Μετάλλαξη Δέλτα: Γιατί πεθαίνουν και εμβολιασμένοι; – Οι απαντήσεις των ειδικών

Η μετάλλαξη Δέλτα προελαύνει στη Βρετανία – και σχεδόν οι μισοί από τους πρόσφατους νεκρούς του κοροναϊού ήταν εμβολιασμένοι. Όμως οι γιατροί και οι επιστήμονες δεν κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για αυτό το φαινομενικά υψηλό ποσοστό θανάτων στον πληθυσμό των εμβολιασμένων.

Αντιθέτως, λένε ότι τα μέχρι στιγμής στοιχεία είναι καθησυχαστικά ως προς την προστασία που προσφέρουν τα εμβόλια απέναντι στη μετάλλαξη, ιδίως μετά τη συμπλήρωση και των δύο δόσεων. Η μετάλλαξη Δέλτα, που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία, έκτοτε έχει εξαπλωθεί τουλάχιστον σε 85 χώρες ακόμη, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, όπου εκτιμάται ότι σύντομα θα μετατραπεί σε κυρίαρχη μετάλλαξη.

Η Βρετανία αυτή τη στιγμή γίνεται το σημείο όπου εξετάζεται στην πράξη η αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Μόνο μέσα στην περασμένη εβδομάδα, στη χώρα καταγράφηκαν 146.000 κρούσματα της μετάλλαξης Δέλτα, αύξηση της τάξης του 72% σε σχέση με την προηγούμενη.

Η χώρα είναι επίσης ηγέτιδα στην αναγνώριση των κυρίαρχων εκδοχών του ιού, μέσα από τεστ και προσδιορισμό της αλληλουχίας των γονιδίων: Μέχρι τα μέσα Ιουνίου, το 97% των νέων κρουσμάτων στη χώρα οφείλονταν στη μετάλλαξη Δέλτα, η οποία αυτή τη στιγμή κυκλοφορεί ανάμεσα σε έναν πληθυσμό με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού στον πλανήτη. Το 85% των ενηλίκων έχουν κάνει τουλάχιστον μια δόση του εμβολίου, ενώ το 63% έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους.

Η εξάπλωση της μετάλλαξης Δέλτα ανάγκασε τη βρετανική κυβέρνηση να αναβάλει την άρση των περιορισμών μέχρι και τις 19 Ιουλίου. Όμως οι υπουργοί αισθάνονται όλο και πιο σίγουροι ότι το άνοιγμα της βρετανικής κοινωνίας θα πραγματοποιηθεί σύμφωνα με το πρόγραμμα, καθώς οι εμβολιασμοί έχουν σπάσει τη σύνδεση του αριθμού των κρουσμάτων με εκείνους των διασωληνώσεων και των θανάτων.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, στις 21 Ιουνίου καταγράφηκαν 92.000 κρούσματα μετάλλαξης Δέλτα – και μόλις 117 θάνατοι. Οι πενήντα εξ αυτών (δηλαδή το 46%) αφορούσαν άτομα που είχαν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους.

Όμως αυτό δεν σημαίνει πως η μετάλλαξη Δέλτα έχει την ικανότητα να παρακάμπτει το εμβόλιο και να προκαλεί σοβαρά συμπτώματα, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Αντιθέτως, υποστηρίζουν ότι τα επίσημα στοιχεία ενισχύουν την εμπιστοσύνη τους στην αποτελεσματικότητα του εμβολίου.

Και υπάρχουν τρεις σημαντικοί λόγοι για αυτό.

Πρώτον, τα εμβόλια δεν είναι 100% αποτελεσματικά

Δεν θα αντιδράσει κάθε οργανισμός με τον ίδιο τρόπο στο εμβόλιο. Οι ηλικιωμένοι, όπως επίσης και τα άτομα με προβλήματα του ανοσοποιητικού ή άτομα ο οργανισμός των οποίων ήδη ταλαιπωρείται από κάποια άλλη ασθένεια, είναι πιο πιθανό να μην αναπτύξουν εξίσου ισχυρή απόκριση στην ασθένεια με τους νεότερους και υγιέστερους. Τα εμβόλια κοροναϊού είναι πολύ αποτελεσματικά, όμως κάποιοι άνθρωποι παραμένουν ευάλωτοι στον ιό ακόμη και μετά το εμβόλιο.

