Αντίδοτο στο στρες η φιλία για μια ζωή

Οι άνθρωποι βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία. Η πρόθεσή μας για κοινωνικοποίηση κρατά μια ζωή, ανεξάρτητα από την ηλικία. Και αυτό που αντέχει στο χρόνο είναι η φιλία.

Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Women and Aging προσδιόρισε τις βασικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν διάφορες ηλικιακές ομάδες, ιδίως μεταξύ των γυναικών.

Διεπιστημονική ομάδα με επικεφαλής τις π. μεταδιδακτορικές ερευνήτριες του Ινστιτούτου Μπέκμαν, Μισέλ Ροντρίγκες και Σι Ον Γιούν αξιολόγησε πώς η ηλικία και η εξοικείωση επηρεάζουν τις συνομιλίες μας, εξετάζοντας το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης της επικοινωνίας, στο άγχος.

Η μελέτη, είχε τίτλο «Τι είναι οι φίλοι; Η επίδραση της φιλίας στην αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας και στην συμπεριφορά της κορτιζόλης κατά τη συνεργασία για την επίλυση προβλημάτων ανάμεσα σε νεότερες και ηλικιωμένες γυναίκες».

Βάση της μελέτης, ήταν η τάση των γυναικών να αναπτύσσουν φιλικές σχέσεις σε αντίθεση με την παραδοσιακά αρσενική θέση της «πάλης ή φυγής».

«Οι γυναίκες έχουν αναπτύξει έναν εναλλακτικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση του άγχους. Προκειμένου να το αντιμετωπίσουν, αναπτύσσουν φιλίες με άλλες γυναίκες», δήλωσε η Ροντρίγκες, που σήμερα είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μαρκέτ.

Η ομάδα εξέτασε τις κοινωνικές και συναισθηματικές επιλογές που συμβαίνουν με την πάροδο του χρόνου, ώστε σε μεγαλύτερες ηλικίες ο κύκλος των φίλων να είναι πιο οικείος και υψηλής ποιότητας.

Η εισαγωγή της ηλικίας ως μεταβλητής είναι καινούρια και πηγάζει από τη διεπιστημονική συνεργασία του Ινστιτούτου Μπέκμαν. Η Ροντρίγκες συνδύασε το πεδίο της, με το αντίστοιχο της Σι Ον Γιούν, η οποία μελετούσε τους γνωσιακούς μηχανισμούς σε συνομιλίες ενηλίκων, νέων και ηλικιωμένων.

Ερευνα

Η Σι Ον Γιούν, σήμερα επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνιακών Επιστημών και Διαταραχών του Πανεπιστημίου της Αϊόβα σημείωσε ότι με τη συνεργασία των δύο, αναπτύχθηκε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη χρήση της επικοινωνίας και την κοινωνική αλληλεπίδραση.

Η διεπιστημονική ομάδα διερεύνησε τις τάσεις των γυναικών να δημιουργούν φιλίες σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ενόσω ταυτόχρονα ενσωματώνουν τις κοινωνικές επιλογές στην επικοινωνία τους. Στην έρευνα μετείχε μια ομάδα 32 γυναικών, όπου οι 16 «μεγαλύτερες» ήταν ηλικίας 62-79 ετών και 16 «μικρότερες» ήταν 18-25 ετών. Κάθε συμμετέχουσα «συνδέθηκε» είτε με μια φίλη (ένα οικείο πρόσωπο για συνομιλία) ή μια ξένη (άγνωστη).

Σε κάθε συνεργαζόμενο ζευγάρι συμμετεχόντων, η μία έδινε εντολή στην άλλη να φτιάξει ένα σχέδιο που μόνο η πρώτη μπορούσε να δει. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν αφηρημένα σχήματα που ήταν δύσκολο να περιγραφούν.

Χαρακτηριστικά η Ροντρίγκες είπε ότι ένα σχήμα θα μπορούσε να μοιάζει με έναν σκύλο ή με ένα τρίγωνο με ένα σήμα STOP και τον τροχό ενός ποδηλάτου.

Αυτή η άσκηση βοήθησε να ποσοτικοποιηθεί η αποτελεσματικότητα κάθε συνομιλίας: οι συνεργάτες που πέτυχαν την επιθυμητή διάταξη των σχεδίων με τις λιγότερες λέξεις θεωρήθηκαν πιο αποτελεσματικοί και τα ζευγάρια που χρειάζονταν περισσότερες λέξεις για να ολοκληρώσουν την εργασία θεωρήθηκαν λιγότερο αποτελεσματικά.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα νεαρά ζευγάρια επικοινωνούσαν πιο αποτελεσματικά με γνωστούς παρτενέρ, ενώ τα μεγαλύτερα σε ηλικία επέδειξαν ευφράδεια, εξηγώντας γρήγορα τα αφηρημένα μυστήρια τόσο σε φίλους, όσο και σε ξένους.

Σύμφωνα με τη Ροντρίγκες, «για τον στόχο τέτοιου είδους επικοινωνίας αναφοράς, απαιτείται το σημείο «εκκίνησης» του κάθε συμμετέχοντα. Φαίνεται ότι οι νεότερες είναι πιο διστακτικές από τις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες, για τις οποίες είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσουν και με αγνώστους. Και παρότι οι μεγαλύτεροι ενήλικες επιλέγουν να περνούν περισσότερο χρόνο με άτομα που τους ενδιαφέρουν, είναι σαφές ότι διαθέτουν τις κοινωνικές δεξιότητες για να συνεργάζονται με άγνωστα άτομα, εάν και όταν το επιλέγουν».

Ταυτόχρονα, η ομάδα της Rodrigues μέτρησε και την κορτιζόλη στο σάλιο των συμμετεχόντων για να διαπιστώσει τα επίπεδα στρες στη διάρκεια της μελέτης.

«Όταν αντιμετωπίζουμε κάτι που φέρνει άγχος, η κύρια ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη απελευθερώνεται και λέει στο σώμα μας να ρίξει γλυκόζη στο αίμα μας. Αυτό φαίνεται στο σάλιο τα πρώτα 15-20 λεπτά από την εμφάνιση του στρεσογόνου γεγονότος. Εάν παρατηρήσουμε αύξηση της κορτιζόλης των σιελογόνων πάνω από τα βασικά επίπεδα, αυτό δείχνει ότι είναι περισσότερο αγχωμένοι από ό, τι ήταν τη στιγμή των βασικών μετρήσεων».

Και στις δύο ηλικιακές ομάδες, εκείνοι που είχαν γνωστούς παρτενέρ, είχαν σταθερά χαμηλότερα επίπεδα κορτιζόλης από εκείνους που είχαν αγνώστους.

«Η έρευνα για την τάση της δημιουργίας φίλων έχει επικεντρωθεί μόνο σε νεαρές γυναίκες, οπότε είναι εξαιρετικό να βλέπουμε αποτελέσματα που διατηρούν την ίδια τάση ως το τέλος της ζωής. Επιπλέον όμως, βλέπουμε ότι και η φιλία έχει το ίδιο αποτέλεσμα καθ ‘όλη τη διάρκεια ζωής. Οι γνωστοί συνεργάτες και η φιλία μειώνουν το άγχος και αυτό διατηρείται ακόμη και με την πάροδο του χρόνου», κατέληξε η Ροντρίγκες.