

Γιώργος Παπαλέξης

Υπάρχουν σίγουρα στοιχεία για την πνευματική και συναισθηματική τάση των αγωνιστών που γίνονται αντιληπτά, κάποια περισσότερο από αλλά, ενώ κάποια ενδεχομένως είναι προς συζήτηση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Σφραγίδα του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη που αναγραφεί ξεκάθαρα το όνομα του και απεικονίζει στο κέντρο της  έναν σταυρό που σπάει το βέλος του εχθρού. Μας δείχνει ξεκάθαρα την πιστή και την αποφασιστικότητα του Αρχηγού για την Νίκη.

Δαχτυλίδι σφραγιδόλιθος Φοίνιξ σε χρυσό 18 καρατίων με εγχάρακτο μάτι της τίγρης

Έχοντας ιδρυθεί ήδη από το 1895, ο Οίκος ZOLOTAS μπορεί να μην βίωσε την Ελληνική Επανάσταση, όμως έχει «δει» Ελληνοτουρκικούς, Βαλκανικούς και δυο Παγκόσμιους Πολέμους, χαράσσοντας τη δική του πορεία και διατηρώντας πάντα ζωντανή την ελληνικότητα του χαρακτήρα του παρά τη διεθνή του πια ακτινοβολία. Ποιο είναι το όραμα του Οίκου για το μέλλον – και, γιατί όχι, για τα επόμενα 200 χρόνια;

Γιώργος Παπαλέξης

Ο Οίκος Ζολώτας έχει ως κύρια αποστολή να παραμείνει πιστός στην μεταλαμπάδευση του ελληνικού πολιτισμού μέσω των δημιουργιών του. Να εμπνέεται από το παρελθόν και την πλούσια Ιστορία του τόπου μας, να σχεδιάζει στο παρόν δημιουργώντας  για το μέλλον. Η συνεχής αναζήτηση για το φως και η συνταγή της διαχρονικότητας απεικονίζονται στα κοσμήματα μας. Το αποτέλεσμα είναι, όμως, ομαδικό και οφείλεται στην συνεργασία ανθρώπων του πνεύματος που κατέχουν και αγαπάνε την τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας, όπως και έγινε και στην περίπτωση του νέου σχεδιαστή, Άγι Λέρτα, που σχεδίασε και επιμελήθηκε την συλλογή «Σφραγίς Ελευθέριας».

Όσο για τα επόμενα 200 χρόνια, θα αρκεστούμε σε μια έκφραση του Δημοσθένη: «χρηστά δ᾽ εἴη παντός εἵνεκα».

Ανακαλύψτε τη μοναδική συλλογή του Οίκου ZOLOTAS, «Σφραγίς Ελευθερίας», εδώ.