Βαμβάκι: Η πορεία του πράσινου και ρόδινου σκουληκιού στη Λάρισα

Αυτή την εποχή τα βαμβακόφυτα βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης των πρώτων χτενιών στις όψιμες καλλιέργειες που αποτελούν την πλειοψηφία των περιπτώσεων. Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στην αρχή της καλλιεργητικής περιόδου δεν ευνόησαν την πρώιμη σπορά, η οποία κατά 70% περίπου, πραγματοποιήθηκε στα τέλη Απριλίου με αρχές Μαΐου, γι’ αυτό και η φετινή παραγωγή είναι πολύ όψιμη σε σχέση με τον μέσο όρο της Π.Ε. Λάρισας.

Στο δίκτυο φερομονικών παγίδων, όσον αφορά στο πράσινο σκουλήκι, μέχρι στιγμής διαπιστώνονται χαμηλά έως μέτρια επίπεδα συλλήψεων ενήλικων (πεταλούδων) πράσινου σκουληκιού στις περισσότερες περιοχές της Π.Ε. Λάρισας, με εξαίρεση την ευρύτερη περιοχή των Τ.Κ. Αρμενίου, Αχιλλείου, Καλαμακίου, Κιλελέρ, Μελίας και Χάλκης του Δ. Κιλελέρ και των Τ.Κ. Κουλουρίου, Τερψιθέας και Φαλάνης του Δ. Λαρισαίων, όπου εμφανίζονται σχετικά υψηλά επίπεδα συλλήψεων πεταλούδων πράσινου σκουληκιού.

Όσον αφορά στο ρόδινο σκουλήκι, οι συλλήψεις ενήλικων (πεταλούδων) ρόδινου σκουληκιού στο δίκτυο φερομονικών παγίδων της Υπηρεσίας κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα στις περισσότερες περιοχές της Π.Ε. Λάρισας.

Συστάσεις – καλλιεργητικές πρακτικές

Επειδή η φετινή χρονιά κρίνεται ιδιαίτερη εξαιτίας της μεγάλης οψίμισης της παραγωγής, συστήνεται στους βαμβακοπαραγωγούς να εφαρμόζουν ορθολογική αζωτούχο λίπανση και άρδευση (ποσότητα νερού και αριθμός αρδεύσεων) και να εφαρμόζουν καλλιεργητικά μέτρα που αποσκοπούν στην πρωίμιση της παραγωγής. Έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι υπερβολικές αζωτούχες λιπάνσεις και αρδεύσεις έχουν ως συνέπεια την υπερβολική βλάστηση των φυτών, οψίμιση της παραγωγής και κυρίως τη δημιουργία υδαρών φυτικών ιστών οι οποίοι προσελκύουν τους επιβλαβείς οργανισμούς.

Ειδικότερα, οι εχθροί που απασχολούν τους βαμβακοκαλλιεργητές σε αυτό το φαινολογικό στάδιο του βαμβακιού είναι:

ΑΦΙΔΕΣ: Πολλές φορές στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών αναπτύσσονται υψηλοί πληθυσμοί αφίδων (μελίγκρων) που απομυζούν τις θρεπτικές ουσίες από τα φύλλα και τους τρυφερούς βλαστούς, προκαλούν κατσάρωμα των φύλλων (σε προχωρημένα στάδια τα φύλλα κιτρινίζουν) και αναστέλλουν την ομαλή ανάπτυξή τους.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα των φύλλων που έχουν προσβληθεί από αφίδες είναι το γυάλισμα που προκαλείται από τις μελιτώδεις ουσίες που εκκρίνουν οι αφίδες.

Κατώτερο όριο επέμβασης είναι η ύπαρξη είκοσι πέντε (25) ατόμων κατά μέσο όρο ανά φύλλο σε δείγμα 100 φύλλων. Οι βαμβακοπαραγωγοί θα πρέπει να γνωρίζουν ότι οι αφίδες έχουν πολλούς φυσικούς εχθρούς (ωφέλιμα) οι οποίοι συνήθως ελέγχουν τους πληθυσμούς τους και τους κρατούν κάτω από τα επίπεδα οικονομικής ζημίας. Επιπρόσθετα, η βαθμιαία αύξηση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι αναστέλλει και εξαλείφει τη δραστηριοποίησή τους.

ΘΡΙΠΕΣ: Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών δραστηριοποιούνται και οι θρίπες οι οποίοι απομυζούν τους χυμούς από τα βαμβακόφυτα, προκαλώντας έναν αργυρό αποχρωματισμό των φύλλων, τα οποία κατσαρώνουν, σχίζονται και πολλές φορές νεκρώνουν. Η χημική επέμβαση για τον θρίπα δικαιολογείται μόνο στις περιπτώσεις που η παρατεταμένη προσβολή καταστρέφει τους ακραίους οφθαλμούς του βαμβακόφυτου. Η βαθμιαία αύξηση της θερμοκρασίας το καλοκαίρι αναστέλλει και εξαλείφει την δραστηριοποίηση του θρίπα, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση των αφίδων.

