Σε διπλωματικό χορό με τις ΗΠΑ

Το βλέμμα στην Ουάσιγκτον και την επαναβεβαίωση των ισχυρών δεσμών με τη διοίκηση Μπάιντεν στρέφει η ελληνική διπλωματία. Σε μία περίοδο που έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως η καλύτερη των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, οι οποίες θεωρείται ότι έχουν φτάσει στο υψηλότερο σημείο τους και διαρκώς ενισχύονται, η τυπική επισφράγιση θεωρείται ότι θα είναι η υπογραφή της ανανεωμένης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA), που βρίσκεται σε στάδιο ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των δύο πλευρών. Ανώτατες διπλωματικές πηγές ωστόσο τονίζουν ότι πέραν του τυπικού της διαδικασίας, επί της ουσίας η Αθήνα έχει ξεκάθαρη θέση όσον αφορά τη σχέση της με την Ουάσιγκτον αλλά και του ρόλου της σε ένα σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, που επίσης αφορά τις ΗΠΑ. Και οι δεσμοί Ουάσιγκτον – Αθήνας αποδεικνύονται ισχυροί.

Πότε θα υπογραφεί η συμφωνία

Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν δε ότι στη νέα εποχή των συμφωνιών που συνάπτουν οι ΗΠΑ δεν αναζητούν βάσεις στα πρότυπα του ’80, αλλά «υποδοχείς δυνάμεων», που τους δίνουν ακόμα μεγαλύτερη ευχέρεια διεύρυνσης του αποτυπώματός τους και προώθησης των συμφερόντων τους. Οπως τονίζουν δε στα «ΝΕΑ» υψηλόβαθμοι παράγοντες του ΥΠΕΞ, οι συνομιλίες για την MDCA προχωρούν με ταχύτατους ρυθμούς, με τις δύο πλευρές να εκτιμάται ότι σύντομα θα ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις τους, χωρίς εκπλήξεις. Παρ’ όλα αυτά εκτιμούν ότι δεν είναι ασφαλής μια πρόβλεψη ημερομηνίας υπογραφής και άφιξης του αμερικανού ΥΠΕΞ, Αντονι Μπλίνκεν, λόγω των αλλαγών που συντελούνται στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ μετά την αλλαγή κυβέρνησης. Κάτι που ίσως υποχρεώσει σε κάποιες καθυστερήσεις, που ωστόσο θα αφορούν το τυπικό και όχι την ουσία. Σε αυτό το πλαίσιο οι ημερομηνίες παραμένουν ανοιχτές, καθώς ο προγραμματισμός εξαρτάται από σειρά παραγόντων, με το ενδεχόμενο μιας άφιξης ακόμα και τον Οκτώβριο να είναι ισχυρό. Και οι προετοιμασίες – σε κάθε περίπτωση – είναι διαρκείς. Τις ΗΠΑ σχεδιάζει να επισκεφθεί άλλωστε και ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με διάφορα σενάρια για την ημερομηνία να βρίσκονται στο τραπέζι, ενώ θα πρέπει να αναμένεται και επίσκεψη Δένδια στην Ουάσιγκτον. Αυτό τον διπλωματικό χορό αναμένεται να ανοίξει μέσα στον Αύγουστο ο γερουσιαστής και πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Μενέντεζ, με μία νέα επίσκεψή του στην Αθήνα.

Την ίδια στιγμή, ανώτατες πηγές του ΥΠΕΞ σημειώνουν ως ιδιαίτερης αξίας για τα συμφέροντα της Ελλάδας τις τοποθετήσεις του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και του Μπλίνκεν υπέρ της επικύρωσης του Δικαίου της Θάλασσας.

Ενας αξιόπιστος σύμμαχος

Για την ελληνική διπλωματία είναι σημαντικό να αξιοποιήσει τη στρατηγικής σημασίας θέση της χώρας στον χάρτη και να διατηρήσει τον ρόλο του συστημικού παίκτη, στο πλευρό της δυτικής πολιτικής, ως παράγοντας σταθερότητας και γέφυρας τόσο προς τις χώρες του αραβικού κόσμου, το Ισραήλ, αλλά και των Δυτικών Βαλκανίων. Ιδιαίτερα τονίζονται και οι σχέσεις εμπιστοσύνης Αθήνας – Καΐρου που έχουν αναπτυχθεί. Ενας ρόλος που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτόν της Τουρκίας, η οποία πλέον αντιμετωπίζεται και εντός του ΝΑΤΟ, πρώτα ως πρόβλημα και εν συνεχεία ως σύμμαχος. Μία Τουρκία πολύ διαφορετική, που προσεγγίζει τα όρια ΕΕ και ΗΠΑ. Παράλληλα η ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Βόρεια Μακεδονία συνέβαλε να ξεκλειδώσει για την Ελλάδα την πρόσβαση στα Βαλκάνια, τα οποία θεωρούνταν μέχρι τότε ως δεξαμενή επιρροής αποκλειστικά της Τουρκίας.

Οι συμφωνίες του Αβραάμ, επίσης θεωρείται ότι συνέβαλαν σημαντικά στην ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας, που διατηρεί στενές σχέσεις τόσο με τις αραβικές χώρες όσο και με το Ισραήλ. Η διπλωματική αξιοποίησή τους  δε οδηγεί σε περαιτέρω ενδυνάμωση των τριμερών και πολυμερών σχημάτων συνεργασίας αλλάζοντας τον χάρτη των συμμαχιών. Το άνοιγμα προς την Ινδία, που ξεκίνησε με την πρόσφατη επίσκεψη του ΥΠΕΞ δρος Σουμπραχανιάμ Τζαϊσανκάρ, θεωρείται επίσης εξαιρετικής σημασίας, ενώ στους επόμενους στόχους εντάσσονται η Ινδονησία, η Αυστραλία και η Ιαπωνία. Ακόμα και οι ανοιχτοί δίαυλοι Ελλάδας – Ρωσίας και η επιτυχία της Αθήνας να έχει διατηρήσει την εν λόγω σχέση σε ισορροπία έχουν τη δική τους σημασία. Αναβαθμίζοντας σημαντικά τη σημασία της Ελλάδας και για τις ΗΠΑ.