Δεύτερον, ο κίνδυνος θανάτου από κοροναϊό αυξάνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες

Αν το εμβόλιο μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από κοροναϊό κατά 95% σε ένα άτομο 80 ετών, για παράδειγμα, το άτομο αυτό εξακολουθεί να κινδυνεύει περισσότερο από έναν ανεμβολίαστο 20χρονο. Ορισμένες χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση και οι ασθένειες του πνεύμονα επίσης συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής ασθένειας και θανάτου.

Τρίτον, καθώς όλο και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού εμβολιάζονται, μειώνονται οι ανεμβολίαστοι που μπορούν να προσβληθούν από τον ιό

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι από τη στιγμή που οι εμβολιασμένοι είναι πλέον περισσότεροι από τους ανεμβολίαστους, είναι πολύ πιθανό – και μάλλον το πιθανότερο – οι νέες λοιμώξεις που καταλήγουν σε θάνατο να είναι ίδιες και περισσότερες για τον γηραιότερο, εμβολιασμένο πληθυσμό, από ό,τι για τους νεότερους και ανεμβολίαστους. Ακόμη πιο σαφώς: Αν σε μια χώρα όλοι οι άνθρωποι ήταν εμβολιασμένοι και παρόλα αυτά ο ιός κατάφερνε με κάποιο τρόπο να εξαπλώνεται, τότε το 100% των θανάτων θα αφορούσε εμβολιασμένα άτομα.

Από τους 50 θανάτους εμβολιασμένων στην Αγγλία, όλοι αφορούσαν άτομα άνω των 50 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία. Δεν έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής κανένας θάνατος στους εμβολιασμένους και με τις δύο δόσεις που είναι κάτω από 50 ετών.

Συνολικά, τα στοιχεία δείχνουν ότι η θνητότητα σε σχέση με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα κοροναϊού είναι χαμηλότερη σε σχέση με εκείνη που είχε καταγραφεί με τη μετάλλαξη Άλφα, που εντοπίστηκε αρχικά στη Βρετανία στα τέλη της περασμένης χρονιάς και έκτοτε έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο.

Τα επίσημα στοιχεία εκτιμούν τη θνητότητα της μετάλλαξης Άλφα στο 1,9%, ενώ για τη Δέλτα το αντίστοιχο ποσοστό κινείται μόλις στο 0,3%. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η απόκλιση αυτή αντανακλά τόσο τον μαζικό εμβολιασμό όσο και τη βελτίωση στη θεραπεία του κοροναϊού. Επιπλέον, το εμβόλιο εξακολουθεί να μειώνει και τις πιθανότητες λοίμωξης από τον ιό.

Ο Τομ Γουίνγκφιλντ, λέκτορας και γιατρός με ειδίκευση στα λοιμώδη νοσήματα στο Λίβερπουλ της Αγγλίας, σημειώνει στη Wall Street Journal ότι οι επιπτώσεις του εμβολιασμού είναι ορατές στους θαλάμους των νοσοκομείων.

Τα άτομα που χρειάζονται νοσηλεία είναι συντριπτικά λιγότερα σε σχέση με τα προηγούμενα κύματα, τονίζει. Μέχρι στιγμής, η πλειοψηφία τους ανήκει στις ομάδες που δεν έχουν ακόμη εμβολιαστεί. Οι περισσότεροι είναι νεαρότερης ηλικίας, που μόλις πρόσφατα απέκτησαν τη δυνατότητα να κάνουν το εμβόλιο και κατά κανόνα δεν χρειάζονται τόσο εντατική θεραπεία όσο οι μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς.

Ο Δρ. Γουίνγκφιλντ σημειώνει επίσης ότι έχει περιθάλψει εμβολιασμένους ασθενείς κοροναϊού, όμως κατά κανόνα η κατάσταση της υγείας τους ήταν επιβαρημένη και ήταν συνήθως προχωρημένης ηλικίας. Όπως εξηγεί στη WSJ, η εισαγωγή νέων, υγιών ατόμων που έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους είναι πολύ σπανιότερο φαινόμενο.

«Νομίζω πως είναι απόδειξη ότι τα εμβόλια λειτουργούν», παρατηρεί.

