Τσάμπλεν Τάουερς Σάουθ: Μια προαναγγελθείσα τραγωδία στο Μαϊάμι

Συνταξιούχοι, οικογένειες της μεσαίας τάξης, ενοικιαστές της σεζόν. Οι ένοικοι στο παραλιακό Τσάμπλεν Τάουερς Σάουθ στο Σέρφσαϊντ, βόρεια του Μαϊάμι Μπιτς, ζούσαν το αμερικανικό όνειρο στις ακτές της Φλόριντα στον Ατλαντικό -μία περιοχή οικονομικά απλησίαστη για πολλούς.

Μέχρι που το «όνειρο» κατέρρευσε την περασμένη Πέμπτη, μαζί με μέρος αυτού του τμήματος ενός οικιστικού μεγαθηρίου: ένα από τα πολλά στην παραθαλάσσια περιοχή.

Περίπου 55 από τα 136 διαμερίσματα του κτιρίου αφανίστηκαν, μαζί με δεκάδες ενοίκους που βρίσκονταν στα σπίτια τους την ώρα της τραγωδίας, στις 01.20 τα ξημερώματα τοπική ώρα.

Σχεδόν μία εβδομάδα, ο αριθμός των νεκρών είναι διψήφιος.

Οι αγνοούμενοι είναι κοντά στους 150. Και τα βασανιστικά ερωτήματα για το τι ακριβώς συνέβη παραμένουν.

Όχι μόνον για τους ενοίκους του υπόλοιπου κτιριακού συγκροτήματος που παραμένει όρθιο, αλλά και τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής, που φοβούνται ότι ο ειδυλλιακός, πανάκριβος αυτός τόπος διαμονής μπορεί να γίνει εφιάλτης.

Παλιά κατασκευή

Το 12οροφο κτίριο είχε κατασκευαστεί το 1981. Ήταν η πρώτη νέα κατασκευή στο Σέρφσαϊντ, μετά το μορατόριουμ που είχε επιβληθεί στην κομητεία Μαϊάμι-Ντέιντ, λόγω προβλημάτων στο δίκτυο ύδρευσης και στους υπονόμους της περιοχής, τη δεκαετία του 1970.

Οι κατασκευαστές είχαν τότε καταβάλει στις δημοτικές αρχές 200.000 δολάρια για την αντικατάστασή τους και για την εξασφάλιση άδειας οικοδομής.

Κατασκευάστηκαν δύο κτίρια, το Τσάμπλεν Τάουερς Σάουθ, που ήταν το μεγαλύτερο, και το Τσάμπλεν Τάουερς Νορθ. Το 1994, στο συγκρότημα προστέθηκε και το Τσάμπλεν Τάουερς Ιστ.

Σαράντα χρόνια μετά και βάσει της κείμενης πολιτειακής νομοθεσίας, στο Τσάμπλεν Τάουερς Σάουθ γίνονταν τον τελευταίο καιρό ηλεκτρολογικές και δομικές επιθεωρήσεις και επιδιορθώσεις, απαραίτητες για την επαναπιστοποίηση του κτιρίου.

Πρόκειται για μία διάταξη που αφορά σε όλες τις παλιές, άνω των 40 ετών κατασκευές στην περιοχή, η οποία τέθηκε σε εφαρμογή από το 1974, μετά την τότε φονική κατάρρευση tης οροφής ενός κτιρίου στο Μαϊάμι, όπου στεγάζονταν γραφεία της αμερικανικής Υπηρεσίας Δίωξης των Ναρκωτικών (DEA).

Στο μεσοδιάστημα, τα προβλήματα στο Μαϊάμι-Ντέιντ συσσωρεύονταν εν γένει, λόγω του πορώδους ασβεστολιθικού υπεδάφους του, της διάβρωσης των υποδομών του από το θαλασσινό νερό και της συνεχούς ανόδου της στάθμης της θάλασσας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

«Δεν υπήρχε λόγος να καταρρεύσει έτσι αυτό το κτίριο», είπε ο δήμαρχος του Σέρφσαϊντ, Τσάρλς Μπάρκετ, στο δίκτυο NBC, «εκτός κι αν κάποιος βγάλει κυριολεκτικά τα υποστυλώματα από κάτω, ή εάν αυτά διαβρωθούν, εάν υπάρχει καταβόθρα ή κάτι τέτοιο»…

Προαναγγελθείσα τραγωδία

Παράπονα και ανησυχίες για το κτίριο διατυπώνονταν εδώ και χρόνια.