ΛΥΓΚΟΣ: Οι παραγωγοί να ελέγχουν τις καλλιέργειές τους σε εβδομαδιαία βάση για τυχόν προσβολές από λύγκο που προσβάλει τα νεαρά χτένια, τα οποία φέρουν μικρά μαύρα στίγματα, συρρικνώνονται, καφετιάζουν και τελικά πέφτουν, ενώ τα μεγάλα προσβεβλημένα χτένια δίνουν λουλούδια που δύσκολα γονιμοποιούνται. Επίσης, ο λύγκος τρέφεται και καταστρέφει τους ακραίους οφθαλμούς των βαμβακοφύτων, δημιουργώντας θαμνώδη φυτά και ευνοώντας τη βλαστική ανάπτυξη που οδηγεί σε οψίμιση και μείωση της παραγωγής.

Ο έλεγχος συνιστάται να είναι πιο συχνός στα αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με καλλιέργειες μηδικής, καθώς η πιθανότητα μετανάστευσης του λύγκου από τη συγκομισμένη μηδική προς το βαμβάκι είναι πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες καλλιέργειες.

Το κατώτερο όριο επέμβασης για τον λύγκο είναι τα 5 άτομα ανά 100 φυτά κατά μέσο όρο.

Αντιμετώπιση του λύγκου κατά κανόνα δεν απαιτείται καθώς η πρόωρη απώλεια καρποφόρων οργάνων (κυρίως μικρών χτενιών) την οποία πολλοί παραγωγοί την αποδίδουν στον λύγκο, τις περισσότερες φορές οφείλεται σε φυσιολογικά αίτια που έχουν σχέση με τη θρέψη του φυτού, τις κλιματικές συνθήκες (χαμηλές θερμοκρασίες, μεγάλη διαφορά θερμοκρασιών μεταξύ ημέρας και νύχτας) κατά την περίοδο σχηματισμού των καρποφόρων οργάνων, τις συνθήκες υγρασίας στο έδαφος κ.ά..

Στις ελάχιστες περιπτώσεις που απαιτηθεί χημική καταπολέμηση, τότε αυτή πρέπει να διενεργείται με εγκεκριμένα εντομοκτόνα εκλεκτικής δράσης που είναι φιλικότερα προς τα ωφέλιμα έντομα.

Να σημειωθεί ότι η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας, υπενθυμίζει στους παραγωγούς που έχουν τοποθετήσει φερομονικές παγίδες στα χωράφια τους για την παρακολούθηση του πράσινου και ρόδινου σκουληκιού, ότι οι συλλήψεις ενήλικων (πεταλούδων) στις φερομονικές παγίδες δεν αποτελούν κριτήριο για την εφαρμογή χημικής επέμβασης.

Οι φερομονικές παγίδες βοηθούν στον προσδιορισμό της ακριβούς περιόδου αλλαγής των γενεών του πράσινου και του ρόδινου σκουληκιού, και σε συνδυασμό με τον επιτόπιο έλεγχο συμβάλλουν στον προσδιορισμό της καταλληλότερης χρονικής στιγμής για επέμβαση. Σε καμία περίπτωση οι φερομονικές παγίδες δεν αποτελούν μέσο εκτίμησης του ύψους της προσβολής, αλλά είναι σημαντικό εργαλείο εκτίμησης του κινδύνου.

Η σοβαρότητα της προσβολής είναι συνάρτηση:

1) του αριθμού και της ηλικίας των ζωντανών προνυμφών (σκουληκιών) που διαπιστώνονται από τις επιτόπιες επισκέψεις στους αγρούς και

2) του σταδίου ανάπτυξης της καλλιέργειας. Ουσιαστικό κριτήριο για την απόφαση λήψης ή όχι μέτρων αντιμετώπισης είναι μόνο τα αποτελέσματα των επιτόπιων δειγματοληψιών στα όργανα των φυτών (χτένια, άνθη, καρύδια).

Εφαρμογή ψεκασμών με φυτοπροστατευτικά προϊόντα

Οι βαμβακοπαραγωγοί είναι αποκλειστικά και μόνο υπεύθυνοι, για την τελική απόφαση εφαρμογής χημικών σκευασμάτων, του είδους των σκευασμάτων που θα επιλέξουν, καθώς και του τρόπου και χρόνου χρησιμοποίησης αυτών, τα οποία συμβάλουν στις ποσοτικές και ποιοτικές αποδόσεις της καλλιέργειας.

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες χρήσης των παρασκευαστών οίκων για την αναλογία χρήσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων, την συνδυαστικότητά τους, τον κίνδυνο φυτοτοξικότητας, καθώς και για τα μέτρα προστασίας για την αποφυγή δηλητηρίασης.