Το ήσυχο καλοκαίρι

Πάμε έναν χρόνο πίσω: τέτοιο καιρό το 2020 το θερμόμετρο στο Αιγαίο ανέβαινε στο κόκκινο. Οχι τόσο σε βαθμούς Κελσίου όσο σε ένταση με την Τουρκία. Ηταν η στιγμή που, ύστερα από ένα κρεσέντο επιθετικότητας, έβγαιναν οι στόλοι στο Αιγαίο. Και όχι μόνο οι στόλοι, ούτε μόνο στο Αιγαίο: ο συναγερμός ήταν καθολικός σε όλη τη μεθόριο. Το δάχτυλο ήταν στη σκανδάλη και η αγωνία στο κόκκινο. Λίγο μετά ήρθε η αποκλιμάκωση. Στη συνέχεια, μερικές εβδομάδες αργότερα, δεύτερο κύμα έντασης: και πάλι όλοι έξω, αν και αυτή τη φορά, οι Τούρκοι έκαναν και ένα επόμενο βήμα. Εβγαλαν τελικά το ερευνητικό τους σκάφος, που κινήθηκε επί εβδομάδες με τις ελληνικές δυνάμεις να το ακολουθούν, αλλά, πάντως, να μη σταματούν την πλεύση του, την οποία η ίδια η κυβέρνηση χαρακτήριζε διαρκώς πρόκληση και παραβίαση. Λίγο αργότερα, το σκάφος επέστρεψε στη βάση του. Εκτοτε, η σκυτάλη άλλαξε χέρια: η στρατιωτική διάσταση υποχώρησε και έδωσε εκ νέου τη θέση της στη διπλωματία. Οχι μόνο την ελληνοτουρκική, αλλά τη διεθνή, στα χέρια της οποίας και παρέμεινε για όλο το επόμενο διάστημα, κάτι που πάντως είναι ασαφές αν εξακολουθεί και σήμερα, αφού φυσικά δεν απέδωσε «λύσεις». Πώς όμως φτάσαμε από τα γεγονότα του θέρους 2020 στο «ήσυχο καλοκαίρι» του 2021; Την απάντηση δίνει η μέθοδος της εις άτοπον επαγωγής.

Το πρώτο που πρέπει να αποκλειστεί είναι ότι, ξαφνικά, η Τουρκία αποφάσισε ότι πρέπει να σταματήσει να εκβιάζει και να απειλεί. Οτι… είδε το φως της ειρήνης και της συνεργασίας και διόρθωσε την πορεία της. Οτι εγκατέλειψε τις βλέψεις της για αλλαγή των ελληνοτουρκικών συνόρων. Αυτό είναι τόσο προφανές και αυτονόητο, ώστε δεν χρειάζεται καν απλή επεξήγηση.

Το άλλο που πρέπει να αποκλειστεί είναι το ενδεχόμενο η Τουρκία να… τρόμαξε από τις αντιδράσεις της Ευρώπης και να αποφάσισε να μαζευτεί, έστω από «φόβο» για τις Βρυξέλλες. Αυτό όχι απλώς είναι εξωπραγματικό, αλλά και κωμικό: η ΕΕ αρνήθηκε πεισματικά να δεσμευτεί σε οποιαδήποτε αντίδραση εις βάρος της Αγκυρας και πέταξε έκτοτε πολλάκις την μπάλα στην κερκίδα. Αυτό έγινε με την επίμονη αποφασιστικότητα του Βερολίνου να κρατήσει την Ευρώπη ουδέτερη στα ελληνοτουρκικά και να μην στενοχωρήσει τον καλό φίλο της Γερμανίας Ερντογάν – πρακτικά, δηλαδή, ευννοώντας την Τουρκία. Ετσι ο Ερντογάν όχι μόνο δεν αντιμετώπισε πρόβλημα με τις Βρυξέλλες, αλλά, αντιθέτως, ετοιμάζεται τώρα να παραλάβει το πρώτο από τα γερμανικά υποβρύχια σαν αυτά που έχει αγοράσει η Ελλάδα και που απειλούν να ισοσταθμίσουν το μοναδικό στρατιωτικό της πλεονέκτημα στη θάλασσα. Ετοιμάζεται επίσης για ένα ακόμα πολύ γερό πακέτο για τους μετανάστες, που ίσως φτάσει τα 3,5 δισ. ευρώ: τόσο πολύ του έτριξε τα δόντια η Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι η Γαλλία στήριξε έντονα την Ελλάδα. Αλλά το Βερολίνο…

Περιττό είναι φυσικά να αναφερθεί ότι άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία ή η Κίνα, ουδένα ρόλο είχαν στο «ήσυχο» καλοκαίρι. Εξίσου περιττό είναι το να σκεφτεί κανείς ότι η Τουρκία τρόμαξε μήπως γίνει τελικά η σύγκρουση και έκανε πίσω: πράγματι, στην πρώτη φάση του Ιουλίου έκανε πίσω. Ομως μετά ήταν ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα δεν θα έκανε τελικά στρατιωτική κίνηση.

Το συμπέρασμα είναι τόσο απλό όσο η πραγματικότητα: το μόνο που ανησυχεί τους Τούρκους είναι η στάση των ΗΠΑ, με τις οποίες τα προβλήματά τους είναι σήμερα βαθύτερα και εντονότερα από ποτέ. Και αυτό τη στιγμή που, επιτέλους, με την Ελλάδα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Αυτό κρατάει τους Τούρκους σε «ήσυχο καλοκαίρι». Ολα τα άλλα είναι κουβέντες για να περνάει η ώρα.