Το 2001 κι έπειτα ξανά το 2015, ένας ιδιοκτήτης διαμερίσματος είχε υποβάλει μήνυση στην ομάδα διαχείρισης του κτιρίου, κατηγορώντας την ότι δεν είχε φτιάξει ρωγμές στους εξωτερικούς τοίχους του του οικήματός του.

Σύμφωνα με την μήνυση του 2015, το αποτέλεσμα ήταν να προκληθούν ζημιές από νερά και υγρασία στο διαμέρισμα, ύψους 15.000 δολαρίων.

Ένδειξη, σύμφωνα με ειδικούς, για γενικότερα δομικά προβλήματα σε κατασκευές από οπλισµένο σκυρόδεµα, όπως είναι το Τσάμπλεν Τάουερς.

Μετά την τραγωδία της περασμένης εβδομάδας, τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν σε δύο προγενέστερες μελέτες που αφορούν στο εν λόγω κτίριο.

Η μία ήταν δομικής μηχανικής από τον Οκτώβριο του 2018, που δημοσιοποιήθηκε ωστόσο μετά την κατάρρευση και είχε συνταχθεί από τον ίδιο πολιτικό μηχανικό, στον οποίο ανατέθηκε πρόσφατα και συνέχιζε μέχρι και την ημέρα της κατάρρευσης την ενίσχυση της οροφής του Τσάμπλεν Τάουερς Σάουθ.

Προ δυόμιση ετών, λοιπόν, ο Φρανκ Π. Μοραμπίτο έκανε λόγο για «σοβαρή δομική ζημιά» σε μια πλάκα από σκυρόδεμα κάτω από το ντεκ της κοινόχρηστης ανοιχτής πισίνας, στο ισόγειο του κτιρίου.

Η στεγανοποίηση, έκρινε, ήταν εξ αρχής λάθος και το αποτέλεσμα ήταν «άφθονες» ρωγμές και θρυμματισμός του τσιμέντου σε κολώνες, δοκούς και τοίχους στον υπόγειο χώρο στάθμευσης, ενώ είχαν διαβρωθεί ακόμη και μεταλλικές ράβδοι.

«Η μη αντικατάσταση της στεγανοποίησης στο εγγύς μέλλον θα προκαλέσει εκθετική επέκταση της επιδείνωσης του σκυροδέματος», τόνισε στην έκθεση.

Υπογράμμιζε, επίσης, ότι η επισκευή θα ήταν «εξαιρετικά ακριβή».

Δικηγόρος ενός εκ των ενοίκων του κτιρίου, που έχει ήδη μηνύσει τη διαχείριση, ανέφερε στους New York Times αστρονομικά ποσά, από 80-200 χιλιάδες, ανάλογα το διαμέρισμα, που στο συγκεκριμένο κτίριο κυμαίνονται σε εμβαδόν μεταξύ 100 και 420 τ.μ.

Μέχρι και την κατάρρευση, εργασίες για την αποστάσταση του σοβαρού αυτού προβλήματος δεν είχαν ακόμη αρχίσει.

Αντίθετα, είχε δοθεί προτεραιότητα στην επισκευή της στέγης, καθώς από τον Ιούνιο αρχίζει η περίοδος των τυφώνων και τυχόν ζημιές από πλημμύρες δεν θα καλύπτονταν σε διαφορετική περίπτωση από τις ασφαλιστικές εταιρείες.

Σε ένα «γαϊτανάκι» μετάθεσης ευθυνών -υπό την απειλή πρόσθετων μηνύσεων- η διαχειρίστρια ομάδα του κατεστραμμένου κτιρίου λέει τώρα ότι δεν της είχε επισημανθεί το επείγον του προβλήματος στην πισίνα και στο υπόγειο του κτιρίου.

Αναφέρει, δε, ότι η έκθεση είχε κοινοποιηθεί με email από τον Νοέμβριο του 2018 σε αρμόδιο τμήμα της δημοτικής αρχής, χωρίς να σημάνει κανείς κάποιο «καμπανάκι».

Από τον δήμο, εν τω μεταξύ, αναφέρουν  ότι, μέχρι και την ημέρα της κατάρρευσης δεν είχε προσκομισθεί από τους ιδιοκτήτες στο Τσάμπλεν Τάουερς Σάουθ καμία έκθεση επιθεώρησης του κτιρίου.

Στο μεσοδιάστημα, μια επιστημονική μελέτη δείχνει ότι τα δομικά προβλήματα ίσως να ήταν μόνο ένα μέρος του προβλήματος.