Η Αϊρίν Πίτερσον, καθηγήτρια επιδημιολογίας και πληροφορικής της υγείας στο UCL αναφέρει πως με τη χρήση απλών υπολογισμών είναι εύκολο να εκτιμήσει κανείς τον αριθμό των ανθρώπων που θα είχαν πεθάνει απουσία των εμβολίων σε αυτό το στάδιο της πανδημίας.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι από τους 117 νεκρούς, οι 59 ήταν άτομα άνω των 50 ετών που δεν είχαν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους. Θεωρώντας ότι το 95% των ατόμων σε αυτή την ηλικία έχουν κάνει το εμβόλιο – εκτίμηση που συνάδει με τα επίσημα στοιχεία – αυτό δείχνει ότι αν αυτό δεν υπήρχε, τότε οι νεκροί θα ήταν 1.180. Το 95% αυτού του αριθμού, δηλαδή 1.121 θάνατοι ακόμη, θα είχαν καταγραφεί, όμως τα άτομα που θα πέθαιναν ήταν προστατευμένα από το εμβόλιο. Στη συγκεκριμένη ομάδα, όμως, καταγράφηκαν μόλις 50 θάνατοι, πράγμα που σημαίνει ότι τα εμβόλια μείωσαν τον κίνδυνο θανάτου τους κατά 95%.

Το Δημόσιο Σύστημα Υγείας της Αγγλίας, χρησιμοποιώντας ένα πλήθος στατιστικών αναλύσεων, εκτίμησε ότι το εμβόλιο μειώνει τον κίνδυνο νοσηλείας εξαιτίας της μετάλλαξης Δέλτα μεταξύ εκείνων που έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους κατά 91% έως 98%.

Παρά το γεγονός ότι τα εμβόλια προσφέρουν ουσιαστική προστασία από τα σοβαρά συμπτώματα και τον θάνατο, υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις, τόσο από τα εργαστήρια όσο και από τον πραγματικό κόσμο, ότι η μετάλλαξη Δέλτα έχει πράγματι κάποια ικανότητα να παρακάμπτει τα εμβόλια και να προκαλεί ήπια συμπτώματα.

Το Δημόσιο Σύστημα Υγείας της Αγγλίας αναφέρει ότι η ανάλυση των κρουσμάτων από τη μετάλλαξη Δέλτα στην Αγγλία δείχνει ότι το εμβόλιο προσφέρει προστασία απέναντι στα συμπτώματα σε ποσοστό της τάξης του 79% περίπου. Συγκριτικά, τα εμβόλια προστατεύουν από τα συμπτώματα του κοροναϊού κατά 89% στην περίπτωση της μετάλλαξης Άλφα.

Στο Ισραήλ, υψηλόβαθμος αξιωματούχος του τομέα της υγείας δήλωσε στα τέλη Ιουνίου ότι σε πρόσφατη έξαρση 200 περίπου κρουσμάτων μετάλλαξης Δέλτα, περίπου οι μισές αφορούσαν παιδιά κάτω των 15 ετών, ενώ τα άλλα μισά είχαν καταγραφεί σε άτομα ηλικίας άνω των 16 ετών, εκ των οποίων πάνω από το 80% είναι πλήρως εμβολιασμένοι.

Τα βρετανικά στοιχεία δείχνουν ότι η μετάλλαξη Δέλτα παρακάμπτει με ακόμη μεγαλύτερη ευκολία την προστασία που παρέχει η πρώτη δόση. Μια μόνο δόση εμβολίου μείωνε τον κίνδυνο εμφάνισης συμπτωμάτων κοροναϊού κατά 49% στην περίπτωση της μετάλλαξης Άλφα, όμως μόλις κατά 35% στην περίπτωση της Δέλτα.

«Αυτό που βλέπει στην πραγματικότητα αυτή τη στιγμή η Βρετανία, είναι την αυξανόμενη κάλυψη του πληθυσμού με εμβόλια να περιορίζει την ανάγκη για νοσηλεία, όπως επίσης και τους θανάτους από τη μετάλλαξη Δέλτα. Όμως υπάρχουν ορισμένες λοιμώξεις που παρακάμπτουν το εμβόλιο», εξηγεί στη WSJ ο Τζούλιαν Τανγκ, κλινικός ιολόγος και καθηγητής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Λέστερ.