Πυκνώνει το μυστήριο με τις «υπόγειες λίμνες» του Άρη

Αν πράγματι υπάρχουν υπόγειες λίμνες υγρού νερού στον νότιο πόλο του Άρη, μάλλον είναι πολύ περισσότερες από ό,τι νομίζαμε.

Νέα μελέτη της NASA εντοπίζει ακόμα περισσότερες ύποπτες περιοχές, χωρίς όμως να απαντά στο μεγάλο ερώτημα του εάν πρόκειται για νερό ή κάτι άλλο.

Το μυστήριο απασχολεί την υπηρεσία από το 2018, όταν το ραντάρ του ευρωπαϊκού δορυφόρου Mars Express κατέγραψε μυστηριώδεις ανακλάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προέρχονται από λίμνη διαμέτρου 19 χιλιομέτρων, θαμμένη κάτω από 1,6 χιλιόμετρα πάγου.

Η ίδια ερευνητική ομάδα συνέχισε την έρευνα σε μια μεγαλύτερη περιοχή του νότιου πόλου και το 2019 παρουσίασε ενδείξεις για ακόμα τρεις υπόγειες λίμνες, με διάμετρο γύρω στα δέκα χιλιόμετρα η καθεμία.

Τώρα, μια νέα μελέτη του Εργαστηρίου Αεριώθησης (JPL) της NASA προσφέρει ενδείξεις για δεκάδες ακόμα ύποπτες περιοχές. Και αυτή τη φορά, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα του ραντάρ MARSIS με το οποίο εξετάζει την επιφάνεια του Άρη το Mars Express.

Το κάλυμμα του νότιου πόλου αποτελείται από πάγο νερού και πάγο διοξειδίου του άνθρακα (ESA)

«Δεν γνωρίζουμε αν τα σήματα προέρχονται από υγρό νερό ή όχι, δείχνουν όμως να είναι πιο εκτεταμένα από ό,τι πρότεινε η αρχική δημοσίευση [του 2018]» δηλώνει σε ανακοίνωση της NASA o Τζέφρι Πλοτ του JPL, υπεύθυνος του MARSIS και μέλος της ομάδας που υπογράφει τη μελέτη στο Geophysical Research Letters.

«Είτε το υγρό νερό υπάρχει σε αφθονία κάτω από τον νότιο πόλο του Άρη, είτε τα σήματα αντιστοιχούν σε κάτι διαφορετικό» καταλήγει.

Τα σήματα καταγράφηκαν σε μια περιοχή του νότιου πόλου που καλύπτεται από εναλλασσόμενα στρώματα πάγου νερού, σκόνης και ξηρού πάγου (παγωμένου διοξειδίου του άνθρακα).

Τα ύποπτα σημεία σημειώνονται με χρωματιστές κουκίδες (ESA/NASA/JPL-Caltech)

Τα ραδιοκύματα του τροχιακού ραντάρ επιτρέπουν την χαρτογράφηση όχι μόνο της επιφάνειας αλλά και του υπεδάφους, αφού ένα μέρος τους διαπερνά τον πάγο και ανακλάται από υποκείμενα στρώματα. Συνήθως, τα ραδιοκύματα χάνουν ενέργεια καθώς περνούν κάτω από την επιφάνεια και επιστρέφουν στον δορυφόρο εξασθενημένα. Όμως στα σημεία που εντοπίζει η νέα μελέτη τα κύματα που ανακλώνται στο υπέδαφος ήταν πιο ισχυρά από ότι στην επιφάνεια. Αυτό υποδεικνύει ότι κάτω από την επιφάνεια κρύβεται μια επίπεδη επιφάνεια, πιθανώς η επιφάνεια υπόγειων λιμνών.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ύποπτοι σχηματισμοί βρίσκονται λιγότερο από 1,5 χιλιόμετρο κάτω από την επιφάνεια, ένα βάθος στο οποίο η θερμοκρασία εκτιμάται ότι υπερβαίνει τους -63 βαθμούς Κελσίου.

Στη θερμοκρασία αυτή το νερό δεν μπορεί να παραμείνει σε υγρή φάση, ακόμα κι αν περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις αλάτων που μειώνουν το σημείο πήξης.

Αν πρόκειται πράγματι για λίμνες, κάτι πρέπει να κρατά τη θερμοκρασία σε ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα.

Σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη, το εσωτερικό του Άρη δεν είναι αρκετά ζεστό για να κρατά υγρές τις λίμνες. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι η περιοχή θερμάνθηκε λόγω ηφαιστειακής δραστηριότητας.

«Δεν έχουμε όμως ενδείξεις για πρόσφατη ηφαιστειακή δραστηριότητα στο νότιο πόλο του Άρη, οπότε η εξήγηση αυτή φαίνεται απίθανη» λέει ο Αντίτια Κούλερ, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη όταν εργαζόταν στο JPL.

Όπως φαίνεται, το μεγάλο μυστήριο παραμένει. Τουλάχιστον όμως η νέα μελέτη υποδεικνύει τα σημεία όπου πρέπει να εστιαστούν οι επόμενες έρευνες, λένε οι ερευνητές.