Η γη υποχωρούσε

Για να συντάξει την έκθεση του 2018, ο δομικός μηχανικός δεν εξέτασε τα θεμέλια ή κάτω από αυτά, ανέφερε στην Daily Mail δικηγόρος της ομάδες διαχείρισης του Τσάμπερλεϊν Τάουερς Σάουθ.

Ο λόγος, ανέφερε, είναι ότι κάτι τέτοιο δεν συμπεριλαμβανόταν στις γενικές απαιτήσεις επαναπιστοποίησης του κτιρίου. Ένας δεύτερο, αναφέρουν αμερικανικά ΜΜΕ, ήταν ότι αυτές οι εργασίες ήταν πολύ δύσκολες και δαπανηρές.

Ωστόσο, μελέτη του 2020 που είχαν συντάξει επιστήμονες του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα είχε καταδείξει ότι το κτίριο, χτισμένο πάνω σε αποστραγγισμένο υγρότοπο, βυθιζόταν 2 χιλιοστά το χρόνο την περίοδο 1993-99.

«Είχαμε εντοπίσει μία ασυνήθιστη κίνηση στο κτίριο», ανέφερε ο καθηγητής Σίμον Βντοβίνσκι, επικεφαλής της έρευνας, στην USA Today.

Η συγκεκριμένη τοποθεσία, ανέφερε ο καθηγητής, «ξεχώριζε, γιατί ενώ το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής ήταν σταθερό», στο συγκεκριμένο σημείο «υπήρχε εντοπισμένη καθίζηση του εδάφους».

Παρ’ όλα αυτά, συμπλήρωσε, «καταγράψαμε την κίνηση στη δεκαετία του ‘90. Δεν είναι κάτι σημερινό. Μπορεί ίσως κανείς να βγάλει συμπεράσματα»…

Βασισμένη σε στοιχεία από δορυφόρους, η μελέτη είναι εκπονηθεί στο πλαίσιο έρευνας για το πώς η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επηρεάζει την ξηρά.

Το δε Τσάμπλεν Τάουερς Σάουθ απείχε μόλις 150 μέτρα από τον ωκεανό, σε μια περιοχή όπου η άνοδος της στάθμης της θάλασσας εκτιμάται ότι μέχρι το 2060 θα ξεπεράσει το μισό μέτρο.

Πηγή: FIU

Στον Τύπο, ένοικοι και διαχειριστές του κτιρίου ανέφεραν ότι δεν είχαν υπόψη τους την μελέτη, ούτε τους την είχε κάποιος επισημάνει.

Κατά τον δομικό μηχανικό Πολ Ζίλιο, ο ρυθμός βύθισης του κτιρίου μπορεί να συνέβαλε στην κατάρρευση. «Εάν αυτό συνεχιζόταν επί 40 χρόνια, όση ήταν η ηλικία του κτιρίου», εξηγεί στην WP, «μπορεί να έφτασε σε σύνολο σχεδόν τα οκτώ εκατοστά».

Διάβρωση διαρκείας;

«Αποφλοίωση σκυροδέρματος». Αυτό λέει ο πολιτικός μηχανικός Γκρεγκ Μπατίστα, που ειδικεύεται σε επισκευές ανάλογων ζημιών, ήταν το πρώτο πράγμα που ήρθε στον νου, όταν είδε το βίντεο της κατάρρευσης.

Όταν το θαλασσινό νερό διαπερνά το πορώδες σκυρόδεμα, προκαλεί σκουριά στις δοκούς στήριξης, εξηγεί, διαλύει το σκυρόδεμα και τις αποδυναμώνει.

Κατά τον Ατορόντ Αζιζιναμίνι, πάντως, επικεφαλής του Κολεγίου Πολιτικών Μηχανικών του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα, σπάνια φαινόμενα όπως η κατάρρευση του κτιρίου στο Σέρφσαϊντ αποτελούν ένα συνδυασμό παραγόντων.

«Συνήθως», λέει, «είναι αποτέλεσμα κάποιων λαθών, ίσως κάποιας αμέλειας και ορισμένων ασυνήθιστων φαινομένων».

Μαρτυρίες ενοίκων αναφέρουν, εν τω μεταξύ, ότι το κτίριο δονείτο κατά τις εργασίες κατασκευής παρακείμενης οικοδομής, που ολοκληρώθηκε το 2019.

Σε κάθε περίπτωση, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν έρευνες μηνών, μέχρι να αποσαφηνιστούν τα αίτια της τραγωδίας, η πρώτη πράξη της οποίας συνεχιζόνταν μέχρι και χθες, με την απέλπιδα αναζήτηση τυχόν επιζώντων κάτω από τους τόνους ερειπίων.